به گزارش بانک و صنعتبه نقل از روابط عمومی بیمه ملت، هدفی که به نظر می رسد تحقق آن دورنمایی دست نیافتنی برای صنعت بیمه به شمار آید، زیرا عدد پیش بینی شده تفاوت معناداری با ضریب نفوذ فعلی بیمه یعنی عدد 3/ 2 درصد دارد. آن هم در شرایطی که گفته می شود، صنعت بیمه همچنان با معضل فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در این حوزه مواجه است و مشکلات اقتصادی و رکود حاکم بر اقتصاد، خرید پوشش های بیمه ای را به یکی از اولویت های آخر خانوارها تبدیل کرده است. به هرحال با وجود تلاش هایی که در این سال ها برای توسعه این صنعت و افزایش ضریب نفوذ بیمه صورت گرفته، هنوز بیمه در کشور ما از جایگاه مناسبی که شایسته آن باشد، برخوردار نیست و همچنان یک خدمت لوکس به شمار می آید که همه افراد جامعه ضرورت خرید آن را احساس نمی کنند. حال در چنین شرایطی، این سوال مطرح می شود که چه راهکاری برای توسعه و بالا بردن جایگاه صنعت بیمه و افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور وجود دارد؟
اسماعیل دلفراز، مدیرعامل بیمه ملت در کنار موضوع مهم فرهنگ سازی و اطلاع رسانی و نیز کاهش مشکلات اقتصادی، به روزرسانی صنعت بیمه و ارائه محصولات جدید بیمه ای را در توسعه صنعت بیمه موثر می داند و معتقد است: صنعت بیمه باید بتواند خودش را با نیاز جامعه پیش ببرد و از هر فرصتی برای طراحی خدمت جدید استفاده کند. صنعت بیمه باید از کسب و کارهای دیجیتال بهره ببرد و ورود استارت آپ ها را به عنوان یک ضرورت بپذیرد. بی تردید اگر این تغییر نگرش رخ دهد می توان امیدوار بود ضریب نفوذ بیمه در کشور افزایش یابد و صنعت بیمه از جایگاه مناسبی برخوردار شود. مشروح این گفت وگو را در ادامه می خوانید.
*بیمه، به رغم اهمیتی که در بخش های مختلف دارد، اما آن طور که باید رشد و توسعه پیدا نکرده است. چه موانعی بر سر راه توسعه این صنعت وجود دارد؟
یکی از اهداف مهم صنعت بیمه که برای افق 1404 تدوین شده رسیدن به ضریب نفوذ بیمه 7درصدی است. هدفی که تحقق آن به دلیل وجود برخی مسائل و مشکلات تا حدی سخت یا شاید غیرممکن به نظر برسد. در حالی این عدد به عنوان یک هدف گذاری تعیین شده که فاصله معناداری بین عدد 3/ 2 فعلی ضریب نفوذ بیمه تا عدد پیش بینی شده 7درصد وجود دارد.
به هرحال با وجود مشکلاتی که بر سر راه این موضوع است، شیوع ویروس کرونا این شرایط را تشدید کرده و در مجموع باعث شده تا شرکت های بیمه حتی همچون روال سال های گذشته رشد 30درصدی را که باید در پرتفوی خود داشته باشند محقق نکنند. از این رو اگربخواهیم برای ضریب نفوذ بیمه عددی را متصور شویم، به نظر می رسد که درخوش بینانه ترین حالت، این عدد تا افق 1404 به 4 تا 5/ 4درصد برسد.
