«آزادسازی آرد» بهترین نسخه برای صنعت نان

در واقع هم اکنون متأسفانه هرروز با یک مسأله جدید مواجه می شویم. در دولت های قبل نیز در رابطه با نان های حجیم و نیمه حجیم، تولیدکنندگان خرد و کلان در مواجهه با دولت بودند و از دهه 70 تا امروز در رابطه با تولید این گونه نان ها – که به نان های 5 تنی معروف هستند – دولت ها هیچ گاه به مصوبات خود پای بند نبوده و به آن عمل نکرده اند و در واقع این گونه مصوبات را خودشان نیز قبول نداشته اند. اگر در مصوبات هیأت دولت در رابطه با این گونه نان ها دقت کنید، خواهید دید که چه مصوباتی را وضع کرده بودند؛ از قبیل این که برای سرمایه گذاران این بخش، تسهیلاتی را در نظر گرفته تا بتوانند صنعت نان کشور را به سمتی هدایت کنند که دولت هر ساله درصدد افزایش یارانه ها نباشد و بابت آن هزینه ای پرداخت نکرده و نان سالم تری را در اختیار مصرف کننده قرار دهد که از ضایعات کمتر و ارزش غذایی بیشتری برخوردار باشد. از همان ابتدای کار بالغ بر 200 مجوز در رابطه با تولید واحدهای تولیدی نان 5 تنی صادر کردند که متأسفانه تعدادی از آنها در همان ابتدای کار به خاطر خُلف وعده دولت، قادر به ادامه کار نشدند. امروز شاید از آن تعداد مجموعه، تنها حدود 3 یا 4 واحد در سطح کشور فعالیت دارند که عمدتاً در زمره افرادی قرار دارند که یا ریشه در خاک داشته و یا از سرمایه بالایی برخوردار بودند؛ اما کسانی که برنامه ریزی های خود را براساس گفته های دولت و مصوبه های موجود پیش بردند، ورشکست شده و تمام زندگی شان از بین رفت.

در زمان تصویب این مصوبات قرار شد تا آرد واحدهای سنتی و صنعتی به مرور با یک قیمت عرضه شود و بیمه و مالیات و تمام عوارض واحدها، مطابق واحدهای سنتی محاسبه شود.

متأسفانه هیچ یک از این مصوبات را رعایت نکردند و سرمایه گذار در ابتدا یا میانه راه، از کار خود منصرف شد و دولت وقت و دولت های بعدی هیچ کدام، طرحی را که خودشان تصویب کرده بودند را عملی نساختند. در واقع خودشان، نه تنها به آن طرح ها اعتقاد نداشتند، بلکه صرفاً جهت وقت گذرانی این مباحث را اعلام کردند.

هم اکنون در این رابطه تنها 4 تا 5 واحد فعال وجود دارد. در دهه 80 و 90 نیز بحث ایجاد واحدهای تولید نان های انبوه و 20 تنی را پیش کشیدند و به این ترتیب یکسری از افراد و مجموعه های دیگر را درگیر ساختند و با راهنمایی ها و جانمایی های اشتباه باعث شدند تا یک عده در این رابطه سرمایه گذاری کنند و در حدود 22 تا 23 واحد از این گونه واحدها با سرمایه گذاری ها بسیار کلان خود دولت و با اختصاص یارانه هزار میلیارد ریالی و یارانه ارزی 500 میلیون ریالی در این رابطه، دچار ضرر و زیان هنگفتی شدند. در حال حاضر هیچ یک از آن کارخانه های 20 تنی راه اندازی نشده و هم اکنون فقط یک واحد در این زمینه فعال و موفق است که آن نیز هیچ ارتباطی به بر این مصوبه ندارد.

بعد از ایجاد تمامی این مصیبت ها، هیچ برنامه ای برای این گونه نان ها در کشور وجود ندارند. در واقع همان گونه که مطلع هستید هر سال با یکسری وعده و وعیدها، افراد زیادی را در این رابطه گرفتار کردند. اتفاقاتی که برای واحدهای تولید نان 20 تنی افتاد از یک سو و از سوی دیگر با آن که همه تولیدکنندگان نان های صنعتی، خواهان آزادسازی بودند، با وجود وعده های دولت رئیس جمهور رئیسی عملی نشد و این دولت نیز مانند دولت های دیگر شهامت اجرای آن را نداشت و به واقع نتوانستند آزادسازی را به انجام برسانند. تنها کاری که انجام دادند این بود که آرد واحدهای تولیدی را که قادر به توسعه تولید نان در کشور بوده و توان تولید نان های با کیفیت با دورریز کمتری را داشتند، حدود 12 برابر افزایش دادند، اما آرد نانوایی های سنتی هنوز به همان قیمت عرضه می شود.

