سهم ارزشی و تعدادی چک برگشتی در آذرماه کاهش یافت

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی در آذر‌ماه سال 1396 درکل کشور حدود 9.4 میلیون فقره چک به ارزشی حدود 625 هزار میلیارد ریال مبادله شد که از این تعداد، بالغ بر 1.4 میلیون فقره چک به ارزشی حدود 135هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است.

 به این ترتیب در کل کشور، 15.3 درصد از تعداد و 21.6 درصد از ارزش کل چک‌های مبادله‌ای آذر‌ماه سال جاری را چک‌های برگشتی تشکیل می‌دهد که سهم ارزشی این چک‌ها نسبت به ماه قبل کاهش و نسبت به آذر‌ماه سال گذشته افزایش یافته است. سهم تعدادی چک‌های برگشتی نیز نسبت به ماه قبل و آذر ماه سال گذشته کاهش داشته است (جدول شماره 2).

در آذر‌ماه سال 1396 درتهران حدود 3.3میلیون فقره چک به ارزشی بالغ بر 372 هزار میلیارد ریال مبادله شد که از این تعداد، بالغ بر 478 هزار فقره چک به ارزشی حدود 75 هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است (جدول شماره 1).

به این ترتیب، 14.6 درصد از تعداد و 20.1 درصد از ارزش کل چک‌های مبادله‌ای آذر‌ماه سال جاری  در تهران را چک‌های برگشتی تشکیل می‌دهد که سهم ارزشی این چک‌ها نسبت به ماه قبل کاهش و نسبت به آذر‌ماه سال گذشته افزایش یافته است. سهم تعدادی چک‌های برگشتی نیز نسبت به ماه قبل و آذر ماه سال گذشته کاهش داشته ا

بر طبق آمار موجود، بخش عمده‌ای از چک‌ها به دلیل فقدان یا کسری موجودی برگشت داده شده است، به‌طوری‌که در آذر‌ماه سال جاری در کل کشور 97.1 درصد از تعداد و 95.8 درصد از ارزش کل چک‌های برگشتی به دلیل کسری یا فقدان موجودی بوده است.

در آذر ماه سال جاری در استان تهران 96.4 درصد از تعداد و 95.4 درصد از ارزش کل چک های برگشتی به دلیل کسری یا فقدان موجودی بوده است( جدول شماره 3).

علی‌رغم پیشرفت بانکداری الکترونیک در روش‌های نوین پرداخت چک به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم مبادلات همواره نقش خود را در تسویه حساب‌های خرد و کلان حفظ نموده است. اگر چه طی دو دهه اخیر به دلیل تداوم توسعه سامانه‌ها و تجهیزات پرداخت الکترونیکی، ابزارهای پرداخت الکترونیکی به ‌مرور زمان جایگزین ابزارهای پرداخت سنتی نظیر اسکناس و مسکوک شد. اما به دلیل اهمیت کارکرد و امتیاز چک و به‌خصوص جایگاه اعتباری چک در مبادلات کشور، این ابزار پرداخت هنوز هم از مهم‌ترین ابزارهای نظام پرداخت کشور محسوب می‌شود.

بانک مرکزی در راستای شفاف سازی و مقاوم‌سازی اقتصاد، علاوه بر تکمیل زیرساخت پردازش و پذیرش الکترونیکی چک، پیاده‌سازی کامل سامانه‌های نظارتی مرتبط نظیر سامانه چک برگشتی، سامانه مرکز کنترل و نظارت اعتباری (مکنا) و به‌خصوص سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته‌چک (صیاد) را با هدف ایجاد زمینه و امکان نظارت مؤثر بر سازوکار صدور دسته چک در دستور کار قرار داده است.

با رونمایی از سامانه صیاد عملا گام اجرایی برای پیاده‌سازی سامانه یکپارچه چک درکشور برداشته شد. با راه‌اندازی این سیستم، بانک مرکزی موفق به صدور چک‌های یکپارچه می‌شود و همچنین اطلاعات چک به‌صورت آنلاین در دسترس متقاضیان است که امکان شناسایی و اعتبارسنجی را فراهم می‌کند. این سیستم سبب منحصر به فرد بودن چک و آنلاین بودن آن، بدون در نظر گرفتن بانک صادر‌کننده می‌شود. سامانه‌ای که چهار هدف «ارتقای ضریب امنیتی و اعتباربخشی به برگه چک»، «استانداردسازی جانمایی مورد نوشتاری و کاهش عملیات تصدی‌گری»، «بررسی‌صلاحیت‌دارنده دسته‌چک از طریق سامانه‌های اعتبارسنجی بانک مرکزی» و«ایجاد شفافیت اطلاعاتی و جلوگیری از سوءاستفاده‌های ناشی از تبانی شعب در صدور دسته‌چک» را دنبال می‌کند.

انتظار می رود که با تکمیل و راه‌اندازی سامانه مزبور راهکاری برای کاهش چک‌های برگشتی ایجاد شود و سهم چک‌های برگشتی در نظام پرداخت کشور به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد.