به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت به نقل از روابط عمومی بانک قرض الحسنه مهر ایران، اگر بخواهیم از مختصات بانکداری اسلامی بگوییم، می‌توانیم به ویژگی‌های خاص آن مانند حذف ربا، انجام معاملات و قراردادها بر اساس عقود اسلامی، شفافیت و توجه به اخلاق بانکداری اشاره کنیم. همچنین باید توجه داشت، بانکداری اسلامی، صرفاً بانکداری بدون ربا نیست، یعنی بانکداری اسلامی تنها با حذف ربا محقق نمی‌شود و لازمه یک نظام بانکی اسلامی، حرکت در مسیری است که مبانی اسلامی اقتصاد، در آن لحاظ شده باشد.
وجه تمایز بانکداری اسلامی و بانکداری رایج
در بانکداری اسلامی، رعایت عدالت اقتصادی، مشارکت در ریسک و سود و زیان، توجه به کارایی اقتصادی و رعایت تناسب بخش حقیقی و پولی، از جمله اهدافی هستند که دستیابی به آن‌ها، با استفاده از ابزارهایی مانند قرض‌الحسنه محقق می‌شود.
در نظام مالی اسلامی، قرض‌الحسنه پاسخگوی نیاز افرادی است که نه توان اقتصادی‌شان آن‌قدر پایین است که صدقه بگیرند و نه آن‌قدر توانمند هستند که بتوانند با استفاده از سایر عقود و قراردادها، از روش‌های مشارکتی استفاده کنند.
قرض‌الحسنه در نظام بانکی ایران
در قانون بانکداری بدون ربا، قرض‌الحسنه به‌عنوان یکی از عقود اسلامی تعریف شده که به موجب آن، یکی از طرفین (قرض‌دهنده) مقدار معینی از مال خود را به طرف دیگر (قرضگیرنده) تملیک می‌کند که قرضگیرنده مثل و یا در صورت عدم امکان، قیمت آن را به قرض‌دهنده، رد می‌کند.
قرض‌الحسنه در ایران، سابقه‌ای قدیمی‌تر از قانون بانکداری بدون ربا دارد که در سال 1362 تصویب شد. پیش از ورود عقد قرض‌الحسنه به نظام بانکی، صندوق‌های قرض‌الحسنه عهده‌دار جمع‌آوری وجوه خیرخواهان و پرداخت وام به متقاضایان بودند.
استدلال‌های موافق و مخالف وجود قرض‌الحسنه در نظام بانکی
پس از تصویب قانون بانکداری بدون ربا، قرض‌الحسنه نیز به‌عنوان یکی از قراردادها یا عقود، در بانکهای کشور به کار برده شد. برخی از همان ابتدا، استدلال می‌کردند که با توجه به ماهیت قرض‌الحسنه و بانک، نمی‌توان این دو را در کنار یکدیگر قرار داد و قرض‌الحسنه با توجه به ماهیت خود یعنی قرض، در تضاد با اهداف سودآوری بانک است.
در مقابل، گروهی دیگر، قرض‌الحسنه را به‌عنوان یکی از عقود اسلامی در نظام بانکی کشور پذیرفتند و آن را منبعی کم‌هزینه برای بانک و همچنین وامی کم هزینه برای متقاضیان دانستند.
بانکهای تخصصی، احیاگر قرض‌الحسنه در بانکداری اسلامی
دسته اول، تحلیل‌هایی بود که ماهیت قرض‌الحسنه و بانک را در تضاد با یکدیگر می‌دانست و دسته دوم، تحلیل‌های نسبتاً جدیدی بودند که کارویژه‌هایی برای انواع بانک‌ها در نظر می‌گرفتند و اعتقاد داشتند که لازم است تا بانکهای تخصصی در زمینه‌های مختلف تأسیس شوند و بانک تخصصی قرض‌الحسنه نیز یکی از آن‌هاست.
بانک قرض‌الحسنه مهر ایران یکی از بانک‌هایی است که بر اساس استدلال گروه دوم، در سال 1386 به عرصه بانکداری کشور وارد شد. مهر ایران، به‌عنوان نخستین بانک قرض‌الحسنه کشور پیش‌قراول این گروه از بانک‌ها شد تا نشان دهد فعالیت بانکهای تخصصی قرض‌الحسنه می‌تواند این سنت پسندیده را احیا و ترویج کند.
ارتقای کارایی در نخستین بانک تخصصی قرض‌الحسنه
بانک قرض‌الحسنه مهر ایران توانسته ابتکار عمل در بانکداری اسلامی را با تمرکز بر قرض‌الحسنه در دست گیرد و نه تنها در ایران، بلکه در بین سایر مؤسسات مالی و بانکهای اسلامی در سطح بین‌الملی نیز بار دیگر نگاه‌ها را به جایگاه قرض‌الحسنه در بانکداری اسلامی، جلب کند.
منابع مجاز این بانک، حساب‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز و جاری هستند که به انواع وام قرض‌الحسنه با کارمزد حداکثر چهار درصدی، تخصیص داده می‌شوند.