البته نانواهای سنتی از مظلوم ترین قشر تولیدی کشور به شمار می روند و ممکن است خدای ناکرده حتی در صنف ما نیز تعدادی مرتکب تخلف شوند، اما در مجموع، بحث در مورد نانوایی های سنتی است نه افراد خاص؛ چون همان گونه که می دانیم اکثر نانوایی های سنتی ضعیف هستند و تقریباً هیچ یک از آنها از تمکن بالایی برخوردار نیستند. امروز همه خواسته ما، یکسان سازی آرد است تا دولت، ناچار نباشد به اندازه چند کشور آفریقایی یارانه به نان را اختصاص دهد. تقریباً 12 و نیم میلیون تن آرد در این صنعت موجود است که شاید 9 و نیم میلیون تن آن به نان اختصاص دارد که از این میزان حدود 500 هزار تن به نان های حجیم و نیمه حجیم و فانتزی اختصاص می یابد و بقیه به جاهایی که هیچ کس از آن اطلاعی ندارد، عرضه می شود.

در واقع تمام این مشکلات و درگیری ها فقط به خاطر همان 500 هزار تن بوده است. واحدهایی که با مبالغ بسیار هنگفتی سرمایه گذاری کرده اند باید آگاه باشند که هیچ گونه حمایتی از جانب دولت نمی شوند و همواره در دولت های مختلف حتی خود مجلس نیز هیچ گاه وعده های خود را عملی نساخته اند.

از آنجا که خود بنده نیز در این زمینه فعالیت دارم شاهد آن هستیم که قیمت همه ملزومات صنعت 12 برابر افزایش داشته است و در میدانی که همه باید در آن در زمینه کیفیت و کمیت به رقابت بپردازیم و در واقع در یک مسابقه دوی هزار متری، ما را در ابتدای خط و بقیه را در صدمتری خط پایان قرار دادند و انتظار دارند تا با این شرایط به رقابت بپردازیم. با تمامی این اتفاقات در کشور که کاملاً با آن آشنایی داریم، اما امروز مشکلاتی برای نان های حجیم و نیمه حجیم اتفاق افتاد که شایسته نبود، در حالی که این گونه نان ها با شرایط کیفی بسیار بهتری در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد و اصلاً منطقی نیست آن ها به حال خود رها شوند.

دولت باید برای قشر آسیب پذیر کشور چاره ای بیندیشد و آزادسازی را در آرد به شکل واقعی انجام دهد.

بله؛ همان گونه که می دانید بهترین قیمت و کیفیت در بازار رقابتی به دست می آید. اکنون مانند 40 سال قبل نیست که مصرف کننده، تنها قیمت را ببیند و به مسائلی همچون کیفیت، مواد اولیه، ارزش غذایی و سلامت محصول اهمیت می دهد. محصولی در بازار رقابتی، موفق است که کیفیت را رعایت کرده و قیمت را رقابتی سازد. در این صورت تولیدکننده از بازار فروش خوبی برخوردار خواهد شد؛ نه این که با جار و جنجال، سعی در حفظ بازار داشته باشیم. مگر می شود در یک کشور برای تولیدکنندگانی که همه هموطن هستند و با شرایط یکسان سرمایه گذاری می کنند، شرایط متفاوتی در نظر گرفت. به نظر من دولت باید همه را به یک چشم نگاه کند. تنها در آن صورت است که می توان به تولید پرداخت.

وقتی برای تولید یک نان تولیدکننده ای آرد را کیلویی 1200 تا 1300 تومان خریداری می کند و آرد دیگری را کیلویی 16 هزار و 900 تومان خریداری می کند و همچنین دیگر مواد بهبود دهنده و سایر مواد اولیه مورد استفاده در پروسه تولید نان نیز از قیمت بالایی برخوردار است و از سوی دیگر وقتی این نان در مرکزی تولید می شود که از نظر بهداشتی قابل مقایسه با نانوایی های سنتی نیست طبیعی است که تولیدکنندگان نان حجیم و نیمه حجیم با نانوایی های سنتی که از هیچ افزودنی هم استفاده نمی کنند توان رقابت نخواهند داشت.