اعضای هیات نمایندگان اتاق ایران همچنین خواستار تسهیل شرایط استفاده از منابع موجود در بازار سرمایه در راستای تکمیل پروژه های نیمه تمامی که توجیه اقتصادی دارند، شدند. به اعتقاد فعالان اقتصادی سازمان بورس تنها وظیفه تسهیل گری دارد و نباید به بهانه بهبود وضعیت بازار در آن دخالت کند.
در این دیدار، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران حذف بخشنامه های زائد مربوط به بازار سرمایه را خواستار شد و گفت: در دو ماه آینده پیشنهادهای خود را در این رابطه جمع بندی کرده و ارائه می دهیم.
محسن حاجی بابا از رئیس سازمان بورس خواست تا برای بهبود شرایط بازار از مشاوران مستقل و خارج از بورس استفاده کند و درباره روند افزایش سرمایه شرکت ها نیز پیشنهاد حذف کلیه مجوزهای جاری در سازمان را داد.
به اعتقاد این فعال اقتصادی اگر قرار باشد شرکتی افزایش سرمایه بدهد باید به راحتی این کار را انجام دهد چراکه بدین ترتیب حجم بالایی از سرمایه شرکت ها به جای اینکه سر از جاهای دیگری درآورد وارد بورس شده و اثرات مثبتی در این بازار خواهد داشت.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران همچنان بر ضرورت آموزش همگانی اصول حاکم بر بورس از طریق رسانه ملی در ساعات مشخص و به صورت مستمر، تاکید کرد.
حاجی بابا در بخش دیگری از سخنان خود با توجه به ضرورت برگزاری مستمر نشست هایی از این دست و اهمیت نتیجه بخش بودن آنچه در این جلسات مطرح می شود با توجه به موضوعاتی که درباره بورس کالا نیز مطرح است، گفت: لازم است برای رسیدگی به موضوعات مربوط به بورس کالا، نشست مجزایی در این ارتباط برگزار شود.
حمید عزت آبادی پور، رئیس کمیسیون حمل ونقل و لجستیک اتاق ایران تصریح کرد: متاسفانه مقررات، پروسه دریافت مجوزها و روند بررسی ها به گونه ای است که شرکت های جدید به ندرت می توانند مجوز لازم را برای ورود به بورس دریافت کنند و این مسئله موجب شده تا تجمیع سرمایه ها به سختی انجام شود و شاهد رشد بازارهای جانبی باشیم. علی رغم مصوبات شورای عالی بورس، شرکت های قابل توجهی برای ثبت در بورس، ماه ها منتظرمی مانند.
این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران با بیان اینکه تعیین ضابطه ها برای تسهیل روند اجراست، طولانی بودن زمان بررسی و احراز اطلاعات ارائه شده از سوی شرکت ها را بی معنی خواند و گفت: اگر شرکتی دچار نقص مدارک است باید در همان روزهای ابتدایی آغاز پروسه ثبت در بورس از نواقص موجود مطلع شود تا در حین پیگری ها، نواقص را برطرف کند نه اینکه یک روز مانده به پایان بررسی ها تازه متوجه شود که چه نواقصی در مدارکش هست.
به اعتقاد او، وقتی استانداردهای مالی و چارچوب ها مشخص است، معطلی و ایرادهای مبهم بی معناست. این ابهامات باید برطرف و زمینه اقدامات شفاف، فراهم شود.
محسن چمن آرا، رئیس کمیسیون احداث و خدمات فنی مهندسی اتاق ایران با نگاهی به 80 هزار پروژه نیمه تمام در کشور دو هزار و 500 میلیارد تومان سرمایه موردنیاز برای تکمیل آنها، گفت: با بودجه های سنواتی امکان تامین این نیاز نیست. البته در گذشته کمک هزینه هایی در بودجه های سنواتی برای رسیدگی به این حجم از پروژه ها می شد؛ برای مثال تشویق بخش خصوصی به سرمایه گذاری و تکمیل این پروژه ها از طریق پرداخت 30 درصد هزینه تعیین شده؛ از طرفی تامین سرمایه از طریق بورس نیز مطرح شود.
او با انتقاد از اجرایی نشدن طرح تامین سرمایه پروژه های نیمه تمام از طریق بازار سرمایه، از روی زمنی ماندن طرح بورس املاک و مستغلات نیز گله کرد و افزود: در این رابطه رایزنی هایی صورت گرفت و بخش خصوصی سرمایه های خود را برای ورود به این بورس تجهیز کرد؛ اما همچنان قدمی برداشته نشده است. اگر بر همنی منوال حرکت کنیم، اعتمادها به بخش خصوصی و اتاق ایران نیز دچار خدشته می شود. به نظر می رسد سازمان بورس مخالف اجرای این طرح است.
