با این وجود علیرضا مهاجر معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی پیش از این در خصوص اقداماتی اساسی که می توان در راستای خروج کشاورزی از حالت معیشتی انجام داد و این بخش را به سمت تجاری سازی سوق داد، به خبرنگار بازار گفت: اول اینکه ما باید مشکل ارث را حل کنیم، دوم اینکه اجازه ندهیم اراضی کوچک شود، سوم باید جلوی تغییر کاربری را بگیریم. همچنین مهاجر معتقد است برای تجاری سازی کشاورزی باید اراضی کوچک شده را یکپارچه کنیم و باید کشت تجاری را جایگزین کشت معیشتی کنیم. از سوی دیگر بعد از تجاری سازی تعداد زیادی کشاورز آزاد می شود و باید برای آنها ایجاد اشتغال کنیم که کلیه این اقدامات نامبرده را می توان با کمک بخش خصوصی انجام داد.
اقتصادی کردن کشاورزی از مسیر اعطای یکسری مشوق ها به کشاورزان می گذرد
با این وجود در خصوص خروج کشاورزی از حالت معیشتی و اقتصادی کردن آن راهکارهای بسیار دیگری نیز از سوی فعالان حوزه و کارشناسان مطرح می شود. به طوری که «قاسم پیشه ور رئیس اتاق اصناف کشاورزی کشور» در گفتگو با خبرنگار بازار می گوید: به نظر بنده برای برای اقتصادی کردن کشاورزی یکی از راهکارها این است که دولت باید به قیمت تمام شده ای که بر اساس قانون برای محصول تولید کننده تمام می شود محصول را از کشاورز خرید کند، سپس یارانه روی آن بگذارد و با قیمت مناسب به مصرف کننده بدهد در غیر اینصورت تجاری سازی امکان پذیر نیست.
رئیس اتاق اصناف کشاورزی کشور: برای خارج کردن کشاورزی از حالت معیشتی بایستی دولت به کشاورزان مشوق هایی اعطا کند و به صورت خاص هزینه های کاشت را در قالب این مشوق ها کاهش دهد
پیشه ور خاطر نشان کرد: مساله اینجا است که در حوزه اصناف می بینید که یک بنگاه اقتصادی به راحتی پلمپ می شود اما یک مزرعه یا دامداری یا واحد تولیدی در بخش کشاورزی را که نمی توان به همین راحتی پلمپ کرد و باید اقتصاد کشاورز تامین شود تا تولید ادامه یابد. در واقع در چنین شرایطی باید مشوق هایی برای تولید کننده و کشاورزان گذاشته شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر سود متعارف بخش کشاورزی 10درصد است، افزود: این در حالی است که در صنایع دیگر اینگونه نیست و لوازم یدکی، کود و دیگر تجهیزاتی که مصرف عمومی بخش کشاورزی است روز به روز افزایش می یابد از این جهت باید به بخش تولید نگاه ویژه ای شود تا بتوان گفت به سمت اقتصادی شدن کشاورزی پیش می رویم.
پیشه ور در پاسخ به این سوال که اعطای چه مشوق هایی می تواند کشاورزی را از حالت معیشتی خارج کند نیز گفت: به نظر بنده بهترین مشوق ها می تواند در حوزه کاشت باشد به این معنا که هزینه های کاشت برای هر محصولی بیش از 40 آیتم است که باید توسط دولت به عنوان مشوق های تولید کاهش یابد.
ایجاد زنجیره بهره وری تا فروش توسط سازمان بورس، سازمان تعاون روستایی و کشاورزان؛ راهکاری برای اقتصاد محور ساختن کشاورزی
علاوه بر این راه های بسیاری برای تجاری سازی بخش کشاورزی وجود دارد که به گفته کارشناسان بایستی متناسب با امکانات موجود و شرایط حاکم بر این بخش از این راهکارها و روشها استفاده کرد. به خصوص اینکه تا زمانی که یک فعالیت برای فرد منفعت مالی نداشته باشد نمی توان به پایداری تولید در آن حوزه امیدوار بود. بنابراین می توان گفت پایداری تولید در بخش حیاتی مثل کشاورزی که با امنیت غذایی کشور ارتباطی تنگاتنگ دارد در گروی اقتصادی سازی کشاورزی است.
