پس از نیم دهه زیان، به سود دهی رسیدیم

به گزارش بانک و صنعت به نقل از روابط عمومی پست بانک ایران، مدیر عامل پست بانک ایران در پاسخ به پرسشی در خصوص تبیین ماموریت و فلسفه وجودی و دلایل تأسیس پست بانک ایران گفت : پست بانک در سال 1374 به موجب ماده واحده قانون تاسیس از مجموعه شرکت پست منتزع و به عنوان یک شرکت دولتی ایجاد شد و کارش هم در واقع پست مالی بود، برای مثال اگر 25 سال قبل را به یاد داشته باشید، آن موقع مثل امروز خدمات مالی از قبیل سرویس انتقال وجه کارت به کارت، پایا و ساتنا و این نوع خدمات وجود نداشت و بخشی از کار بانک، ارسال و مراسلات مالی بود، مستمری بگیران وقتی بازنشسته می شدند برای همه آنها مقدور نبود که بروند و در صف بانک ها بایستند و حقوق خود را دریافت کنند. پست بانک حقوق بازنشستگان را در محل سکونتشان به آنها پرداخت می کرد، بر همین اساس ایده تشکیل پست بانک شکل گرفت تا میزان رفت و آمد به شهرها به حداقل برسد و ترافیک شهرها کم شود و مردم هزینه های کمتری بپردازند و آلودگی محیط زیست نیز کمتر شود. به تدریج در پست بانک این احساس ایجاد شد که برای توسعه و بهبود ارایه خدمات و پاسخگویی واقعی به نیاز مردم به خدمات مالی و بانکی به ویژه در مناطق روستایی و محروم، نیازمند این هستیم که ابزارهای بانکی را در اختیار داشته باشیم، لذا در این راستا طرحی به بانک مرکزی ارائه شد و نهایتا در شورای پول و اعتبار مصوب شد . بر اساس آن عملاً پست بانک ایران از سال 1383 به عنوان یازدهمین بانک دولتی کشور شناخته شد و پس از آن به یک بانک تمام عیار دولتی تبدیل شد و از همان موقع، توجه به بانکداری خرد به عنوان یکی ازاصلی ترین مأموریت های این بانک مورد تاکید قرار گرفت .

مدیر عامل پست بانک ایران افزود: در سال 1387 بحث قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 و همچنین واگذاری شرکتهای دولتی به بخش خصوصی مطرح شد، در آن موقع قرار شد 4 بانک تجارت، بانک ملت، بانک صادرات و پست بانک به مردم واگذار شود.
مدیر عامل پست بانک ایران در ادامه از مشکلاتی که پس از واگذاری این بانک پیش آمد سخن گفت و در این زمینه اظهار داشت: در سال 1391 این پرسش در مجلس مطرح شد که اگر پست بانک به بخش خصوصی واگذار شود، در این صورت چه بانکی باید در روستاها و مناطق دورافتاده کشور خدمات مالی و بانکی ارایه کند؟ به همین دلیل در آن سال ماده واحده ای در مجلس مصوب شد که بر اساس آن، تا زمانی که یک بانک دولتی در مناطق روستایی و کم برخوردار مأموریت پست بانک را بر عهده نگرفته است، ادامه واگذاری سهام پست بانک متوقف شود، یعنی پست بانک ماهیتاً دولتی بماند . تا اینکه ز سال 1391 به بعد پست بانک با سهم 51 درصدی دولت در این بانک، 25 درصدی سهم سهام عدالت و 24 درصد سهام اشخاص حقیقی و حقوقی در بازار سرمایه به عنوان یک بانک دولتی باقی ماند و در کنار این موارد، در سال 1395 وقتی قانون شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران تصویب شد، ماده 31 این قانون مأموریت ویژه ای به پست بانک محول کرد که بر اساس آن، پست بانک ایران به عنوان بانک دولتی، مأموریت های مرتبط با پست مالی و همچنین بانکداری خرد در مناطق روستایی و کمتر توسعه یافته را انجام دهد.