باید بپذیریم صنعت بیمه برای رشد ضریب نفوذ بیمه، با چالش ها و مسائل زیادی روبه رو است. یکی از مهم ترین این چالش ها، رکود اقتصادی و تورم حاکم بر اقتصاد کشور است؛ این موضوع سبب شده تا دورنمای سرمایه گذاری و فضای کسب و کار مخدوش شود و قدرت خرید افراد به خصوص برای بیمه های غیراجباری کاهش یابد. تعطیلی کسب و کارها، ورشکستگی برخی مشاغل، رکود در بخش ساختمان و کاهش پروژه های عمرانی با توجه به تشدید رکود اقتصادی و تاثیر آن بر بیمه های آتش سوزی، مسوولیت و مهندسی، از اثرات منفی است که از این بابت دامن صنعت بیمه را گرفته است. از آنجا که مشکلات اقتصادی سبب تغییر الگوی هزینه خانوارها شده و این شرایط در نهایت سبب می شود تا افراد جامعه برای صرفه جویی در هزینه ها، ازخرید برخی بیمه نامه صرف نظر کنند که با تشدید این شرایط، این عدم تمایل به خرید بیمه نامه می تواند دامن بیمه اجباری شخص ثالث را هم بگیرد که البته آمارهای بیمه مرکزی از خودروها و موتورسیکلت های فاقد بیمه نامه بیانگر همین موضوع است. محدودیت در برقراری بازارهای بیمه خارجی که باعث شده تا ریسک های بزرگ در داخل کشور انباشته شود از دیگر موانع مهم بر سر راه توسعه بیمه در کشور است. این موضوع سبب شده تا پوشش این ریسک ها در داخل کشور برای صنعت بیمه با سختی هایی همراه شود. اگرچه بیمه مرکزی از طریق ایجاد صندوق ویژه تحریم در صنعت بیمه، سعی کرده بخشی از این محدودیت ها را کم و گامی در جهت حمایت از شرکت های بیمه بردارد، اما به هرحال کاهش مراودات بین المللی اثرش را براین حوزه خواهد گذاشت.
در این بین وجود قوانین و مقررات غیرضروری نیز دست شرکت های بیمه را برای آزادی عمل بیشتر و دسترسی به ضریب نفوذ بالاتر بسته است که ضرورت دارد در راستای اصلاح هرچه سریع تر این قوانین اقدام شود. به عنوان نمونه در آیین نامه سرمایه گذاری که برای شرکت های بیمه تدوین شده است، شرکت های بیمه گر مجاز هستند تا سقف 40 درصد از ذخایر و حقوق صاحبان سهام را در بازار سرمایه، سرمایه گذاری کنند که البته اخیرا بیمه مرکزی با افزایشی 20درصدی آن به مدت یکسال موافقت کرده است، ولی همچنان این محدودیت در شرایطی که بورس جذابیت های زیادی دارد و می تواند برای شرکت ها بازدهی ایجاد کند، آسیب زا خواهد بود. بی تردید اگر این قوانین اصلاح و شرکت های بیمه بتوانند بیشتر از سقف 40درصد، در این بازار سرمایه گذاری کنند این موضوع می تواند این امکان را برای ارائه نرخ سود مشارکت در منافع به مراتب بالاتر به بیمه گذاران بیمه زندگی فراهم کند و منجر به جذابیت بیشتر محصولات بیمه زندگی شود که این مهم در نهایت زمینه آشتی مردم با بیمه را رقم خواهد زد و این یعنی افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور.
البته به جز این مسائل، نباید از موضوع بسیار حائز اهمیت فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در صنعت بیمه غافل شد. باید بپذیریم که در جامعه ایرانی ما، فرهنگ بیمه چندان رشد نکرده و همچنان با حجمی از بی اعتمادی ها از سوی برخی خانوارها و بنگاه های اقتصادی نسبت به شرکت های بیمه مواجهیم. درحالی که صنعت بیمه در تمامی این سال ها به شکل شایسته ای در بحث ایجاد آرامش خاطر افراد جامعه و نیز حمایت از بخش های مختلف اقتصاد گام برداشته است.
علاو بر تمامی این موانع و مشکلات، موضوع قابل بحث دیگر، استفاده از نرخ تسعیر ارز نیمایی در ارزیابی ارزش ذخایر ارزی برخی از شرکت های بیمه است که ممکن است در قالب شناسایی سود ناشی از کاهش ارزش پول ملی در صورت های مالی این شرکت ها، در نهایت بین سهامداران آنها تقسیم و از صنعت بیمه خارج شود. درحالی که لازمه تقویت صنعت بیمه، فعالیت شرکت های بیمه ای قوی با پشتوانه مالی مناسب است. ضمن اینکه مساله کرونا نیز به چالش دیگری در حوزه صنعت بیمه تبدیل شده و مشکلات این بخش را تشدید کرده است.
*به نظرشما چه راهکار عملی وجود دارد که بتوان موانع موجود بر سر راه توسعه صنعت بیمه را برطرف و زمینه تشویق بخش بیشتری از افراد جامعه برای خرید پوشش های بیمه ای را فراهم آورد؟
در بین بیمه گران، عبارتی مرسوم است با این عنوان که هر فرد یا بخشی که از بنیه مالی ضعیف تری برخوردار است، باید به موضوع بیمه توجه بیشتری داشته باشد تا آسیب کمتری ببیند. درحالی که ما خلاف این رویه را شاهد هستیم و هر فردی که قدرت خرید پایین تری دارد، بیمه را به عنوان یک کالای لوکس، از سبد خرید خانوار حذف می کند و برای بیمه اهمیتی قائل نیست.