علیرضا الوندی فعال بخش و رئیس سازمان مردم نهاد هکا معتقد است برای تجاری سازی کشاورزی چند راهکار وجود دارد و آخرین راهکار ارائه شده از سوی سازمان هکا این است که باید یک هماهنگی بین سازمان بورس، سازمان تعاون روستایی و مردم برای تشکیل یک زنجیره بهره وری تا فروش ایجاد شود تا بتوانند کشاورزی را اقتصاد محور کنند. اما مساله اینجا است که این طرح ها وقتی به وزارت خانه فرستاده می شود مسکوت می ماند.
رئیس سازمان مردم نهاد هکا: برای اقتصادی محور کردن کشاورزی کشور بایستی از ظرفیت تعاون های روستایی که در سراسر کشور نیز زیرساختهای لازم را دارا هستند بهره گرفت
الوندی در گفتگو با بازار گفت: به نظر بنده وزارت جهاد کشاورزی به علت بزرگی بیش از اندازه و نداشتن برنامه طولانی مدت و همچنین به دلیل اینکه به عنوان مثال وزیر جهاد پیشین گفته بود ما اطلاعاتی در بخش تولید و سطح های زیرکشت نداریم، این مسکوت ماندن طرح های پیشنهادی برای برخی امور از جمله اقتصادی سازی کشاورزی رقم می خورد. یعنی برای یک وزارتخانه ای با سابقه بیش از نیم قرن قابل قبول نیست که این اطلاعات را ندارد.
رئیس سازمان مردم نهاد هکا ادامه داد: پیشنهاداتی که ما دادیم این بود از مزرعه تا بازار را ساماندهی کنند و با کمک مردم و تولید کننده ها آن را اجرایی کنند. از سوی دیگر ما پیشنهاد دادیم که از انبارهای سازمان تعاون روستایی به عنوان انبار محصولات استفاده کنند و یک سیستم شبکه ای بین این انبارها و سازمان بورس ایجاد شود و نهایتا مستقیم محصول به دست مصرف کننده برسد اما متاسفانه این پیشنهادات بایگانی می شود و کار اجرایی روی آنها صورت نمی گیرد.
الوندی گفت: البته مسکوت ماندن طرح های پیشنهادی مساله غیرقابل پیش بینی نیست چون وقتی وزارتخانه عریض و طویلی مثل وزارت جهاد کشاورزی تنها دغدغه اش تامین منابع مالی و حقوق کارکنان و مسائل روزمره باشد نمی تواند به برنامه های بلند مدت برسد و کاری انجام بدهد.
نقش حمایت های دولت و برقراری ارتباط با کشورهای اطراف در تجاری سازی کشاورزی
محمد رحیم نیازی عضو هیات مدیره انجمن ملی سیب زمینی ایران نیز از دیگر افرادی است که معتقد است برای اقتصادی کردن کشاورزی باید اقتصادی آزاد داشته باشیم. نیازی در گفتگو با بازار می گوید: مهمترین چیزی که در بخش اقتصاد مطرح است در واقع اقتصاد آزاد و رقابتی است. همچنین بایستی ارتباطات منطقی، مستمر و متداومی حداقل با کشورهای همسایه داشته باشیم.
سخنگوی انجمن ملی سیب زمینی ایران: کشاورزی اقتصادی به دانش کشاورزان، منابع تولید، مکانیزاسیون، بهره وری و حمایت های دولت برمی گردد و حمایت های دولت در راس این پیش نیازها قرار دارد چون تنها در سایه این حمایت ها است که بهره برداران بخش کشاورزی با یک پیش بینی آینده حداقل 10 ساله کارشان را پیش ببرند
وی خاطر نشان کرد: از سوی دیگر تثبیت اقتصادی ما به تثبیت و داشتن یک برنامه مدون صادراتی وابسته است؛ یعنی کشاورزی اقتصادی به دانش کشاورزان، منابع تولید، مکانیزاسیون، بهره وری و حمایت های دولت برمی گردد.
