به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت به نقل از پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست، برنامه مناظره شبکه یک سیما با موضوع آلودگی هوا با حضور مهدی جمالی نژاد شهردار اصفهان، علی اصغر رجبی رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، احد افتخار اردبیلی کارشناس محیط زیست و رسول یار احمدی مدیرکل دفتر آمپر بهداشت ایمنی محیط زیست و انرژی وزارت صنعت معدن و تجارت برگزار شد.
علی اصغر رجبی رئیس مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست که در برنامه مناظره شبکه اول سیما سخن می گفت، با اشاره به روند بهبود کیفیت هوا از سالهای قبل تاکنون، اظهارداشت: در 18-17 سال گذشته همه می گفتند هوا بد است ولی نمی گفتند کدام شاخص آلودگی هوا بد است. قبلا سرب بیشترین آلودگی را داشت که با عوض کردن عمل کننده در سوخت و جایگزین کردن آن با ماده دیگری هم موتور خوب کار کرد و هو سرب تولید نشد و شاخص سرب آمد پایین ولی بازهم مردم می گفتند هوا بد است، این بار نه به خاطر سرب بلکه به خاطر شاخص دیگریعنی CO منو اکسید کربن. وقتی رفتند منبع آلودگی را پیدا کردند دیدند منبع آلودگی در سوخت خودرو های کاربراتوری است. کار بسیار بزرگی با شهامت و شجاعت انجام و پیکان کاربراتوری حذف شد و شاخص CO پایین آمد ولی باز هم مردم گفتند هوا بد است این بار به خاطر اینکه در مدت 8 سال گذشته دولت نهم و دهم، به برنامه ریزی ویژه که برای کاهش آلودگی هوا شده بود توجهی نشد و این برنامه متوقف شد و خودرو یورو 2 که باید به یورو 4 ارتقا پیدا می کرد انجام نشد.
وی افزود: اکنون در دولت یازدهم در حوزه استاندارد داریم به سمت یورو 5 و 6 حرکت می کنیم. اوایل دولت یازدهم، آلودگی سوخت با بنزن خود را نشان داد و با حذف بنزن پتروشیمی شاخص آلودگی کاهش یافت، اما باز هم مردم گفتند هوا بد است و این بار سولفور (گوگرد) مشکل اصلی ما بود. شاخص گوگرد به PPM5000، 6000 و 7000 در گازوییل موجود بود که با اقداماتی که صورت گرفت و با اصلاحاتی که در سوخت انجام شد، شاخص سولفور در شهر ها و کلانشهر ها به زیر PPM 50 رسیده است ولی می بینیم باز هم هوا آلوده است و این بار برای شاخص ذرات معلق زیر 2/5 میکرون، بخشی از منبع این ذرات در حوزه حمل و نقل و برخی گرد و غبار است.
رئیس مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به سئوال نظرسنجی برنامه مناظره نیزگفت: من طرفدار توسعه پایدار هستم. نمی توان هوای پاک وخوب داشت ولی عده ای بیکار باشند. توسعه پایدار یعنی ابعاد اجتماعی، اقتصادی و هم زیست محیطی در توسعه دیده شود.
رجبی در ادامه مناظره گفت: باید تاثیرات هر اقدام و تصمیمی که گرفته می شود در مسائل زیست محیطی دیده شود، از جمله موضوع مهاجرت به شهر ها. بهرحال باید تعداد روز های هوای پاک زیاد شود و هوای ناسالم کم شود ضمن اینکه این آثار روی هزینه های سلامتی خود را نشان می دهد و باید اثرات سوء آن کم شود.
وی افزود: بانک جهانی در سال 2005 گزارشی برای 8 کلانشهر آلوده ایران منتشر کرد که در آن زمان میزان شاخص ذرات 2.5 PM اندازه گیری نمی شد. در آن زمان فقط شاخص ذرات 10PM ، گوگرد، CO و چند شاخص دیگر از لحاظ بهداشتی تاثیراتش را ریالی کرد. البته جان انسانها را به هیچ وجه نمی توان با عدد و رقم و ریال مقایسه کرد ولی این موضوع شاخص شده است. در این گزارش آمده است در سال 2005 و گذشته و این روند تا سال 2020 مشخص شده است و اعلام کرده است این روند معادل GPD 1.6 کشور است و همین عدد در اتحادیه اروپا با همه اقداماتی که انجام می دهند معادل 1 در صد از GPD اتحادیه اروپا است. همه ما باید این قضیه را جدی بگیریم.