مدیر عامل پست بانک ایران در ادامه به تشریح عملکرد و خدمات این بانک در مناطق روستایی کشور پرداخت و در این زمینه گفت: در مناطق روستایی و دور افتاده اگر یک بانک قصد ارائه خدمات بانکی و تسهیلات داشته باشد، هزینه های بسیاری را متحمل می شود درعین حال وقتی این امربه یک بانک دولتی تکلیف می شود، بر اساس این تکلیف باید به آنجا برود و این خدمات را ارایه نماید، همچنین قانون یاد شده مصوب کرد که پست بانک، بانک تخصصی بخش ICT کشور باشد و دولت نیز مکلف شد ظرف سه ماه از ابلاغ این قانون، اساسنامه پست بانک ایران را تنظیم کرده و به تصویب برساند.
شیری با اشاره به اینکه پست بانک تنها بانک کشور است که هم دولتی است و هم در بورس حضور دارد و 23 هزار شخص حقیقی و حقوقی سهامدار این بانک هستند در تشریح نحوه عملکرد این مجموعه در حوزه های مختلف خدمات بانکی گفت: وقتی یک بانک دولتی مکلف به خدمات رسانی در مناطق روستایی و محروم می شود، عمده فعالیت های آن بانک هزینه ساز است تا سود آور، در حالیکه سهامداران در بخش خصوصی انتظار خلق سود دارند و اصلاً به این موضوع که شما در یک روستا در 170 کیلومتری شهرستان مرکز استان سیستان و بلوچستان چه خدماتی ارایه می دهید، کار ندارند. یا به این موضوع اهمیت نمی دهند که شما در فلان منطقه یا روستای کشور مسئولیت اجتماعی تان را انجام می دهید یا هر کار دیگر، بلکه برای سهامدار بخش خصوصی فقط کسب سود هدف است.
مدیر عامل پست بانک ایران در پاسخ به پرسشی در خصوص عملکرد مالی این بانک در سال های اخیر گفت: پست بانک با همین ترکیب کسب و کاری از سال 1392 به بعد زیان ده بود، به نحوی که در سال 1391 زیان انباشته آن از نصف سرمایه بانک نیز بیشتر شد و مفهوم این عبارت یعنی اینکه ما مشمول ماده 141 قانون تجارت شدیم که به معنای ورشکستگی بود و لذا یا باید افزایش سرمایه می دادیم، که به دلیل محدودیت های بودجه ای دولت، امکان افزایش سرمایه محقق نشد و یا باید از ابزارهای دیگر برای افزایش سرمایه استفاده می کردیم که در این صورت، فقط با یک درصد تغییر در سهم سهامداران بانک، از ماهیت دولتی خارج می شدیم، بنابراین از این لحاظ هم دست مدیریت در افزایش سهام بسته بود. این وضعیت باعث شد که در پایان سال مالی 1397 میزان زیان انباشته پست بانک به حدود 4 برابر سرمایه ثبتی آن رسید و این یعنی از ورشستگی هم چند گام فراتر رفته بودیم ، لذا تلاش کرده ایم روند مثبت و بهبود عملکرد در شاخص ها را با جدیت پیگیری کنیم به نحوی که با سرمایه ثبتی 320 میلیارد تومانی در حال حاضر یعنی در 8 ماهه منتهی به پایان آبان ماه سال 1400 بیش از 700 میلیارد تومان که بیش از 2 و نیم برابر سرمایه ثبتی بانک است، در ترازنامه پست بانک سود محقق شده است و در سال 1399 نیز 735 میلیارد تومان سود تحقق یافت.
مدیر عامل پست بانک در تشریح خدمات این بانک به هموطنان عزیز روستایی نیز گفت: در حوزه پرداخت تسهیلات معیشتی به یارانه بگیران نیز، پست بانک ایران به تنهایی به 1 میلیون و 730 هزار خانوار یارانه پرداخت می کند و این در حالیست که کل خانوارهای یارانه بگیر در کشور 25 میلیون خانوار هستند و درحالیکه سهم پست بانک در بازار پول کشورکمتر از یک درصد است در حوزه خدماتی چون پرداخت یارانه به خانواده ها، سهم ما 6 درصد از کل است. همچنین در زمینه پرداخت تسهیلات یک میلیون تومانی با نرخ 4 درصد نیز، این تسهیلات را به تمام خانوارهای تحت پوشش پرداخت کرده ایم. عمده این خانوارها هم ساکن روستاهای کشور هستند.