این عضو انجمن ملی سیب زمینی ایران خاطر نشان کرد: به نظر بنده در راس موارد یاد شده، حمایت های دولت قرار دارد که شامل حمایت های مادی و معنوی و همچنین حمایت های ارتباطی با دنیا است. لذا این حمایت ها باعث می شود بهره برداران بخش کشاورزی با یک پیش بینی آینده حداقل 10 ساله کارشان را پیش ببرند.
وی ادامه داد: مساله اینجا است که همیشه مسائل صادراتی و مسائل ارتباطی ما هم قائل به شخص و همینطور غیر قابل پیش بینی بوده و از سوی دیگر تحت تاثیر سیاست های نادرست منطقه ای بوده است. این باعث می شود که ما یک آینده روشن و با قطعیت تجاری منسجم و مستمر را نتوانیم پیش بینی کنیم و داشته باشیم که همه اینها به کارها آسیب زده است.
نیازی خاطر نشان کرد: با این وجود در بحث عدم موفقیت در خارج کردن کشاورزی از وضعیت معیشتی مساله اساسی ما بیشتر عدم تدبیر واقعی و ناتوانی دولتها در برنامه ریزی ها است.
روان سازی فروش محصولات کشاورزی؛ گامی در جهت خارجی شدن از کشاورزی سنتی
گفتنی است به گفته برخی کارشناسان نیز با توجه به پیشرفت های صورت گرفته در برقراری ارتباط با تجار در سراسر دنیا، یکی از پیش زمینه های به حرکت واداشتن بخش کشاورزی و به سمت اقتصادی شدن و تجاری سازی استفاده از روشهای بازاریابی نوین از جمله بازاریابی دیجیتالی است که قطعا با فراهم کردن حضور جوانان در این بخش با سرعت بیشتری شدنی است. البته راهکارهای حرکت دادن صنعت کشاورزی به سمت تجاری شدن بیش از موارد یاد شده است و بسیاری معتقدند بایستی تمامی عناصر لازم برای خارج کردن بخش با اهمیتی همچون کشاورزی از روشهای سنتی در کنار هم فراهم شود تا این امر به درستی محقق شود و در نهایت ضمن بهره مندی بخش بازار از این تحول، کشاورزان نیز به عنوان اصلی ترین بازیگران این بخش نیز منافع مالی خود را در این مسیر کسب کنند. به طوری که لیلا بابایی یکی از تولید کننده ها و فعالان بخش باغبانی پیش از این در گفتگو به بازار گفت: یکی از پیش نیازهای تجاری سازی کشاورزی کشور، ایجاد تحول در مقوله فروش محصولات است. بابایی به خبرنگار بازار می گوید: به نظر من مهمترین مساله برای خارج شدن از کشاورزی سنتی و به اصطلاح معیشتی این است که راهکاری برای فروش محصولات کشاورزی داشته باشیم؛ به این معنا که اگر فروش روان سازی شود قطعا کمک زیادی به صنعت کشاورزی و باغداری می شود.
او افزود: از سوی دیگر برای تجاری سازی کشاورزی باید از علم روز در این بخش بتوانیم استفاده کنیم؛ یعنی تکنولوژی های جدید را بتوانیم استفاده کنیم. این در شرایطی است که هنوز بسیاری از باغات کشور به صورت سنتی و دستی آبیاری می شود. این در حالی است که روش های آبیاری نوینی که در دنیا رایج است هم از لحاظ مصرف مقدار آب و هم از نظر مفید بودن و آبیاری بهینه مزارع و باغات، بسیار به صرفه تر است. ضمن اینکه کشاورزی را نیز برای بهره بردارن کشور اقتصادی تر می سازد.