به گفته رئیس مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، سه راهکار جدی و اصلی برای سیستم مدیریت آلودگی هوا وجود دارد. تعریف سیستم را از دانشگاه یاد گرفتیم؛ سیستم یک اجزاء است مثل چرخ دنده های ساعت که دورش بسته است مثل شهر اهواز و عسلویه که یک ورودی دارد که می شود سوخت باشد (مازوت، انرژی های جدید) و خروجی آن منابع متحرک و ثابت (خانگی و کارخانجات).
وی گفت: بر اساس مطالعه ای که فقط بر ساختمانهای دولتی شهر تهران انجام داده ایم، اگر فقط نسبت هوا و سوخت بر موتورخانه تنظیم کنیم، 20 در صد مصرف سوخت در موتور خانه ها کاهش پیدا می کند. معنی آن این است که توانستیم کمتر آلاینده ها را به هوا انتشار بدهیم، پول هم ذخیره کردیم. در ساختمان و در منازل هم با تنظیم کردن دریچه هوا کش ساختمان می توان سوخت را تنظیم کنیم و کار ساده ای است و دقیقاً همه مسئول هستیم. بایدهمه مانند اجزای این سیستم با هم کار کنند و اگر کار نکنند هوا آلوده است.
رجبی در ادامه با اشاره به اعداد و ارقام در این زمینه گفت: به عنوان مثال شهر اصفهان در سال 92 مجموعه هوای پاک و سالم 108 روز داشته است و سازمان حفاظت محیط زیست با اختیارات قانونی اقدام به پلمپ 2 نیروگاه کرده است و از 108 روز هوای پاک در سال 93 به 197 روز پاک رسیده است و در سال بعد با ارتقای بنزین یورو 2 و گازوییل به یورو 4، تعداد روز های پاک به 243 روز افزایش پیدا کرده است. در همین سال 95 تا 18 دی ماه 241 روز هوای پاک و سالم گزارش شده است. آیا اقدامات و کار هایی که انجام می دهیم اثر بخش بوده است یا خیر!
رئیس مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست توضیح داد: در سال 91 وقتی که دولت را تحویل گرفتیم کل مصرف سوخت نیروگاه های برق کشور 72 میلیارد متر مکعب در سال بود و از این مقدار 36-35 میلیارد متر مکعب در سال استفاده می کرد ولی امروز با راه اندازی فاز 14 و 15 جدید عسلویه و صد میلیون متر مکعب که گاز وارد شد امروز 57 میلیارد متر مکعبش گاز دارد مصرف می شود و بقیه اش را سعی کردیم سوختهای مایع سبک تر مثلا ً گازوییل به جای مازوت و این امر درکلانشهر ها تاثیرات بسیاری گذاشته از جمله تهران. بعضی وقتها مصرف خیلی بالا می رود مثلاً در همین چند روز که هوا سرد بود، از 690 میلیون متر مکعب گاز تولیدی و وارداتی کشور در روز، 534 میلیون متر مکعب گاز به بخش خانگی می رود باید حرکتی کرد، فقط با تنظیم کردن موتور خانه ها، دوجداره کردن پنجره ها، دمای 18 درجه که به عنوان پویش از سوی رییس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام شده؛ می تواند تاثیر گذار باشد.
نماینده سازمان حفاظت محیط زیست در جواب سوالی که چرا دولت در خصوص تنظیم موتور خانه ها از خودش شروع نمی کند، گفت: هیات وزیران در تاریخ 95/4/2 مصوب کرد تمام ساختمان های دولتی باید ایزو 16000 معاینه فنی موتور خانه ها را رعایت کنند که این امر باید توسعه پیدا کند.
رجبی افزود: اگر بخواهیم آلودگی هوا را کنترل کنیم باید دو اقدام را انجام دهیم: اول روی حمل و نقل عمومی کار کنیم و دوم روی انرژی های پایدار کار کنیم. یعنی راندمان کارخانه، دستگاه و صنعت را افزایش دهیم و توسعه انرژی های تجدید پذیر را انجام دهیم که طبیعتاً انرژی های تجدید پذیر می تواند تولید موتور برقی و ماشین برقی هم داشته باشد.
وی افزود: در گزارش آژانس بین المللی انرژی در سال 2011 آمده است یارانه ای که کل کشور های جهان به انرژی های تجدید پذیر دادند 88 میلیارد دلار در یک سال بوده ولی برای انرژی های فسیلی 540 میلیارد دلار اختصاص دادند.
