به گزارش بانک و صنعت ، پدیده خشکسالی مانند همه پدیده‌های طبیعی دوره آغاز و انجام دارد و پدیده‌ای بی انتها نیست و در هیچ نقطه‌ای از عالم به طور بی انتها ظهور نکرده است. با این حال شاهد ظهور پدیده‌ای منحصر به فرد در دو کشور خاورمیانه به نام‌های ایران و عراق هستیم که از 20 سال پیش وارد دوره خشکسالی شده‌اند و ظاهرا این پدیده جز ثابت تحلیل‌های منطقه ای شده است. یعنی قرار است در این دو کشور؛ الی الابد خشکسالی ادامه داشته باشد. نه در شرق دو کشور این پدیده وجود دارد و نه در غرب آن. همه جا اوضاع بارش طبیعی است و تنها ایران و عراق هستند که درگیر خشکسالی بی انتها شده‌اند!
کم آبی هر ازچندگاهی مطرح می شود. خشکسالی و بحران کمبود آب در ایران از مرز هشدارها گذشته است. سالهاست مقامات دولتی ، کارشناسان و شهروندان مسئول در مورد ابعاد رو به گسترش کمبود آب در ایران هشدار می‌دهند. کاهش سطح آب و خشک شدن دریاچه‌ها، پائین رفتن بستر آبهای زیرزمینی در بسیاری از نقاط کشور، خشک شدن آب برخی رودخانه‌ها، کاهش سطح ذخیره آب پشت اغلب سدهای کشور، تخلیه تعدادی از روستاها طی چند دهه گذشته، خالی شدن چندین روستا در حاشیه دریاچه هامون، گسترش کویر و بیابان‌های لایزرع و خشک، هر روز سرزمین ما و ساکنان آنرا به سوی یک فاجعه ملی و زیست محیطی نزدیک تر می‌کند.
معضل و بحران خشکسالی تنها مختص کشور ما نیست
شیوه مدیریت منابع آب، تغییر روشهای انتقال آب از کانالهای سنتی به کانالهای بتونی، جلوگیری از هدر رفت آب در شبکه توزیع، رفع فرسودگی شبکه و تغییر روشهای آبیاری باغ ها و مزارع و بازیافت آب فاضلاب بعنوان راه حل های کمبود آب مطرح می‌شوند. گرچه همه این روشها می‌باید مورد توجه سازمان های مسئول قرار گیرد اما تامین دراز مدت آب و فراهم نمودن امنیت آبی کشور تناقضی با اصول مدیریت پیشرفته آب و منابع آبی نداشته و لزوما باید به موازات هم پیش بروند. اکنون باید راه حل‌هایی را جستجو نموده و بسرعت و با شتاب مناسب پروژه های منطقی و باصرفه اقتصادی را اجرایی نماییم. دو دیدگاه صرفه جویی در مصرف آب و تامین و ذخیره بیشتر منابع آبی را باید به موازات هم دنبال کرد.
الف) صرفه جویی در مصرف آب چه در بخش خانگی، کشاورزی و صنعتی که بسیارحائز اهمیت و تاثیرگذار است به خصوص صرفه جویی و بهینه سازی در بخش‌های کشاورزی و صنعتی. در بخش صرفه جویی در مصرف و مدیریت آب می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1.اصلاح نظام مدیریت آب.
2.رفع کامل فرسودگی های شبکه انتقال وتوزیع وجلوگیری از هدر رفت آب درشبکه.
3.تبدیل سیستم آبیاری منازل، باغ ها، پارک ها و مزارع به سیستم آبیاری هوشمند.
4.بازیافت آب فاضلاب و تصفیه آن در حد آبیاری، شستشو و حتی آشامیدن.
5.هدایت آب باران از سیلاب ها و مسیل های انتقال سیل در سطح شهر ها به مخازن ذخیره به منظور ذخیره و تصفیه برای استفاده در شبکه انتقال و توزیع.
6.بهینه سازی مصرف آب صنایع.
7.استفاده و بهره جستن از فرایندهایی که نیاز به مصرف آب کمتر دارد درصنایع و کشاورزی.
8.استفاده از سیستم های مکانیزه آبیاری در کشاورزی وبهینه سازی مصرف آب کشاورزی.
9.بررسی همه جانبه وتجدید نظر درالگوی جمعیتی کشور
ب) تامین و ذخیره بیشتر منابع آبی، با روش های مختلف که به برخی از آنها به صورت اجمالی اشاره می شود
1.اصلاح نظام مدیریت منابع آبی.
2.استحصال آبهای غیر متعارف به منظور تامین آب کشاورزی وصنعتی یا در برخی موارد برای شستشو.
3.استفاده از نیروگاههایی که نیاز به آب کمتر دارند، مصرف آب در نیروگاههای حرارتی بخصوص نیروگاه های بخاری سرسام آور و نجومی است که نمونه آن نیروگاه بخاری شهید مفتح همدان می‌باشد که بشدت سطح آب کشاورزی منطقه را کاهش داده و فعالیتهای کشاورزی در آن منطقه را تحت الشعاع خود قرار داده است.