دراین راستا به نظر می رسد در گام نخست برای اینکه بتوانیم شاهد رشد بیمه در کشور باشیم، ابتدا باید فرهنگ بیمه را در جامعه ایرانی توسعه دهیم و همزمان گام های عملی برای افزایش توان خرید افراد جامعه و ثبات بخشی به اقتصاد کشور برداریم.
ما باید همگام با نیاز جامعه حرکت کنیم و محصولاتی را طراحی و وارد بازار کنیم که نیاز امروز جامعه است و می تواند دهک های پایین جامعه را نیز تحت پوشش قرار دهد. باید پوشش های بیمه ای به گونه ای باشد که دغدغه پرداخت حق بیمه برای این بخش از جامعه کمرنگ شود و هر گروهی از جامعه با هر میزان درآمدی که دارد بتواند پوشش بیمه خریداری کند.
برای تحقق این امر و برای اینکه بتوانیم نوآوری و خلاقیت بیشتری در صنعت بیمه داشته باشیم، نیاز است تعاملات را با مراکز دانشگاهی برای تولید دانش و خدمات جدید تقویت کنیم. بی تردید خروج صنعت بیمه از سنت گرایی و همچنین به کارگیری نیروهای متخصص و خبره و دانشگاهی، می تواند مسیر رشد صنعت بیمه را کوتاه تر کند تا افراد بیشتری از جامعه ترغیب به خرید پوشش های بیمه ای شوند.
از آنجا که نبود نوآوری ها، بی توجهی به افزایش کیفیت محصولات بیمه ای، عدم تنوع در خدمات بیمه ای و... نهایتا باعث کاهش بازدهی و فروش در شرکت های بیمه می شود، ازاین رو برخی از شرکت های بیمه برای حفظ سهم بازار و فروش بیشتر، گاهی دست به نرخ گذاری های غیرفنی می زنند که این موضوع در حال حاضر به یک معضل در صنعت بیمه تبدیل شده است که رفع آن نیاز به نظارت موثرتر دستگاه های حاکمیتی دارد. درحالی که شرکت های بیمه گر برای فروش بیشتر باید نسبت به ارائه خدمات جدید بیمه ای اقدام کنند و به جای کمیت، به کیفیت محصولات بیمه ای توجه کنند.
بی تردید اگر صنعت بیمه از این موانع عبور کند و رشد و توسعه یابد، نقش اثرگذارش در کسب و کارها و بخش های اقتصاد و جامعه پررنگ تر خواهد شد. صنعت بیمه با تامین امنیت فضای کسب و کار در جامعه، قادر است بسترهای لازم را در جهت افزایش سرمایه گذاری در ساختار اقتصادی فراهم و در پی رشد و رونق اقتصاد، سطح رفاه جامعه را افزایش دهد. بنابراین هرچه نگرش ها در صنعت بیمه تغییر کند و نگاه نو بر این صنعت حاکم شود، بی تردید می توان امیدوار بود رشد صنعت نیز سریع تر اتفاق بیفتد.
* به نظر شما استارت آپ ها چقدر می توانند در این تغییر نگرش ها و همچنین به روزرسانی صنعت بیمه کمک کنند؟
یکی از راه های مهم رشد ضریب نفوذ بیمه در کشور، ارائه بیمه نامه های متناسب با نیاز جامعه و استفاده از کسب و کارهای دیجیتال است؛ در این مسیر استارت آپ ها می توانند بسیار کمک کننده باشند و این مسیر را برای رشد صنعت بیمه هموار سازند، اما با وجود اهمیت این موضوع، آمارها نشان از این دارد که کمتر از یک درصد پرتفوی صنعت بیمه در اختیار استارت آپ ها قرار دارد که رقم بسیار ناچیزی است.
در این راستا مهم است تا نهاد ناظر ورود استارت آپ ها به صنعت بیمه را به عنوان یک ضرورت بپذیرد و نگرشی که در رابطه با این کسب وکارها به عنوان یک تهدید وجود دارد از بین برود و از آن به عنوان یک فرصت یاد شود. بی تردید اگر این تغییر نگرش اتفاق بیفتد، می توان امیدوار بود ضریب نفوذ بیمه در کشور هم رشد و توسعه پیدا کند.
در شرایطی که کرونا تغییراتی را در روال زندگی افراد ایجاد کرده است و لزوم دریافت خدمات برخط را بیش از هر زمان دیگر افزایش داده، به نظر می رسد فرصت مناسبی است که صنعت بیمه هم بتواند خودش را همگام با این شرایط پیش ببرد و با توسعه زیرساخت های آی تی و گسترش ارتباط با فضای استارت آپی، زمینه به روزرسانی صنعت بیمه را فراهم آورد. بی تردید در چنین شرایطی می توان از ظرفیت های بکری که همچنان در صنعت بیمه وجود دارد و در تمامی این سال ها مورد غفلت واقع شده استفاده کرد و زمینه توسعه صنعت بیمه را فراهم آورد.
* در حال حاضر چه ظرفیت هایی در صنعت بیمه وجود دارد که از آن به شکل کامل استفاده نشده و بازاری بکر برای صنعت محسوب می شود؟
در بخش بیمه ای، ظرفیت های زیادی داریم که ورود به آن می تواند زمینه رشد صنعت بیمه را فراهم کند؛ یکی از بخش های مهمی که ظرفیت های زیادی را در دل خود جای داده است، بیمه های عمر و زندگی است که متاسفانه به دلیل بی اقبالی برای خرید، ضریب نفوذ این رشته بیمه ای در مقایسه با سایر کشورها به شدت پایین است.
درحالی بیمه عمر در کشور ما کمتر از 15 درصد از پرتفوی شرکت های بیمه ای را تشکیل داده است که این بیمه می تواند فرصت مناسبی را برای رشد و افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور فراهم کند. ما نه تنها دراین حوزه، بلکه در رابطه با بیمه های اموال، مسوولیت، آتش سوزی و... نیز دچار عقب ماندگی هایی هستیم که با رشد این بخش ها می توان به آینده صنعت بیمه در کشور امیدوار بود. اینکه در کشور حادثه خیزی چون ایران، فقط 2 درصد واحدهای مسکونی در کشور تحت پوشش بیمه های آتش سوزی هستند، جای نگرانی و تاسف دارد و باید برای آن فکری کرد.
در همین حال نه تنها در رشته های فعال بیمه ای نتوانسته ایم رشد قابل توجهی داشته باشیم، بلکه در بحث ورود محصولات و طرح های جدید بیمه ای هم ضعیف عمل کرده ایم که این نشان می دهد هنوز از تمام ظرفیت های بیمه ای استفاده نشده است.
در صورتی که صنعت بیمه باید بتواند خودش را با نیاز جامعه پیش ببرد و از هر فرصتی برای طراحی خدمت جدید استفاده کند. به عنوان نمونه در شرایط حال حاضر که کسب وکارهای دیجیتالی رونق گرفته اند، لازم است ریسک های موجود در این بخش توسط صنعت بیمه پوشش داده شود و بیمه نامه سایبری وارد بازار شود.
براساس این رویکرد، ما در شرکت بیمه ملت، با نیازسنجی که از بازار داشته ایم با طراحی بیمه سایبری در این مسیر گام برداشتیم که امیدواریم با تاییدیه بیمه مرکزی و دریافت مجوز از این نهاد، این بیمه نامه هرچه زودتر وارد بازار بیمه ای کشور شود.
* آن طور که مشخص است رویکرد و استراتژی شرکت بیمه ملت، توجه به نوآوری و ارائه محصولات جدید بیمه ای است. تاکنون چه دستاوردهایی در این زمینه به دست آورده اید؟
بیمه ملت از جمله شرکت های پیشرو در زمینه نوآوری و ارائه خدمات و محصولات جدید بیمه ای است که براساس همین رویکرد، برای اولین بار در صنعت بیمه، قرار است اوراق بهادار بیمه ای اتکایی را منتشر کند. ما توانستیم برای اولین بار در صنعت بیمه، با عبور از تنگناها و با حمایت های نهاد ناظر، انتشار اوراق بهادار بیمه اتکایی را به منظور انتقال ریسک های صنعت به بازار سرمایه در دستور کار قرار دهیم. چون اعتقاد داریم با افزایش تحریم ها و خروج بیمه گران بین المللی از بازار بیمه ایران، استفاده از این ابزار امری ضروری است و باید در این برهه از زمان از ظرفیت های بسیار زیاد بازار سرمایه استفاده کرد. در این راستا می توانیم در شرایط تحریم، بخشی از ریسک های بیمه ای را به بازار سرمایه انتقال دهیم و ریسک این بخش را مدیریت کنیم. این طرح مراحل پایانی خود را می گذراند و پیش بینی ما این است که این طرح از اقبال خوبی برخوردار شود که این امر می تواند اثربخشی آن را در اقتصاد تضمین کند.