پیمان مولوی، مشاور کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران با بیان این مطلب که رویکرد سازمان ها در ایران تبدیل شدن به فعالان اصلی در همان عرصه به جای تسهیل گری است، گفت: سازمان بورس باید رد سال 1400 رویکرد خود را تغییر دهد و ذات اصلی خود که همان تسهیل گری است، برگردد.
او ادامه داد: در ایران به دلیل حاکم بودن اقتصاد دولتی، پدیده ای در بازار سرمایه با عنوان بازارگردانی ایجاد شده است. کارکرد این بازارگردانان در دنیا این گونه است که شرایط را تا جایی کنترل می کنند و نمی توان برای آنها در این مسیر اجبار را ایجاد کرد.
مولوی ادامه داد: از سوی دیگر وظیفه سازمان بورس، بالا بردن شاخص ها و بهبود بازار نیست بلکه عوامل کلان اقتصادی هستند که روی بازار اثرگذار است.
مشاور کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران درباره افزایش سرمایه شرکت های بورسی نیز گفت: برای افزایش سرمایه شرکت ها، قواعدی وجود دارد که مانع از آن می شود در صورتی که این شرایط باید تسهیل شده تا اندازه شرکت ها بزرگ شود. هر شرکتی که به شاخص های تعیین شده، رسید باید امکان افزایش سرمایه داشته باشد.
مجتبی کاروان، نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران از نامتقارن بودن دامنه نوسان در بورس انتقاد و پیشنهاد ایجاد دامنه نوسان پویا را مطرح کرد.
این فعال اقتصادی بالا بردن میزان شفافیت بازار بر اساس اعلام EPS ها، ضروری دانست و گفت: اگر روش های جدیدی اتخاذ شود تا بر اساس آن بتوان عملکرد شرکت ها را با پیش بینی اعلام شده از سوی آنها مقایسه کرد، سطح شفافیت بازار بیشتر می شود و بررسی سطح انحراف ها به شفافیت بازار کمک می کند.
به اعتقاد کاروان، نبود وحدت تصمیم سازی در سازمان بورس جو روانی بازار را مختل می کند. در این راستا باید ثبات دستورالعمل ها را با هماهنگی وزارت اقتصاد در دستورکار قرار دهیم.
او تاکید کرد: اظهارنظرهای غیرتخصصی در بازار سرمایه در سال 99 به شدت فضای بازار را تحت تاثیر قرار داد و متاسفانه هیچ یک از افرادی که در این مورد اظهارنظر کردند، مسئولیت عواقب سخنان خود را نپذیرفتند. دراین راستا باید الزاماتی فراهم شود و تربیون اصلی درباره بازار تنها در اختیار سازمان بورس قرار بگیرد.
این فعال اقتصادی همچنین بر تسهیل شرایط اعطای مجوزهای استانی برای تاسیس کارگزاری، شرکت های سبدگردان و خدمات مشاوره ای، تاکید کرد و افزود: وجود شروط سخت موجب شده افراد علاقه ای به حضور در این وادی نداشته باشند.
ابوالفضل روغنی، رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران بر تامین سرمایه از طریق بورس و پایان دادن به محوریت بانک در این روند را مورد توجه قرار داد و از عدم تحقق این هدف مهم انتقاد کرد.
به باور او اگر شرایط لازم مهیا شود، شرکت های کوچک و متوسط که نقش بسیار مهمی در اقتصاد دارند می توانند به راحتی از طریق بورس، سرمایه موردنیاز خود را تامین کنند.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران پرهیز از قیمت گذاری دستوری در بورس را مورد تاکید قرار داد و گفت: متاسفانه قیمت گذاری به یکی از ارکان بازار سرمایه تبدیل شده که خلاف ذات آن است. پیشنهاد می کنم بعد از کشف قیمت، سراغ قراردادهای بلندمدت بنگاه ها برویم. ابزارهای در اختیار بورس قرار دارد که به جای مانع تراشی باید فرصت آفرین باشند.
در ادامه سماواتی، استاد دانشگاه و فعال بازار سرمایه از امنیتی شدن فضای بازار سرمایه ابراز نگرانی کرد و با بیان اینکه هنوز مصادیق جرم در این بازار تعریف نشده است، تصریح کرد: برخورد دادگاه ها با متخلفان بازار سرمایه و نوع رسیدگی به پرونده های موجود شفاف و مشخص نیست. از سویی ورود قوه قضائیه به شکل فعلی چندان مورد قبول نبوده و با توجه به این موضوعات شاهد خروج افراد از این بازار هستیم از طرفی این برخوردها شجاعت تصمیم گیری مدیران شرکت ها را از بین می برد.
بر اساس اظهارات او در حوزه حاکمیت شرکت های بورسی و فرابورسی تعریف متناقضی را شاهد هستیم، در شرکت هایی که دولت سهام دار موثر است هیچ یک از مسائل حاکمیت شرکتی رعایت نمی شود.
