نزول هشت ساله سرمایه گذاری چگونه در دولت سیزدهم مثبت شد؟

به گزارش بانک و صنعت، سرمایه گذاری عامل مهم تولید و عامل انتقال فناوری به فرآیند تولید می باشد. ایجاد محیط امن، از لوازم اصلی و بسترساز برای انجام سرمایه گذاری است. عملکرد سرمایه گذاری در اغلب سال های دهه 1390 منفی و متوسط رشد سالانه آن بر اساس آمارهای مرکز آمار ایران منفی 3 درصد بوده است.

دولت آیت الله رئیسی در حالی تشکیل شد که تشکیل سرمایه ثابت در پایان دولت گذشته نسبت به اول آن دولت بیش از سی درصد کاهش یافت.

بر اساس آمار بانک مرکزی، در سال 1391 رقم تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در کشور به 3988043 میلیارد ریال رسید اما در دولت های یازدهم و دوازدهم مکررا این رقم نزولی شد و در سال 1399 به 2574002 میلیارد ریال رسید. یعنی در دولت روحانی تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در کشور بیش از 30 درصد درصد کمتر شد.

جدول زیر رشد سالانه تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در دولت روحانی بر اساس گزارش بانک مرکزی بر مبنای سال پایه 1395 را نشان می دهد.

همانطور که مشخص است در اکثر سال های فعالیت دولت قبل، نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در کشور منفی بوده است.

ماخذ: بانک مرکزی

جدول زیر نیز گزارش مرکز آمار از تشکیل سرمایه ثابت ناخالص است که نشان می دهد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در دولت گذشته درجا زده است.ودی سرمایه و تشکیل سرمایه ثابت در ماشین الات و تجهیزات 1392 تا 1399

این در حالی است که در زمستان 1400 که به تدریج سیاست های اقتصادی دولت سیزدهم به ثمر نشست، شاهد رشد چشمگیر تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در کشور بودیم. طبق گزارش بانک مرکزی، در زمستان 1400 تشکیل سرمایه ثابت ناخالص نسبت به زمستان 1399 بیش از 14 درصد افزایش یافت.

کاهش سرمایه گذاری طی سال های اخیر تبعات منفی مختلف داشته و سرمایه گذاری به اندازه موجودی سرمایه مستهلک شده اقتصاد، تنزل یافته است. باید توجه داشت که اگر به اندازه سرمایه مستهلک شده، سرمایه گذاری انجام نشود، نتیجه آن کاهش موجودی سرمایه و کاهش ظرفیت ها و پتانسیل های رشد اقتصادی و عدم پشتیبانی از رشد اقتصادی در سال های آتی خواهد شد.

دولت روحانی ضعیفترین در جذب سرمایه خارجی

یکی از ادعاهای دولت قبل، رشد چشمگیر سرمایه گذاری به ویژه سرمایه خارجی صرفا با دستیابی به توافق هسته ای و ذیل سیاست «تعامل با جهان» بود. با این حال آمارهای رسمی کشور نشان می دهد کاهش سرمایه گذاری در دولت قبل، هم در بخش سرمایه گذاری داخلی و هم در بخش جذب سرمایه گذاری خارجی رخ داده است.

بر اساس آمار سازمان بین المللی آنکتاد، وابسته به سازمان ملل متحد، که آمار جریان سرمایه گذاری در جهان را اعلام می کند، میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران در دولت گذشته به پایین ترین سطح دو دهه اخیر سقوط کرده است.

بانک مرکزی نیز آمار سرمایه گذاری خارجی در ایران را طبق نمودار زیر منتشر کرده که بیانگر سقوط سرمایه گذاری خارجی در دولت روحانی است. این در حالی است که رکورد سالانه جذب سرمایه گذاری خارجی نیز مربوط به دولت دهم است.

بدین ترتیب حسن روحانی که با وعده حل مشکلات اقتصادی کشور با مذاکره و جذب سرمایه گذاران خارجی روی کار آمده بود، در این زمینه هم ضعیف ترین کارنامه را به جای گذاشته است.

دولت قبل با شعار اینکه سیاست خارجی باید در خدمت اقتصاد باشد بر سر کار آمد، اما ضعیف ترین عملکرد را در جذب سرمایه گذاری خارجی داشت؛ حال آن که دولت سیزدهم در شش ماه نخست خود در جذب سرمایه گذاری خارجی بسیار موفق عمل کرده است.

دولت سیزدهم برای تحقق و تداوم رشد اقتصادی 8 درصدی، جذب انواع مختلف سرمایه گذاری، اعم از داخلی و خارجی را در دستور کار قرار داده و در عمل نیز آمارهای منتشرشده از رشد سرمایه گذاری در کشور حکایت دارد.