کارت اعتباری نیز یکی از ابزارهای مهم مالی و محصول نوین صنعت بیمه است که در بیمه ملت به عنوان جایگزین برای چک تضمینی در خریدهای اقساطی عملیاتی شد و به دلیل مشکلات اقتصادی از اقبال بسیار خوبی برخوردار شد. تاکنون برای 4 میلیون نفر کارت اعتباری صادر شده است.
بیمه نامه آرامش در تحصیل با پوشش کرونا با هدف ایجاد آرامش خانواده ها، بیمه بازخرید سنوات بیمه ملت با هدف تضمین پرداخت سنوات کارکنان و... از دیگر خدماتی هستند که بیمه ملت توانست با نیازسنجی مناسبی که از بازار بیمه ای داشت، طراحی و آنها را وارد بازار کند. بر این اعتقاد هستیم که با خلأیی که در بازار بیمه ای کشور احساس می شود، ورود محصولات و طرح های جدید بیمه ای می تواند زمینه توسعه صنعت بیمه را فراهم آورد و اقبال برای خرید بیمه نامه ها را افزایش دهد.
* با توجه به برنامه های توسعه ای که در شرکت بیمه ملت در حال اجرا است، این موضوع بر عملکرد شرکت چه تاثیری داشته است؟ شرکت تا پایان سال چه اهداف و برنامه هایی را دنبال می کند؟
در شرکت بیمه ملت، برای نخستین بار استراتژی ها و اهداف بلندمدت را با توجه به تغییرات در چیدمان بالادستی نمودار سازمانی تغییر داده و بر مبنای سیاست گذاری های هیات مدیره، پیگیری مطالبات و کنترل جدی هزینه ها را به عنوان راهبردهای اصلی شرکت دنبال کردیم.
براساس همین سیاست گذاری ها، توانستیم در 6 ماه نخست امسال فراتر از اهدافمان عمل کنیم و پرتفوی شرکت را به 1100میلیارد تومان برسانیم. در حالی که پرتفوی شرکت سال گذشته 1400میلیارد تومان بوده است، موفق شدیم در 6 ماه بیش از80درصد پرتفوی سال گذشته را محقق کنیم. تغییر استراتژی فروش و حرکت به سمت خرده فروشی و همچنین تقویت و توانمندسازی نمایندگان و شبکه فروش از عوامل مهم و اثرگذار در کسب پرتفوی شرکت بوده است.
بیمه ملت همچنین در حوزه شفافیت مالی و وصول مطالبات بسیار موفق عمل کرده و در 6 ماه نخست امسال توانست در مجموع 222میلیارد تومان از مطالبات این شرکت را وصول کند. بر همین اساس نیز بیمه ملت با نسبت توانگری مالی 279درصد و افزایش 85 درصدی نسبت به سال گذشته، علاوه بر حفظ توانگری مالی خود در سطح یک شرکت های بیمه طی 9 سال متوالی، تنها شرکت بیمه در صنعت است که موفق شده رکورد تثبیت نسبت توانگری مالی بالای 200درصد را از آن خود کند. در همین حال با توجه به اقدامات انجام شده در شرکت بیمه ملت توانسته ایم سود پیش بینی شده 100 درصد سال گذشته را در 6 ماه نخست امسال محقق کنیم.
همچنین رشد 240 درصدی در صدور بیمه های کشتی به نسبت 6ماه ابتدایی سال 98 از جمله موفقیت های بیمه ملت در این رشته بیمه ای است که نشان از تحقق 434درصدی بودجه تعیین شده این رشته در بیمه ملت دارد.
در رشته بیمه های زندگی نیز رشد 42 درصدی حق بیمه وصولی و رشد حدود 30 درصدی تعداد بیمه نامه های صادره رشته زندگی نسبت به مدت مشابه سال 98، با وجود شیوع کرونا و مشکلات اقتصادی موجب تحقق 107 درصدی بودجه تعیین شده برای 6 ماه نخست امسال برای بیمه ملت شده است. با توجه به عملکرد مطلوب شرکت، امیدواریم بیمه ملت سال بسیار خوبی را بگذراند. ضمن اینکه یکی از برنامه های بیمه ملت افزایش سرمایه شرکت است که در حال حاضر مراحل تجدید ارزیابی در حال انجام است که امیدواریم تا قبل از پایان سال این هدف عملیاتی شود.