این استاد دانشگاه موضوع دیگر را تهاتر بدهی دولت به بانک ها از طریق عرضه سهام دانست و عنوان کرد: اینکه دولت بدهی خود را به بانک ها از طریق واگذاری سهام بنگاه ها به آنها تسویه می کند با رویه کلی در تناقض است چراکه بانک ها حق بنگاه داری ندارند.
او با تاکید بر لزوم ایجاد کانون سهام داران حقیقی بر اهمیت بازبینی دستورالعمل های جاری بورس تاکید کرد و افزود: این دستورالعمل ها باید بازبینی و میزان اثربخشی آنها مشخص شود تا در صورت نیاز اصلاح آن در دستور کار قرار گیرد.
سماواتی در حال حاضر بالاترین ریسک بازار را مربوط به نرخ تورم، نرخ ارز و نرخ بهره دانست.
روند منفی رشد سرمایه گذاری نگران کننده است
محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس یکی از رویکردهای اصلی سازمان را تعامل و استفاده از فکر و ایده ذی نفعان بازار دانست و با توجه به تنوع و تکثر آرای حاکم بر بازار از فعالان اقتصادی و اعضای هیات نمایندگان اتاق ایران خواست تا در کنار شناسایی مسائل، بیان راهکارها نسبت به بررسی آیین نامه های جاری و حاکم بر سازمان اقدام کرده و اصلاحات پیشنهادی را در اختیار سازمان قرار دهند.
او درباره تسهیل فرآیندها و اعطای مجوز تاسیس کارگزاری که سال هاست به کسی اعطا نشده است، گفت: این موضوع را سال ها قبل در هیات مقررات زدایی مطرح و دستورالعمل مربوط به آن را نیز بررسی کردیم و از روزی که ریاست سازمان را به عهده گرفتم، اجرای این مهم را دنبال می کنیم. تسهیل فرآیندها در صدرو مجوزها و توسعه نهادهای مالی در بهترین شکل آن، از اهداف اصلی سازمان است.
دهقان، بهبود کیفیت کارگزاری ها و ارائه خدمات به روز و جدید از سوی آنها در کنار افزایش تعداد کارگزاری ها را ضروری خواند و ادامه داد: کارگزاری ها باید از منظر کیفیت خدمات نیز شرایط بهتری داشته باشند. فرآیند تشکیل سرمایه صندوق پروژه ها و غیره نیز موضوعات مهمی است که در دستورکار قرار دارند.
بر اساس اظهارات رئیس سازمان بورس، نقش اصلی و موثر بازار سرمایه در بازار اولیه است و کل عملیات در بازار ثانویه زمانی ارزش دارد که به ایجاد سرمایه منجر شود. افزایش تعداد شرکت ها در بورس خوب است؛ اما اگر افزایش سرمایه نداشته باشند، ارزشی ندارد.
او بزرگ ترین مشکل اقتصادی کشور که بسیار نگران کننده است را روند منفی رشد سرمایه گذاری دانست و تصریح کرد: در سال 98 سرمایه گذاری از میزان استهلاک کمتر بوده است. یعنی اقتصاد ایران از مایه و سرمایه خود مصرف می کند و ادامه این روند موجب می شود در دام فقر گرفتار شویم. کشوری که در دام فقر قرار گیرد دیگر به راحتی نمی تواند از آن خارج شود. بنابراین باید هر چه سریع تر این جریان معکوس شود. بهترین جایی که می تواند این جریان را معکوس کند، بازار سرمایه است. عرضه اولیه به هیچ عنوان نباید تعطیل شود. شرکت ها باید وارد شوند. پیشنهادهایی هم برای تسهیل این فرآیند مطرح و در حال پیگیری است. این اصلاحات باید انجام و بازار اولیه تقویت شود.
این مقام مسئول درباره بورس املاک و مستغلات نیز گفت: صحبت های اولیه در این باره انجام شده است هرچند اولویت اول نیست و قبل از هر چیز باید ابزار اجرای دقیق و صحیح آن را فراهم کنیم.
دهقان، آزادشدن جریان اطلاعات به بازار را برای ایجاد اعتماد بین مردم، بسار مهم دانست و از طراحی الگویی خاص برای EPS ها و عرضه اطلاعات مفید شرکت ها در بازار و برای سهام داران خبر داد.
رئیس سازمان بورس در ادامه با بیان این نکته که اجازه نمی دهیم ظرفیت بازار سرمایه با عرضه زیاد مخدوش شود، گفت: اولویت سازمان، توجه به ظرفیت بازار سرمایه است. از سوی دیگر به بانک ها اجازه سرمایه گذاری داده شده است؛ بانک ها امکان بنگاه داری ندارند؛ اما باید در سرمایه گذاری مشارکت کنند. بر اساس اظهارات او نرخ بهره، تورم و ارز باید با هماهنگی هم پیش روند و این حرکت هماهنگ بر بازار سرمایه نیز اثر مثبت خواهد داشت. کانون سهام دارن حقیقی نیز در مرحله شکل گیری است.