علی اصغر رجبی در ادامه به کار شایسته شهرداری اصفهان در زمینه فرهنگسازی و توسعه استفاده از دوچرخه اشاره کرد و گفت: فرهنگ سازی و آموزش در کاهش آلودگی هوا حرف اول را می زند و می بایست در فرهنگ سازی اهدافی که داریم بشناسیم. صدا و سیما در فصول سرد می تواند در زمینه آموزش مردم به منظور اصلاح فعالیت موتورخانه ها، توسعه دوچرخه نقش مهمی ایفا کند.
علی اصغر رجبی در پاسخ به سئوال یکی از بینندگان که گفته بود سازمان حفاظت محیط زیست اگر روز های اوج آلودگی هوا و بحران، باد و باران به داد ما نرسد چه می کند؟ گفت: یک شرایط عادی و یک شرایط اضطرار و یک شرایط بحران داریم. وقتی می خواهیم تصمیم بگیریم باید متناسب با آن شرایط تصمیم گیری شود. ما در شرایط عادی باید فشار ها و برخورد ها بگذاریم در شرایط اضطراری باید تصمیم اضطراری بگیریم.
نماینده سازمان حفاظت محیط زیست درپاسخ به سوال دیگر که در خصوص اجرایی نشدن مصوبه استاندارد شدن ساختمانهای دولتی گفت: این مصوبه در حال اجرا شدن است و از 95/4/2 ابلاغ شده و تا اینکه سازمان استاندارد شرکت های مورد اعتماد را معرفی کند، زمان بر است ولی از 95/4/2 تا 96/4/2 باید در ساختمان های دولتی اجرایی شده باشد.
رئیس مرکز ملی هوا و اقلیم در پاسخ به سئوال دیگری که آیا برنامه ای برای حمایت از آسیب دیدگان و کسانی که سلامت آنها بخطر می افتد، وجود دارد و آیا خسارت ناشی از آلودگی هوا را چه کسی پرداخت می کند؟ گفت: بر اساس برنامه مشترکی که بین وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محیط زیست وجود دارد، هزینه های ناشی از آلودگی هوا و محاسبه آن پیگیری می شود و ما در حوزه پیشگیری با وزارت بهداشت مشترکاتی داریم. در حوزه پیشگیری به گزارش بانک جهانی اشاره کردم و طبق آن گزارش چون سولفور کم کرد 1500 تن گوگرد از سوخت بیرون آمد و به جای رفتن به گلو و ریه مردم و در حال حاضر به خاطر حذف پیکان گوگرد را حذف کردیم و CO در سال 92، 27 در صد نسبت به پیش بینی بانک جهانی در گزارش کرده این خسارت را کم کردیم. در سال 93، 45 و در سال 94، 50 در صد با کم کردن مونواکسید کربن تاثیر خود را گذاشته است.
رجبی در پاسخ به پرسش یکی دیگر از حضار در برنامه در خصوص اینکه سازمان حفاظت محیط زیست در 4 سال دولت تدبیر و امید چقدر به وعده های خود عمل کرد که مردم دیده باشند نه فقط آمار؟ اظهار داشت: دولت دو تا مصوبه در تاریخ 93/2/10 و 95/4/2 برای آلودگی هوا داشته که مبنای مصوبه سال 93 روی سوخت است، زمانی که دولت را تحویل گرفتیم، گوگرد گازوئیل PPM 8000 بوده و در حال حاضر PPM 50 و بنزن از 2.2 در صد حجمی به 0.01 در صد حجمی آمده بعضی وقتها هم بالا و پایین می آید ولی متوسط آن همین میزان است. قولی که در زمینه سوخت دادیم گاز را توسعه دادیم از 37-36 میلیارد مترمکعب به 57 میلیارد متر مکعب از مجموع 72 میلیارد متر مکعب را توسعه دادیم یعنی میزان مصرف گاز را 50 در صد افزایش داده ایم و قولی در مصوبات ارتقای کیفیت خودرو ها داده بودیم از استاندارد یورو 2 به یورو 4 ارتقا دادیم و امروز که با هم صحبت می کنیم تولید خودرو های داخلی یورو 4 و خودرو های وارداتی یورو 5 در دست برنامه داریم و یک سیستم بسیار جدی برای تست آلایندگی خودرو ها داریم که بدون اطلاع شرکت های خودرو ساز نمونه مهر شده را با شاخص های زیست محیطی نمونه اولیه مقایسه می کنیم اگر متفاوت باشد جلوی تولید آن را می گیریم کما اینکه 16 مورد تولید خودرو را متوقف کرده ایم.