شیری در پاسخ به پرسش دیگری در زمینه اقدامات این بانک در حوزه هوشمند سازی، توسعه زیر ساخت ها و خدمات مختلف بانکی نیز گفت: از نظر توسعه زیر ساخت های بانکی و خدمات الکترونیکی پست بانک یکی از پیشروترین بانک ها در شبکه بانکی به شمار می رود به نحوی که، بانک ملی ایران که بزرگترین بانک کشور است حدود 13 درصد از ATM های کشور را در اختیار دارد و پست بانک با در اختیار داشتن سهم یک درصدی از بازار پول کشور 3300 دستگاه ATM دارد که حاکی از کنترل 6 درصد از کل دستگاههای خود پرداز موجود در شبکه بانکی کشور توسط پست بانک است از این تعداد دستگاه عابر بانک 2800 دستگاه در روستاهای سراسر کشور نصب شده است که 85 درصد از کل دستگاههای ATM تحت مدیریت پست بانک را شامل می شود و نشان از اهمیت و گستره نفوذ پست بانک ایران در مناطق روستایی کشور است. از حدود 210 هزار دستگاه کارتخوان در مجموعه پست بانک نیز، بیش از 175 هزار دستگاه در روستاهای سراسر کشور نصب و بهره برداری شده است. همچنین در حال حاضر 6053 باجه این بانک در روستاها وجود دارد که به مردم خدمات بانکی ارائه می دهند و حدود 6 هزار دستگاه پین پد شعبه ای نیز داریم که در باجه های بانکی روستایی نصب شده و با این ابزارها به طور متوسط روزانه یک میلیون و 760 هزار تراکنش در روستاهای کشور انجام می شود. معنی این آمار، این است که اگر پست بانک وجود نداشت، روستاییان کشور مجبور بودند برای انجام این یک میلیون و 750 هزار تراکنش روزانه راهی شهرها شوند و پس از انجام کار بانکی خود به روستاهای خود برگردند، و امروز با وجود دسترسی هموطنان روستایی به خدمات پست بانک در روستاهای مختلف کشور به همین اندازه از بار ترافیک در جاده ها و مصرف بنزین کاسته شده است. اگر در هر سفر که هموطنان روستایی به شهرها انجام می دهند، سه تراکنش انجام دهند، هر ماه 90 میلیون سفر از روستاهای کشور برای انجام این میزان تراکنش لازم بود صورت بگیرد و با توجه به اینکه میانگین مسافت هر سفر نیز 17 کیلومتر است که در یک رفت و برگشت 34 کیلومتر می شود، در آن صورت، هزاران ساعت از وقت کشاورزان در این مسیر تلف می شد که با وجود باجه های بانکی روستایی و سایر زیر ساخت های پست بانک که پیشتر آمار و ارقام آن ارائه شد، در حال حاضر این میزان صرفه جویی می شود.
مدیر عامل پست بانک در ادامه و در پاسخ به سئوالی در خصوص میزان دسترسی هموطنان روستایی به خدمات پست بانک گفت: جمعیت روستائیان کشور نزدیک به 21 میلیون نفر است و تعداد روستائیان صاحب حساب در پست بانک بیش از 10 میلیون و 700 هزار نفر می باشند که با صرف نظر کردن از جمعیت کودکان می توان گفت 85 درصد از جمعیت بالغ و فعال روستایی کشور در این بانک صاحب حساب هستند و به صورت مستقیم 30 درصد از جمعیت روستایی به باجه ها و شعب پست بانک ایران دسترسی دارند. با این حساب می توان گفت 85 درصد جمعیت روستایی کشور نیز به خدمات پست بانک دسترسی مستقیم و غیر مستقیم دارند، چون معمولاً به یک باجه بانکی مستقر دریک روستا، دو یا سه روستای دیگرهمجوار نیز دسترسی دارند، بنابراین شمولیت مالی و دسترسی به خدمات بانکی به صورت مستقیم برای 48 درصد از جمعیت صاحب حساب در پست بانک ایران فراهم شده است و قصد داریم در آینده نزدیک این شاخص را به بالای 65 درصد جمعیت روستایی کشور افزایش دهیم
مدیر عامل پست بانک در ادامه و در پاسخ به پرسشی در خصوص اقدامات و برنامه های آتی بانک در زمینه گسترش خدمات بانکی به روستاییان افزود: یکی از عمده اهدافی که در برنامه های آتی بانک در نظر داریم با جدیت ادامه دهیم، توسعه خدمات مالی در روستاها به صورت الکترونیک است و برای دستیابی به این هدف نیز به دنبال کسب مجوز بیمه ای هستیم که از طریق سامانه ای که در باجه های روستایی پست بانک نصب می شود، خدمات روز بیمه ای نیز به روستائیان ارایه شود.
