به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت, این امر موجب ایجاد سردرگمی مردم و دارندگان این دستگاه ها شده است و واکنش های متفاوتی را در میان اصناف، مردم و مسئولین ایجاد نموده است. دکتر غلامحسن تقی نتاج یکی از مدیران عامل بانکی است که همواره در خصوص چالش های نظام بانکی حرفی نو برای گفتن دارد .برای گفتگو راهی دفتر مدیرعامل بانک مهر اقتصاد شدیم تا دراین خصوص نظر کارشناسی ایشان را نیز اخذ کنیم.
به نظر شما چرا بانک مرکزی رویکرد دریافت کارمزد از پذیرندگان دستگاه کارتخوان را اتخاذ نموده است؟
با توجه به تغییرات عمده در رویکردهای بانک مرکزی دولت جدید، اصطلاحاً باید گفت نظام بانکی در حال پوست اندازی است و نقش بانک ها و موسسات مالی و اعتباری از جذب سپرده ها و اعطای تسهیلات فراتر رفته است. امروزه نقش بانک ها در واسطه گری وجوه به صورت جذب سپرده های مردمی و اعطای تسهیلات خیلی پُر رنگ تر از سایر وظایف آن ها شده است و یکی از عواملی که می تواند نظام پولی و مالی ما را از گذشته خود جدا کند، تسهیل در عملیات دریافت و پرداخت است که موسسات پولی و بانکی نقشی اساسی در این زمینه دارند. در محیط اقتصادی فعلی بعضاً این ذهنیت ایجاد شده که ما چه تفاوتی با نظام بانکی غیراسلامی یا نظام بانکی متعارف داریم. یکی از محورهایی که می تواند نظام پولی و مالی ما را از گذشته خود جدا کند و به سمت بانکداری بدون ربا ببرد نقش هایی غیر از واسطه گری وجوه است، یعنی انواع خدمات پولی و بانکی که منجر به تسهیل عملیات دریافت و پرداخت می شود. بنا بر این روشن است که نظام پولی کشور با مدیریت و نظارت بانک مرکزی باید به سمتی حرکت کند که این عملیات تسهیل شود و بانک ها بجای اتکاء صرف به واسطه گری وجوه به سمت ارائه انواع خدمات پولی و بانکی حرکت کنند. از اینرو به نظر می رسد این تصمیم بر اساس همین رویکرد اتخاذ شده باشد که رویکرد صحیحی است. حرکت از سمت بانکداری متعارف به سمت بانکداری بدون ربای الکترونیک که برای همه بخش های کشور مفید است نیازمند مشارکت همگان است.
به نظر شما آیا اخذ کارمزد از پذیرندگان دستگاه های کارتخوان منطقی است و چرا نباید بانک ها این کارمزد را پرداخت نمایند؟
مطمئنا گسترش بانکداری الکترونیک و ترویج استفاده از ابزارهای الکترونیک یکی از بهترین شیوه ها برای سرویس دهی به آحاد جامعه است و باعث صرفه جویی در مهمترین سرمایه انسان ها یعنی وقت آن ها می شود، همچنین کاهش هزینه های ناشی از ترافیک های غیر ضروری و افزایش سرعت در دریافت و پرداخت ها را به دنبال دارد از اینرو بانکداری الکترونیک و استفاده از ابزارهای نوین در عملیات بانکی، امروزه یک ضرورت حیاتی در اقتصاد کشور به شمار می رود، به گونه ای که عملیات بازار و مبادلات اقتصادی بدون این ابزارها تقریبا غیر ممکن است از سوی دیگر سرعت رشد و توسعه اقتصاد هر کشوری به میزان بهره مندی از ابزارهای نوین الکترونیکی بستگی دارد و در حال حاضر یکی از شاخص های توسعه در دنیا همین مسئله است. در گذر از بانکداری سنتی به بانکداری نوین که نیاز حیاتی اقتصاد کشور است باید با نظارت و مدیریت بانک مرکزی به سمت توسعه این ابزارها حرکت کنیم و از آنجا که استقرار این ابزارها پر هزینه است باید از محلی این هزینه ها تامین شود. چنانچه تامین این هزینه ها صرفا بر عهده بانک ها باشد رشد و توسعه چندانی در زمینه استفاده از ابزارهای الکترونیکی در مقایسه با سایر کشورها اتفاق نمی افتد و شاید هم شاهد عقب ماندگی استفاده از این سرویس ها در اقتصاد کشور باشیم بنا بر این همگان باید در این خصوص مشارکت کنند و با پرداخت مبلغی ناچیز در قبال دریافت خدمات نوین بانکی به ارتقاء این قبیل خدمات کمک کنند. بانک ها برای پشتیبانی از اطلاعات مشتریان باید یک دیتا سنتر اصلی و یک دیتا سنتر پشتیبانی آنلاین داشته باشند که راه اندازی دو مرکز دیتا سنتر نزدیک به 200 میلیارد تومان هزینه دارد و نگهداری این مراکز نیز سالانه چیزی در حدود 20 تا 25 درصد هزینه ی راه اندازی آن ها است.باید گفت بانک ها هزینه قابل توجهی را بابت زیر ساخت های بانکداری الکترونیک پرداخت می کنند و اگر این هزینه ها نیز به خود بانک ها تحمیل شود، بانک ها نمی توانند خدماتی را که مورد نیاز مشتری است را ارائه کنند و از طرفی نوعی اجحاف در حق سپرده گذاران و سهامداران موسسات پولی و بانکی صورت می گیرد . به نظر بنده این هزینه ها باید بین همه بهره مندان تقسیم شود و فروشندگان نیز که از این خدمت استفاده می کنند باید در تامین بخشی از هزینه ها مشارکت کنند.
