روند عرضه ارز، سیاست خارجه، دلار هرات، درگیری های جهانی، ارزش جهانی دلار و طلا و … باثبات نسبی همراه بوده است و با این تفاسیر چه عاملی موجب رشد نرخ ارز شده است؟
از سالیان دور همواره شاهد رشد یکباره نرخ ارز بوده ایم، افزایش قیمتی که به صورت ناگهانی و بدون علت خاصی رخ می داد و بار دیگر نیز شاهد این امر هستیم.
کارشناس اقتصادی راهکار برون رفت از افزایش ناگهانی نرخ ارز را شفافیت عنوان کرده بودند با این وجود سامانه ای به جهت خرید و فروش و رصد بازار ارز از سوی بانک مرکزی معرفی نشده بود.
هرچند بانک مرکزی در روزهای اخیر از سامانه ای رونمایی کرد، بر این اساس، سامانه برخط بازار متشکل ارز ایران به منظور تسهیل فرایند خرید ارز اشخاص حقیقی و صرفه جویی در وقت متقاضیان توسط بانک مرکزی طراحی شد.
در حال حاضر فقط امکان درخواست ارز مسافرتی و سایر از طریق این سامانه فراهم شده و متقاضی خرید ارز پس از ورود به سامانه، اطلاعات هویتی و درخواست خرید ارز خود را ثبت می نماید.
در صورت احراز صلاحیت برای خرید ارز بر اساس مقررات بانک مرکزی، سامانه فهرستی از نزدیک ترین شرکت های صرافی را نمایش داده و پس از انتخاب یک صرافی توسط متقاضی، اطلاعات درخواست برای صرافی منتخب ارسال می شود. در صورت تأیید صرافی، پیامکی حاوی اطلاعات صرافی و تاریخ و ساعت مراجعه برای متقاضی ارسال می شود و متقاضی می تواند با همراه داشتن کارت ملی در زمان تعیین شده به صرافی مراجعه و ارز موردنیاز را خریداری نماید.
البته در آینده ای نزدیک با همکاری بانک مرکزی و سایر نهادهای مربوط، امکان درخواست ارز برای سایر مصارف مطابق مقررات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران فراهم خواهد شد.
ورود وزارت اطلاعات و دستگیری متخلفان ارزی
به مانند گذشته هم زمان، با افزایش نرخ ارز، شبکه ای از سودجویان توسط وزارت اطلاعات دستگیری شد، این شبکه در راستای افزایش کاذب تقاضای ارز و ایجاد جو ملتهب مشغول به فعالیت بوده است.
بر اساس بیانیه وزارت اطلاعات، 2300 نفر از افراد سودجو برخلاف مقررات و ضوابط اعلامی، اقدام به خریدوفروش غیرمجاز ارز در بازار غیررسمی و یا معاملات فردایی نموده و از این طریق موجب اخلال در نظام ارزی کشور شده اند.
با این تفاسیر در صورت ادامه روند عدم شفافیت معاملات ارزی و اجازه آزادانه جهت خریدوفروش بازار فارغ از سیستم رسمی، باید منتظر ادامه سودجویی در بازار ارزی بود.
بانک مرکزی در خصوص افزایش نرخ ارز شفاف سازی کند
آلبرت بغزیان، کارشناس، تحلیلگر اقتصادی و عضو هیئت علمی دانشگاه در گفت وگو با مهر بانک مرکزی را مسئول پاسخگویی افزایش نرخ ارز دانست و گفت: محتویات خبری در خصوص مؤلفه های اقتصادی با افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر همخوانی ندارد، به بیانی شاهد اتفاقاتی نظیر تغییر ویژه در روابط سیاست خارجی، کاهش عرضه، سخت تر شدن خرید دلار و … نبوده ایم.
وی ادامه داد: حتی در اخبار، محتویاتی در خصوص قوانین جدیدی ارزی نیز مشاهده نمی شود، با این تفاسیر افزایش نرخ ارز غیرقابل توجیه است و مسئولان بانک مرکزی باید در این پاسخگو باشند.
سامانه برخط بازار متشکل ارز نیازمند شفافیت
به گفته بغزیان، البته شاید افزایش نرخ ارز به راه اندازی سامانه برخط بازار متشکل ارزی مربوط شود. وی افزود: این احتمال وجود دارد که استدلال سودجویان مبنی بر رهگیری در بازار ارزی با سامانه فوق بوده باشد در نتیجه فعالیت های خود را در بازار غیررسمی افزایش داده اند، البته به دلیل اینکه بانک مرکزی در خصوص سامانه فوق به صورت جامع و کامل شفاف سازی صورت نداده است، شاید برخی از فعالین اقتصادی تصور کنند که انجام معاملات فوق سبب افزایش مالیات شده و تهدیدی برای آنان محسوب می شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تأکید کرد: درصورتی که بانک مرکزی، علت واقعی افزایش نرخ ارز را تشریح نکند، این گمانه به وجود می آید این نهاد خود به دنبال افزایش نرخ ارز است.
وی تصریح کرد: افزایش دو هزارتومانی نرخ ارز با خریدوفروش صدها میلیون دلار محقق می شود و این گونه نیست که با یک میلیون دلار، شاهد افزایش چند هزارتومانی نرخ ارز باشیم.
بغزیان خاطرنشان کرد: افراد عادی جامعه تنها قادر به خرید 1000 تا دو هزار دلار ارز هستند، در نتیجه پشت پرده افزایش نرخ ارز، افراد و صاحبان قدرت و ثروت قرار دارند که تنها شفافیت می تواند این مشکل همیشگی کشور را حل نماید.
شفافیت در معاملات ارزی حکم فرما شود
تحلیل گر مسائل اقتصادی در انتها گفت: با شفاف شدن معاملات ارزی، فعالین اقتصادی بدون دردسر، قادر خواهند بود ارز موردنیاز خود را تأمین نمایند، درعین حال سودجویان به دلیل رصد دقیق قادر نخواهند بود، فعالیت های مخرب خود را پیش ببرند.
آنچه مشخص است، افزایش ناگهانی ارز در کشور مسبوق به سابقه است و تغییر دولت های نیز در این زمینه تأثیرگذار نبوده است، با این تفاسیر باید در مسیر شفافیت حرکت کرد و هرگونه معاملات ارزی از مسیر قانونی و رسمی صورت گیرد، البته افزایش عرضه ارز و سهولت در تهیه آن نیز تأثیر بسزایی در کنترل نرخ ارز دارد.