شیری در ادامه به تشریح عملکرد مالی پست بانک پرداخت و در این زمینه گفت: در سی ماه گذشته یعنی از اول سال 1398 تا 31 شهریورماه سال 1400 میزان درآمد باجه ها به طور متوسط چهار برابر افزایش یافته است یعنی در دوره پیش از آن درآمد ماهانه هر باجه به طور متوسط کمتر از 2 میلیون تومان و در حدود 1 میلیون و 900 هزار تومان بود، در حالیکه اکنون میانگین درآمد باجه های روستایی ما به 8 میلیون و 800 هزار تومان رسیده است. که این درآمد با توجه به سبد مصرفی خانوارهای روستایی درآمد قابل قبولی به شمار می رود.
وی با اشاره به اینکه این دستاورد از طریق افزایش و تنوع خدمات بانکی به دست آمده است گفت: در گذشته، باجه های بانکی روستایی 7 خدمت ارایه می دادند، اما اکنون 37 خدمت بانکی متنوع ارایه می شود و این دستاورد بدون افزایش کارمزد خدمات و از طریق ایجاد تنوع در خدمات و بهبود در مقیاس اقتصادی به دست آمده است.
دکتر شیری به اشاره به افزایش پرداخت تسهیلات به روستائیان توسط پست بانک گفت: تعداد قراردادهای تسهیلات ما در روستاها از 120 هزار مورد در سال 1398 به 255 هزار فقره در سال 1399 افزایش یافته، که حاکی از رشد بیش از 2 برابری است. میزان منابع تجهیز شده در روستاها از صد هزار میلیارد ریال به بالاتر از 250 هزار میلیارد ریال افزایش یافته است که در این بخش نیز شاهد رشد 2 و نیم برابری در مدت یاد شده بوده ایم.
مدیر عامل پست بانک در پاسخ به پرسش دیگری در خصوص اقدامات اخیر پست بانک در زمینه اعتبار سنجی به جای وثیقه محوری نیز گفت: با تأکید دکتر خاندوزی وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی در زمینه حرکت به سمت اعتبار سنجی به جای وثیقه محوری در بانک ها، اشخاص حقیقی و حقوقی به معنای واقعی در این بانک مورد اعتبار سنجی قرار می گیرند و هیچ گونه نکول در تسهیلات اتفاق نمی افتد . ضمن اینکه "برنامه محوری"، راه نجات ما در پست بانک ایران است و ما تا سال 1404 سند راهبردی داریم و امروز هر واحدی در پست بانک، می داند تا 1404 چکار باید بکند و به کدام عدد در آن سال برسد. در پایان هر ماه، کارنامه عملکرد شعب در استان ها به تفکیک اشخاص بیرون می آید و بر اساس کارنامه، فوق العاده ویژه آنها پرداخت و بعد از آن، جلسه مفاهمه و ارزیابی واحد ها برگزار می شود و سپس تا هفتم هر ماه؛ تمام مدیران شبکه می آیند و کارکرد ماه قبل خودشان را تشریح می کنند و مشخص می شود که درکجا حرکتشان کند و کجا سریع تر بوده است.
