وضعیت در صنعت خودروسازی کشورمان به شکلی پیش رفته که اگرچه ظرفیت بالقوه تولید 2 میلیون و 200 هزار دستگاه خودرو در کشور وجود دارد اما در سال گذشته حدود 900 هزار دستگاه خودرو توسط دو خودروساز بزرگ کشور تولید شد. همچنین طبق آخرین آمار طی بهار سال جاری که قرار بود موانع از سر راه صنعت برداشته شود 213 هزار و 500 دستگاه انواع خودرو سواری در کشور تولید شده که نسبت به بهار پارسال تنها رشد 6.5 درصدی را تجربه کرده است.
نکته قابل توجه آنکه، خودروسازان و سیاست گذاران متهم عدم توسعه صنعت خودرو را «تحریم» و «سرکوب قیمت توسط دولت» می دانند و مشکلات و زیان های پیش آمده برای مصرف کننده و تولیدکننده را ناشی از این دو عامل معرفی می کنند و معتقدند تا زمانی که این دو مساله حل نشود صنعت خودرو توسعه نخواهد یافت.
صنعت خودرو پیش از تحریم ها 24 هزار میلیارد تومان زیان انباشته داشت
در این رابطه امیررضا شاهانی اظهار داشت: این روزها از طرف دولت صحبت می شود که مشکل صنعت خودرو تحریم و قیمت گذاری است و خودروسازان در مجلس به دنبال حذف شورای رقابت هستند و حاشیه ایجاد شده بین شورای رقابت و بازار را خودمان در اختیار می گیریم و عرضه و تقاضا به تعادل می رسد.
معاون مطالعات تولیدی مرکز پژوهش های مجلس افزود: نکته نخست اینکه صنعت خودرو یک صنعت بزرگ و باسابقه در کشور است و 14 درصد از کل آورده صنعت و 2 درصد کل تولید ناخالص داخلی را در اختیار دارد منتهی واقعیت این است که تا پایان سال 97 یعنی در زمانی که تحریم ها هنوز شدت زیادی نیافته بود، این صنعت 24 هزار میلیارد تومان زیان انباشته داشته است؛ بنابراین تا قبل از تشدید تحریم ها خودروسازان 24 هزار میلیارد تومان زیان انباشته داشتند.
5 مشکل عمده صنعت خودرو / راهکارهایی برای دولت سیزدهم
وی با اشاره به عوامل چالش زا در صنعت خودرو، گفت: یکی از اصلی ترین عوامل مشکل زا در صنعت خودرو سوءمدیریت است. همچنین مورد دوم مربوط به مالکیت صنعت خودرو می شود؛ یعنی اینکه دولت در صنعت خودروی ما تأثیرگذار است و خلاف گفته متولیان این صنعت آنچنان خصوصی نشده است. هم وزارت صمت در این صنعت سهم دارد و هم اعمال سلیقه و مدیریت می کند و اجازه نمی دهد با روال بازار عرضه و تقاضا فعالیت کنند. تعارض منافع در این صنعت کاملاً محرز است. وزارت صمت از طرفی مالک و دارای منافع است و از طرفی دیگر می خواهد کار تنظیم گری، نظارت و سیاست گذاری را در صنعت خودرو اعمال کند. جمع این دو مورد قابل توجیه نیست.
شاهانی افزود: مشکل سوم بهره وری پایین صنعت خودرو است. باید بهره وری در این صنعت افزایش یابد به این مفهوم که به مقدار مشخصی که هزینه می کنیم تولید بیشتری داشته باشیم. مشکل چهارم نیروهای استخدام شده نامتناسب با مأموریت هاست. حجم خودروسازهای ما بسیار بزرگ است و از لحاظ زمین و امکانات و نیرو بسیار گسترده بوده و اغلب نیروها نیز متخصص نیستند.
معاون مطالعات تولیدی مرکز پژوهش های مجلس گفت: چالش پنجم فقدان «استراتژی توسعه» مصوب در صنعت خودرو است. در همین زمینه ای درو موظف شده طرح جامع صنعت خودرو را مدون کند. حسن داشتن طرح جامع هدفمند این است که هم شاخص های مهم و محل تأمین مالی تعیین خواهد شد، هم مأموریت صنایع در وضعیت و میزان تولید مشخص می شود.
وی افزود: در این طرح باید مقاوم سازی زنجیره تأمین قطعات خودرو نیز شفاف سازی شود؛ یعنی قطعات با کیفیت بالا در داخل تولید شوند تا از شوک های تحریم و سیاسی دچار زیان نشوند.
شاهانی تصریح کرد: طی چند سال اخیر به دلیل بی مهری ها برخی از قطعه سازان داخلی ورشکست شده اند. یکی از مباحثی که قطعه سازان عنوان می کنند این است که در حال حاضر خودروسازان مشکل دارند و می گویند شما برای ما کار کنید اما اگر دوباره پای خارجی ها باز شود، تکلیف ما چیست. اگر در این طرح جامع شاخصی برای داخلی سازی قطعات در نظر بگیریم و به صنایع قطعه سازی و زنجیره تأمین قطعات بها دهیم هم مشکل خودروسازان حل می شود و هم صنعت قطعه سازی احیا و توسعه می یابد و تبدیل به پیشران اقتصاد کشور می شود.
وی یادآور شد: در صنعت قطعه سازی رشد خوبی کرده و حتی به جایی رسیده بودیم که به کشورهای اروپایی صادر هم می کردیم اما در حال حاضر عقب گرد داشته ایم.
باید تیراژ تولید افزایش یابد
معاون مطالعات تولیدی مرکز پژوهش های مجلس تاکید کرد: ما خودروی باکیفیت و با قیمت مناسب نمی توانیم تولید کنیم مگر اینکه تیراژ تولید را بالا ببریم. در حال حاضر مجموع تولید دو خودروساز بزرگ کشور 900 هزار دستگاه است در حالی که هدف گذاری افق 1404 تولید 3 میلیون دستگاه خودرو بود.
شاهانی گفت: اگر زیرساخت های لازم را در خودروسازی ایجاد کنیم و با استراتژی طرح جامع هدفمند، تولید خودرو را افزایش دهیم هم کیفیت ارتقا می یابد و هم قیمت کاهشی می شود.