4.استفاده از صنایعی که برمبنای حداقل نیاز به آب طراحی شده اند.
5.نگاه جدی به انرژی های تجدید پذیر، در نیروگاههای بادی اصلا نیازی به آب نیست و در نیروگاههای خورشیدی که در حال حاضر در جهان مطرح می‌باشند اصولا در مدل‌های مختلف آن یا نیازی به آب وجود ندارد یا در صورت نیاز ، حجم آب مصرفی بسیار محدود می‌باشد. از سوی دیگر استفاده از انرژی های تجدید پذیر منجر به بهبود شرایط محیط زیستی کشور می‌شود و از این رهگذر نرخ سهم تولید برق از انرژی های پاک و تجدید پذیر نیز افزایش خواهد یافت.
6.استفاده از آب شیرین کن‌ها به صورت موضعی در برخی مناطق برای تامین آب شرب، خصوصا با انرژیهای تجدید پذیر و بهره جستن از انرژی خورشیدی در این زمینه.
7.استفاده از تکنیک های باروری ابرها.
8.انتقال آب دریای خزر به مناطق خشک از طریق کانالها و آبراهه ها که پروژه بسیار عظیم و پرهزینه‌ای است که برای اجرائی شدن نیاز به مطالعات فنی واقتصادی همه سویه‌ای دارد. چون ارتفاع مناطق خشک مرکزی پایین تر از سطح دریای خزر می‌باشد، این طرح تنها با استفاده از کانالها ، تونل ها و آبراه ها بدون بهره جستن از سیستمهای پمپاژ آب امکان پذیر است.
هر چیزی که دور و برتان می بینید از آب آمده است. صبحانه، ناهار، شام و حتی میان وعده های شما از محصولات کشاورزی و دامی تهیه می شوند که به میزان قابل توجهی مصرف آب دارند. برای صرفه جویی در آب باید الگوی زندگی مان را تغییر دهیم. باید همه چیز را به اندازه مصرف کنیم. نگاهی به مصرف حدودی آب برای تولید هر محصول بیندازید:
یک برگ کاغذ A4 تا 10 لیتر
یک عدد سیب 100 گرمی تا 70 لیتر
یک کیلوگرم خیار تا 200 لیتر
یک کیلوگرم ذرت تا 760 لیتر
یک کیلو گندم تا 1500 لیتر
یک ساندویچ همبرگر 250 گرمی تا 2400 لیتر
یک کیلوگرم برنج تا 4000 لیتر
یک کیلوگرم گوشت مرغ تا 4000 لیتر
یک پرس چلوکباب تا 4800 لیتر
یک جفت کفش چرم تا 8000 لیتر
یک کیلوگرم گوشت گاو تا 15000 لیتر
یک دستگاه خودرو تا 800000 لیتر
بد نیست بدانید که به این نوع آب، آب مجازی می گویند. آب مجازی پس از تولید به چشم نمی‌آید ولی مصرف می‌شود. این بدان معناست که با دور ریختن حتی یک عدد میوه کلی آب به هدر می‌دهید.
یکی از مصادیق مهم و تأثیر گذار مدیریت تقاضا کنترل و کاهش هدررفت آب در شبکه‌های توزیع آب و مدیریت بهینه مصرف در همه بخش‌های مصرف کننده است. منابع آبی حاصل از کاهش هدررفت آب و مدیریت مصرف به عنوان یک منبع مجازی ارزشمند آب نه تنها به حفظ ذخایر آبی کمک می‌کند بلکه به دلیل عدم نیاز به سرمایه گذاری در زمینه احداث منابع آبی جدید در بهبود چرخه اقتصادی صنعت آب و فاضلاب و ارائه خدمات مطلوب به مشترکان نیز بسیار تأثیر گذار خواهد بود.
در شبکه‌های توزیع آب اصلاح و بازسازی شبکه‌های فرسوده ، مدیریت فشار ، استانداردسازی انشعابات آب ، نشت یابی و رفع نشت در شبکه توزیع و مخازن و در داخل منازل و اماکن استفاده از انواع تجهیزات کاهنده مصرف از قبیل سردوش های کاهنده ، سرشیرهای کاهنده ، شیرآلات کم مصرف ، فلاش تانک‌های دو مرحله ای کم مصرف از مهم‌ترین ابزارهای مدیریت تقاضای آب هستند به طور کلی با توجه به شرایط موجود در ایران تنها راه راه مقابله با بحران و تنش آبی مدیریت تقاضا و مصرف است.
هر دستگاه کولر آبی روزانه تا 200 لیتر آب مصرف می‌کند که این میزان از استاندارد مصرف روزانه یک فرد ایرانی نیز بیشتر است. بنابراین می‌توان فرض کرد که هر خانوار چهار نفره به‌طور متوسط در صورتی که از یک کولر آبی استفاده کند، گویی یک نفر به سرانه افراد افزوده شده است.