شیری با بیان اینکه امسال اولین سال اجرای سند راهبردی پست بانک است، اظهار داشت: برای نگارش و تدوین این سند، 18 ماه با کمک بهترین متخصصان دانشگاهی، زمان گذاشتیم تا سندی بر مبنای "توانمندی" و "مقبولیت" داخلی تهیه کنیم؛ چرا که ممکن است زمانی یک سند راهبردی را بنویسیم که مجموعه، نه توانمندی لازم و نه اعتقاد به اجرای آن دارد؛ بدیهی است، چنین سندی فقط به درد گذاشتن در قفسه می خورد. ولی در مقابل، یک زمانی هست که سند را خود بدنه نوشته است واعتقاد دارد که باید آن را اجرایی کند؛ این سند، قطعاً اجرا خواهد شد. از ابتدای سال 1400، استارت 166 برنامه اجرایی را در چارچوب سند راهبردی پست بانک زده ایم و بر اساس پیشرفت آن برنامه ها، کارانه و فوق العاده ویژه ستاد پرداخت می شود و این تبدیل به فرهنگ کار شده است.از سویی دیگر میزان پرونده های تخلفات در پست بانک، سال گذشته نسبت به سال قبل از آن، 63 درصد کاهش پیدا کرده است.
شیری در بخش دیگری از این گفتگو با بیان اینکه، پست بانک ایران یکی از بانک هایی است که وارد بنگاه داری نشده است، اعلام کرد: از زمانی که وارد بانک شدم، حتی آن مقدار دارایی هم که داشتیم، فروختیم و در حال حاضر فقط یک شرکت صرافی داریم، بعلاوه 30 درصد سهام یک شرکت it و 10 درصد هم سهام بیمه تجارت نو.
وی با یادآوری انتخاب پست بانک، به عنوان برترین بانک دولتی ایران در سال 1399 از سوی وزارت امور اقتصادی و دارایی؛ کسب رتبه سوم در بین 140 دستگاه اجرایی کشور در حوزه شفافیت، قرار گرفتن در زمره 10 دستگاه اجرایی برتر در حوزه دولت الکترونیک و کسب عنوان دستگاه اجرایی برتر در بین سازمان ها و شرکت های تابعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال 1400 را به عنوان بخشی دیگر از افتخارات و دستآورد های این بانک بر شمرد.
شیری همچنین، انتخاب پست بانک به عنوان دومین بانک برتر ایران و معرفی آن به عنوان یکی از 10 بانک برتر جهان اسلام از بین 460 بانک اسلامی جهان بر اساس گزارش سال 2020 نشریه بین المللی بنکر را از جمله دیگر عناوین افتخار آمیز این بانک مورد اشاره قرار داد.
وی در بخش دیگری از این گفتگو، شایسته گزینی را یکی از طرح های مهم در دستور کار پست بانک عنوان کرد و اظهار داشت: برای ما در انتصاب افراد، اسامی مطرح نیست، بلکه توان و کیفیت کار مهم است. زمانی که ما بخواهیم رئیس شعبه یا معاون مدیر کلی را انتخاب کنیم، اعلام عمومی کرده و فراخوان می زنیم، شرایط احراز را اعلام نموده و می خواهیم که همه متقاضیان رزومه ها را ارسال کنند. این رزومه ها پالایش اولیه شده و افراد حائز رتبه، به مصاحبه تخصصی و عمومی دعوت و توسط یکی از مراکز علمی ما، ارزیابی شایستگی های عمومی از آنها به عمل می آید.
مدیر عامل پست بانک در بخش دیگری از این گفتگو، بحث "مسئولیت اجتماعی" را به عنوان یکی ازموضوعات مهم مد نظر بانک مورد اشاره قرار داد و انجام اقداماتی چون توزیع پوشاک، لباس ورزشی، نوشت افزار، اعطای کمک هزینه تحصیلی به دارندگان رتبه های زیر هزار در کنکور سراسری در روستاها و شهر های محروم، کمک به زلزله زدگان وآسیب دیدگان از حوادث طبیعی در شهرستان هایی چون سی سخت، هرمزگان، ورزقان و ... را از جمله اقدامات انجام شده توسط این بانک در دو سال اخیر ذکر کرد.
شیری ورود و حمایت از کسب و کار های نوین را یکی دیگر از حوزه های مورد علاقه و توجه پست بانک عنوان و اعلام کرد: با فراخوان در قالب "کمیته نوآوران" حدود 400 گروه استارت آپی، به ما مراجعه و خود را معرفی کرده اند تا بتوانند از مشارکت و حمایت پست بانک ایران بهره مند شوند که البته این یک تعامل دو جانبه است و در مقابل، ما هم از خدمات آنها برای رشد بانک استفاده خواهیم کرد.