بانک و صنعت، دکتر حسن سبحانی، اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در یادداشتی به علت رشد شاخص بورس طی ماه های گذشته پرداخته است.
وی معتقد است: رونق شاخص بورس از طریق سفته بازی بر سهامی که منشأ افزایش قیمت آن، نه در چگونگی خط تولید، بلکه در افزون طلبی نقدینگی است، می تواند عطش کسانی را به لزوم احساس روبراه بودن اقتصاد سیراب کند اما اقتصاد ملی از این حیث، امکان برخاستن و مشاهده رونق و تولید را نخواهد داشت.
متن کامل یادداشت از نظرتان می گذرد:
در سایه روشن شرایط بهداشتی حاکم بر کشور و در حضور تمایل عده ای به بهره مندی از نقدینگی خویش در تناسب با اقتضائات اقتصادی امروز کشور و حکایت های شاخص رو به بالای بورس، تذکر نکاتی ضروری می نماید:
1- اصولاً رونق بازار سرمایه و مبتنی بودن تأسیس و توسعه بنگاه های اقتصادی بر محور سهام داری از ویژگی های سیستم اقتصادی اسلام و لذا فی نفسه امری پسندیده و بایسته ترویج است.
2- آنچه ارزشمندی بازار سرمایه یا بورس اوراق بهادار را، موجب می شود به کار گیری پول برای تبدیل آن به کالای سرمایه ای و سرانجام، تولید کالا و خدمت است که بازار حقیقی کالا را پر رونق و افزایش قیمت ها را مانع و حفظ و حتی افزایش اشتغال را تحت شرایطی میسور می نماید. در پایان سال مالی هم، سهام از سود حاصل از تولید و عرضه، متناسب با شرایط مورد توافق برخوردار می شوند و اگر زیانی هم متوجه بنگاه شده بود، منطقاً در زیان حاصله هم صاحب سهم شریک است.
3- قابل قبول است که برخی از سهامداران بخواهند به دلایلی منتظر زمان اعلام ارقام ترازنامه مالی بنگاه و در یافت سود حاصله نمانند و به هر دلیلی سهام خویش را بر اساس سابقه بنگاه و روند سود و زیان آن در سال های گذشته بفروشند و از بازار خارج شوند.
4- اما وارد شدن عده ای به بورس و خرید سهام شرکت یا شرکت هایی و فروختن آن ها در همان روز یا روزهای آتی به قیمت بالاتر و سپس تکرار این کار، در حالی که افزایش قیمت سهام، هیچ ارتباطی با سود آوری تولیدات بنگاه ذیربط ندارد، قماربازی با پول و نه سرمایه گذاری در بورس محسوب می شود. کاری که به خصوص در شرایطی مثل آنچه در این ایام می گذرد متأثر از سیاست «دارایی فروشی بخش های دولتی و اخیراً صاحبان بسیار محترم سهام هدیه ای عدالت»، خود بر اشتیاق دیگران برای برد در قمارهای ساعتی و روزانه دامن می زند و شاخص روزانه بورس را به علامت سنج میزان این اشتیاق به «کره گرفتن از آب نقدینگی» مبدل می سازد.
5- رونق هر اقتصادی را باید در افزایش تولید، شاغل بودن متقاضیان کار، ثبات سطح عمومی قیمت ها و تحصیل سود از سرمایه گذاری جستجو کرد و این به معنای آن است که افزایش شاخص بورس به واسطه کنش های پولی میل به دریافت منافع بالا، آن هم در زمانی چند روزه و چند ماهه از مجاری قمار بازی روی سهام و تجربه برد و باخت از پول، نشانه اشتغال صاحبان نقدینگی به کاری غیر مولد و منافعی قمار آورده است کاری که به اقتضای ذاتش، می تواند طوفان باخت را هم برای بازیگرانش رقم بزند.
6- هر چند بالا رفتن شاخص بورس از طریق قماربازی بر سهامی که منشأ افزایش قیمت خود را نه در چگونگی های خط تولید که در افزون طلبی های نقدینگی های مساله دار و یا عرضه دارایی های کم مقدار سهامداران پر شمار، رد یابی می کنند، می تواند عطش کسانی را به لزوم احساس روبراه بودن اقتصاد، سیرآب نماید اما بدون شک اقتصاد ملی از این حیث، امکان برخاستن و مشاهده رونق تولید و دریافت و پرداخت سود معطوف به تولید و نه بهره معطوف به پول را نخواهد داشت.
