به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، دکتر شهاب شیبانی، مجری طرح اظهار کرد: بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی در سال 1391 حدود 85 هزار نفر در ایران به بیماری سرطان مبتلا شده‌اند و 50 هزار نفر به دلیل این بیماری فوت کرده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه تخمین زده می‌شود تا سال 2030 این آمار دو برابر شود، ادامه داد: بر اساس برنامه جامع کنترل سرطان کشور و در راستای ارتقای کمی و کیفی محصولات درمانی رادیوتراپی، مطالعاتی را در این زمینه در دستور کار قرار دادیم.
شیبانی عنوان این مطالعات را «تولید چشمه‌های براکی تراپی ید-125» ذکر کرد و یادآور شد: این طرح در راستای توسعه روش براکی ترابی در کشور اجرایی شده است.
مجری طرح، براکی تراپی را پرتو درمانی داخلی توصیف کرد و گفت: این طرح به منظور توسعه این روش در کشور از طریق کسب دانش فنی و تولید چشمه ید 125 که از پرمصرف‌ترین چشمه‌های براکی تراپی در دنیا است، در دستور کار پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای قرار گرفت.
شیبانی با بیان اینکه چشمه‌های براکی تراپی ید-125 در درمان تومورهای سرطانی به روش براکی تراپی یا رادیو تراپی داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اظهار کرد: پر مصرف‌ترین چشمه‌هایی که در دنیا استفاده می‌شود، چشمه‌های ید 125 است و ما در این مطالعات موفق به تولید بومی آن شدیم و در مرحله بعد همکاری با سایر مراکز درمانی را آغاز کردیم.
مجری طرح اضافه کرد: با همکاری چند مرکز درمانی دانشگاهی کاربرد این فناوری را عملیاتی کردیم تا با استفاده از دستاوردهای آن بتوانیم این روش را در کل کشور گسترش دهیم. به عبارت دیگر ما با اجرای این تحقیقات ابزار و پتانسیلی را در اختیار مراکز درمانی قرار دادیم تا از آن در جهت درمان سرطان‌ها استفاده کنند.
شیبانی تاکید کرد: در این همکاری با مراکز درمانی دانشگاهی توانستیم چشمه‌های براکی تراپی ید-125 را در جهت درمان تومورهای مغزی چشمی با موفقیت اجرایی کنیم.
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر در دنیا کاربردهای دیگر این فناوری به صورت تحقیقاتی در دستور کار است، اظهار کرد: ما نیز آمادگی خود را برای همکاری با مراکز درمانی جهت اجرای این روش در فاز بالینی اعلام می‌کنیم تا بتوانیم از این روش در درمان این دو نوع تومور گام‌های موثری برداریم.
مجری طرح با اشاره به جزئیات این روش، یادآور شد: در این طرح روش‌های مختلف تولید هسته چشمه‌ها بررسی شد و دانش فنی مربوط به آن از طریق روش جذب بر روی سیم نقره برای اکتیویته پایین و جذب بر روی میکرو کره برای اکتیویته بالا به دست آمد؛ ضمن آنکه روش‌های بارگذاری هسته در غلاف و «سیلد» کردن (مهر و موم کردن) این چشمه‌ها به وسیله جوشکاری لیزری مورد بررسی قرار گرفت و پارامترهای بهینه جوش به دست آورده شد.
وی با تاکید بر اینکه روش‌های کیفی این چشمه‌ها بررسی شده و فرآیند کنترل بر اساس استانداردها پیاده‌سازی شده است، خاطر نشان کرد: در این پروژه تحقیقاتی بیش از 300 عدد چشمه تولید شد و در مراحل بالینی درمان تومورهای مغزی و تومورهای ملانومای چشمی انجام شد.
شیبانی با بیان اینکه مطالعات بالینی بر روی 40 بیمار تومور مغزی و 15 بیمار مبتلا به ملانومای چشمی اجرایی شد، افزود: مطالعات فاز بالینی با همکاری بیمارستان‌های «تهران»، «شهدای تجریش» و «فوق تخصصی چشم فارابی» اجرایی شد.
وی به بیان نحوه درمان تومورهای چشمی و مغزی با استفاده از چشمه‌های براکی تراپی ید-125 پرداخت و اظهار کرد: ید 125 یک ماده پرتوزا و انرژی گامای آن در حد 30 کیلو الکترون ولت است؛ از این رو «برد» انرژی آن کوتاه است و می‌توان از آن به صورت کاشت داخلی در تومورهای سرطانی استفاده کرد.
شیبانی با تاکید بر اینکه این روش به صورت موضعی پرتودهی می‌کند، گفت: مزیت روش‌های براکی تراپی نسبت به روش تله تراپی یا رادیو تراپی دیگر این است که به بافت‌های سالم کمترین آسیب از پرتو دهی وارد می‌شود.
به گفته وی، این روش به دلیل مناسب بودن میزان انرژی آن و ابعاد و ساختار مینیاتوری روش مناسبی برای از بین بردن تومورهای سرطانی است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای با اشاره به نحوه استفاده از چشمه براکی تراپی در درمان تومورهای سرطانی توضیح داد: این چشمه به صورت موقتی و یا دائمی در موضع تومورها کاشته می‌شود و به این صورت بافت‌های تومورال را تخریب می‌کند.
ملانومای چشمی از شایع‌ترین تومورهای چشمی در بین بزرگسالان و نوعی اختلال در سلول‌های پوستی تولیدکننده ملانوم است.
بعد از پوست، چشم به دلیل داشتن سلول‌های پوستی تولیدکننده ملانین شایع‌ترین محل بروز ملانوما است. این نوع سرطان معمولا علائم زودهنگام ندارد و این امر باعث ایجاد مشکل در تشخیص می‌شود. اگر ملانوم به موقع تشخیص داده شود، نتایج درمان امیدوارکننده است؛ ولی در صورتی که به موقع نباشد تومور به اندام‌های دیگر سرایت می‌کند.
با استفاده از چشمه‌های براکی تراپی ید-125 محققان کشور می‌توان با کاشت آن در تومور اقدام به از بین بردن آن کرد.
طرح «تولید چشمه‌های براکی تراپی ید-125 مورد استفاده در درمان تومورهای مغزی و ملانومای چشمی» از سوی دکتر شهاب شیبانی و با همکاری حسن پوربیگی و محمدرضا جوانشیر در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای سازمان انرژی اتمی ایران اجرایی شد.
این طرح در سی‌امین جشنواره بین‌المللی خوارزمی رتبه دوم طرح‌های توسعه‌ای در گروه تخصصی علوم پایه را از آن خود کرد.
