گذار موفق شبکه بانکی به قرن جدید

معاونت فناوری های نوین بانک مرکزی با همکاری شرکتهای مرتبط حوزه فن آوری، از مدت ها قبل پیش بینی و تمهیدات ویژه در این خصوص انجام داده بود که حاصل آن طی کردن این فرآیند بدون کوچکترین اشکال در سیستم های بانکی و تبادلات بانکی و پرداخت برای عموم مشتریان و ذینفعان شبکه بود.

راهبری تغییرات سامانه های بانکی؛ بدون یک لحظه توقف سرویس
مدیریت حساب های سپرده بلند مدت یکی از مواردی بود که با تغییر ایجاد شده در تاریخ ها احتمال بروز مشکل در این بخش وجود داشت، به همین جهت تدابیر لازم از قبل اندیشیده شده و به مرور در نرم افزارها دیده شد و به صورت گام به گام اجرایی و عملیاتی شد.

در بخش دیگر، ارتقای نرم افزاری و سخت افزاری سامانه های بین بانکی و درون بانکی در راستای ظرفیت سازی و آمادگی برای حجم بالای تراکنش های آخر سال انجام شد.
بانک ها و شرکت های فن آوری سناریوی حساس انتقال مانده حساب ها از سال 1399 به 1400 را با داده واقعی بارها آزمایش کردند و خوشبختانه مشکلی در این باره ایجاد نشد. همین کار در حوزه ی سامانه های بین بانکی نیز انجام و گذر به قرن جدید بدون بروز مشکل اتفاق افتاد.

رکورد شکنی تراکنش های شتاب و شاپرک در امنیت و پایداری کامل شبکه
نکته قابل توجه این که افزایش تراکنش ها در سال گذشته بسیار بی سابقه بود، از 1 اسفند 99 به بعد روند افزایش تراکنش ها به طور متناوب صعودی بود؛ هر روز بجز جمعه ها بالای 220 میلیون تراکنش شاپرک در شبکه به انجام رسید. روز 20 اسفند 231 میلیون تراکنش ثبت شد و حتی پنجشنبه 21 اسفند که تعطیلی عید مبعث بود 216 میلیون تراکنش شاپرک انجام شد. این روندهای افزایشی همچنان ادامه یافت بطوری که در روز 28 اسفند99 تعداد 325 میلیون تراکنش در شاپرک و 253 میلیون تراکنش در شتاب با پایداری 99.9درصد مدیریت گردید.

در مجموع قریب به 160 میلیارد تراکنش در سامانه های تحت پوشش ثبت شد. همچنین حدود 400 میلیون تراکنش سامانه های متمرکز و کارت بانک ها، صرفا در 28 اسفند ماه همزمان با اجرای مانورهای ورود به سال 1400 جز با تمهیداتی که پیشتر اندیشیده شده قطعا میسر نبود، حاصل این ظرفیت سازی ها با همراهی تمامی بانکها رسیدن به پایداری 99.98 درصدی سامانه ها بود.

از سوی دیگر باید در نظر داشت که توسعه ارتقای سامانه ها در راستای پاسخگویی مطلوب به مشتریان در شرایطی انجام شد که شبکه بانکی و پرداخت یکی از پرترافیک ترین مقاطع زمانی به نسبت حجم فعالیت و تراکنش های صورت گرفته سپری کرد، به طوری که در سامانه شاپرک هر ثانیه 8 هزار تراکنش و در سامانه شتاب هر ثانیه 6600 تراکنش مدیریت شد و این مساله باعث ثبت رکوردی مثال زدنی در مدیریت این حجم عظیم از تراکنش ها شد.

در سال گذشته همچنین سامانه نسیم که سامانه مدیریت حساب های دولتی بانک مرکزی است در یک آزمون جدی موفق عمل کرد، پردازش بیش از 10 میلیون قبض دولتی تنها در بازه زمانی 20 اسفند 99 لغایت 7 فروردین 1400 جهت وصول درآمدهای دولت و سرویس دهی همزمان به حدود 5000 کاربر ذیحساب دولتی در سازمانهای دولتی به منظور صدور بیش از 300 هزار حواله الکترونیک از دستاوردهای موفق سامانه نسیم بوده است.

در آستانه اجرایی شدن قانون جدید چک نیز مدیریت و اتصال 16 بانک جدید به صیاد 2، پاسخگویی به بیش از 3 میلیون استعلام از صیاد اعم از چکاوکی، دولتی و پیامکی، صدور بیش از 22 هزار دسته چک جدید بالغ بر 770 هزار برگ چک جدید در سال نو، صدور بیش از 127 هزار دسته چک در 5 روز پایانی سال انجام شد که بدیهی است روند توسعه این سامانه ها تداوم داشته و متناسب با نیازهای روز ارتقا خواهد یافت.

تحقق دستاوردهای فوق در شرایطی حاصل شد که ویروس منحوس کرونا و تحریم های شدید پیچیدگی های مدیریت و کنترل این فعالیت ها را نیز دو چندان نموده است.

در پایان باید تصریح کرد ظرفیت سازی در حوزه های سخت افزاری، نرم افزاری، شبکه و نیروی انسانی از عمده اقداماتی است که پوشش مناسب تراکنشهای انبوه نظام بانکی کشور را علی الخصوص در روزهای پایانی سال و زمان اوج گیری حجم تراکنشهای بانکی میسر نموده است. برگزاری مانورهای مختلف، تستهای پمپاژ، پایشهای لحظه ای و برخط و پشتیبانی و رفع اختلالات در کوتاه ترین زمان توسط نیروهای زبده و با استفاده از تجارب سنوات گذشته منتج به مدیریت موفق انبوه تراکنشهای بانکی بوده که نشان دهنده ی قدرت بالای اجرایی صنعت بانکی کشور و خوداتکایی در این حوزه حتی در شرایط تحریم و فشار حداکثری است.