در 10 ماه نخست سال 1400 بالغ بر 340 میلیون دلار سرمایه گذاری خارجی جذب شده یعنی وارد کشور شده و سرمایه گذاری خارجی قطعی در کشور انجام شده است؛ اما از این رقم 276 میلیون دلار آن در دولت سیزدهم و فقط 64 میلیون دلار آن در 4 ماه نخست سال بوده که دولت قبلی عهده دار مسئولیت بود.

شایان ذکر است در بخش تأمین منابع مالی، دو موافقت نامه وام دولتی با فدراسیون روسیه جمعاً به مبلغ 2/2 میلیارد یورو و تخصیص وام برای چهار پروژه دیگر نیز از روسیه درخواست شد که نهایتاً پس از سفر رئیس جمهور با افزایش وام به رقم 5 میلیارد یورو موافقت شد و پیگیری های لازم در حال انجام است و بخش اولیه آن را نیز روسیه پرداخت کرده است.

شرکت های روسی هم اکنون در صنعت نفت و گاز ایران در حال اجرای 4 میلیارد دلار سرمایه گذاری هستند. آنها همچنین در سال 1401 نیز تفاهم نامه سرمایه گذاری 40 میلیارد دلاری در ایران را امضا کردند.

آمار ضعیف دولت قبل در جذب سرمایه خارجی در قالب بیع متقابل در صنعت نفت

بر اساس گزارش بانک مرکزی در 8 سال دولت گذشته مجموع سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالب بیع متقابل 5.5 میلیارد دلار بوده است.

این در حالی است که در هشت سال دولت های نهم و دهم 16.7 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالب بیع متقابل، انجام شده بود یعنی 3 برابر رقم جذب شده در دولت گذشته.

علاوه بر این، در سال 1399 دولت گذشته فقط توانست 35 میلیون دلار سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالب بیع متقابل، جذب کند که سقوط فاحشی در این زمینه محسوب می شود.

بهترین رکورد سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالب بیع متقابل، به سال 1391 در دولت دهم و در اوج تحریم ها مربوط می شود که دولت موفق شد نزدیک به 3.5 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی را راهی صنعت نفت و گاز کشور کند.

دولت دهم در سه سال پایانی خود 9.3 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت جذب کرد. نتیجه آن سرمایه گذاری های عظیم را دولت گذشته در سال های بعد با افتتاح پروژه های نفت و گاز برداشت کرد و البته آن پروژه ها را به نام خودش زد.

دولت گذشته در سه سال پایانی عملکرد خود فقط 470 میلیون دلار سرمایه گذاری خارجی برای توسعه صنعت نفت جذب کرد؛ یعنی 5 درصد عملکرد سه سال پایانی دولت دهم!

فاجعه سقوط سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالب بیع متقابل در دولت گذشته، گریبان دولت آیت الله رئیسی را گرفته است که در همین ابتدای کار با کمبود گاز و پیامدهای آن همچون خاموشی های سراسری مواجه است.

با ا ین حال در دولت سیزدهم شاهد توسعه میادین مشترک نفت و گاز و انعقاد قرارداد و تفاهم نامه طرح های جدید به ارزش 80 میلیارد دلار تاکنون بوده ایم.

این قراردادها به شرح زیر است:

انعقاد بالغ بر 50 قرارداد و تفاهم نامه با ارزش قریب به 33 میلیارد دلار و با اولویت اقداماتی چون توسعه میادین مشترک نفتی و گازی، جمع آوری گازهای مشعل، توسعه زنجیره ارزش پالایشگاهی و نیز بهره گیری از توان شرکت های دانش بنیان و سازندگان داخلی

تفاهم نامه توسعه یکپارچه میدان آزادگان با هدف رساندن تولید این میادین به 570 هزار بشکه در روز نفت خام با 7 میلیارد دلار سرمایه گذاری که افزایش تولید از سال دوم رقم خواهد خورد.

انعقاد قرارداد و تفاهم نامه 3 میدان نفتی با شرکت های روسی به ارزش حدود 4850 میلیون دلار

انعقاد قرارداد و آغاز عملیات اجرایی میدان مشترک نفتی سهراب در استان خوزستان

انعقاد قرارداد توسعه میدان لایه نفتی پارس جنوبی

اجرای طرح تولید زودهنگام از فاز 11 پارس جنوبی به میزان 11 میلیون متر مکعب در روز تا زمستان 1401

استقرار دکل حفاری و آغاز عملیات حفاری در میدان مشترک گازی بلال برای اولین بار در دولت سیزدهم

نهایی کردن طرح توسعه و تولید نفت و گاز از میدان مشترک آرش

امضای بزرگترین تفاهم نامه سرمایه گذاری خارجی در تاریخ صنعت نفت با شرکت گاز پروم روسیه به ارزش 40 میلیارد دلار هم در دولت سیزدهم محقق شد.