واکنش هایی که در سطوح مختلف جامعه نسبت به این اقدام بانک مرکزی انجام شده آیا ممکن است باعث عدم استفاده فروشندگان از دستگاه کارتخوان و نارضایتی مشتریان و در نهایت تغییر این تصمیم بانک مرکزی شود؟
به نظر من بانکداری الکترونیکی مطالبه عمومی است و دیگر هیچ کس تعیین کننده این نیست که آیا این ابزارها را استفاده کنند یا نکنند. طبیعی است که دارندگان کارت ها یعنی مردم که عملیات خرید را انجام می دهند باید این مطالبه را از فروشندگان کالا داشته باشند. مهمترین چالش فروشندگان نیز فروش کالا و خدمات است. در واقع اگر یک فروشنده ای فروش کالا و خدمات نداشته باشد، نمی تواند ادامه حیات دهد. به دفعات مشاهده شده که برخی افراد برای رسیدن به منافع کوتاه در برابر توزیع عادلانه ثروت و درآمد در اقتصاد کشور جلوگیری می کنند. شما نمونه این را در مالیات بر ارزش افزوده دیدید که متاسفانه برخی اصناف باعث شدند که عملاً این طرح به درستی پیاده نشود و باعث شد که هزینه هنگفتی که در اقتصاد ملی صرف این پروژه ارزشمند شد، عملاً به نتیجه مطلوب نرسید. در ارتباط با این موضوع نیز شاید در کوتاه مدت یکسری مقاومت ها مشاهده شود ولی مطمئناً این ها کوتاه مدت است، در بلند مدت فروشندگان چاره ای جز استفاده از این ابزارهای الکترونیکی ندارند. بانکداری الکترونیک و استفاده از ابزارهای الکترونیک در عملیات بانکی یک ضرورت حیاتی است. مبلغی که بانک مرکزی به عنوان حق الزحمه یا کارمزد این تراکنش اعلام کرده واقعاً عدد ناچیزی است، این عددی نیست که مشتریان یا اصناف به خاطر آن از ابزارهای الکترونیکی استفاده نکنند و یا در بهره مندی از آن توقف ایجاد کنند.
به نظر شما نظام بانکی، مردم، اصناف و حتی رسانه ها باید چه موضعی در قبال این مسئله داشته باشند؟
بانک مرکزی دارد نظام بانکی را به سمت بانکداری بدون ربا و اسلامی حرکت می دهد. یک نمونه از اقدامات مهم آن هم همین رویکردی است که در ارتباط با تراکنش های پایانه های فروش دارد. اقدام ارزشمندی که همه می توانند حتی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی در آن سهیم باشند. ما باید بانک مرکزی را در این مسیر یاری کنیم تا بتواند هزینه های بانکداری الکترونیکی را به صورت منصفانه بین همه ذینفعان تقسیم کند اینکه موسسات پولی و بانکی صرفا از طریق جذب سپرده و اعطای تسهیلات کار کنند و هزینه های استفاده از ابزارهای نوین بانکی را نیز خود پرداخت کنند باعث می شود که قیمت تمام شده پول افزایش پیدا کند که در عمل باعث می شود تسهیلات گیرندگان متضرر شوند لذا با این اقدام ارزشمند بانک مرکزی در خصوص دستگاه های کارت خوان و دریافت کارمزد از استفاده کنندگان از پایانه های فروشگاهی، قیمت تمام شده پول کاهش یافته و اقتصاد کشور به سمت استفاده از منابع پولی ارزان تر حرکت می کند.رسانه ها باید علت و فلسفه وجودی چنین اقداماتی را برای آحاد مردم جامعه توضیح دهند و ضمن همراه کردن اصنافی که احتمالا مخالف این رویکرد هستند خریداران کالا و خدمات را نیز از حق شهروندی خود در بهره برداری از مزایای استفاده از خدمات الکترونیک آگاه کنند که مجدداً به سمت روش های سنتی مبادله با کالا و خدمات نروند، استفاده از پول فیزیکی در حال حاضر به زیان اقتصاد کشور و اقتصاد ملی است چرا که در کشور سرمایه گذاری سنگین برای تجارت الکترونیک بویژه در حوزه بانکداری الکترونیک صورت گرفته و الان در جهت بهره برداری آن طبیعی است که اگر هر کس با پرداخت یک هزینه جزئی مشارکت کند می شود از سرمایه گذاری های گذشته تجارت الکترونیک به نحو بهینه استفاده کرد و متناسب با پیشرفتی که در دنیا اتفاق می افتد کشور ما نیز سرمایه گذاری خود را انجام دهد تا از قافله رشد و توسعه اقتصاد الکترونیک در سطح جهان عقب نمانیم و همراه با آن حرکت کنیم و مردم ما هم شأنشان این است که در سطح پیشرفته ترین اقتصادهای دنیا فعالیت کنند و از مزایای آن بهره مند شوند.
