سهام، سپر تورمی

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت؛ دکتر شاپور محمدی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در برنامه "نگاه یک" به تحولات مثبت اخیر بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: در هفته گذشته شاخص کل بورس با رشد بیش از 15 هزار واحدی، بازدهی 14 درصدی را ثبت کرد.

دبیر شورایعالی بورس با بیان اینکه بازار سرمایه از ابتدای سال 1396 تا امروز نیز بازدهی 60 درصدی را تجربه کرده، گفت: بازدهی 60 درصدی بازار سرمایه نشان می دهد این بخش اقتصادی طی 16 ماه گذشته در مقایسه با سایر بازارها از رشد مناسبی برخوردار بوده و خوشبختانه سرمایه گذاران بورسی بازده قابل قبولی کسب کرده اند.

دکتر محمدی رشد بی سابقه بازار سرمایه را محصول ورود نقدینگی های جدید، سودآوری شرکت ها و تغییرات نرخ ارز دانست و عنوان کرد: مهمترین دلیل رشد شاخص در روزهای اخیر، حرکت نقدینگی سایر بازارها به بازار سرمایه بود. محدودیت های بازارهای رقیب ظرفیت جذب سرمایه گذاری آنها را کاهش داد و در نتیجه منابع جدیدی به بازار سرمایه وارد شد و روند داد و ستد های بازار سرمایه نشان می دهد اکنون ورود نقدینگی از سوی سرمایه گذاران حقیقی به شکل کم سابقه ای بیش از سرمایه گذاران حقوقی است.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه افزایش حجم و ارزش معاملات در هر بخشی از اقتصاد به ویژه در بازار سرمایه به معنای ورود نقدینگی به آن است، ادامه داد: حجم معاملات بازار سرمایه در چهار ماه ابتدایی سال جاری به بیش از 50 درصد دوره های سالانه گذشته رسیده و با این میزان افزایش می توان گفت حرکت و رشد بازار سرمایه حقیقی و محصول شرایط اقتصادی است و این روند از عملکرد مثبت  بازار سرمایه حکایت می کند.

دکتر محمدی، عامل دوم رشد شاخص را عملکرد و سود آوری شرکت ها عنوان کرد و گفت: تغییرات نرخ ارز نیز سومین دلیل جهش مثبت شاخص است. از یکسو سود آوری شرکت های صادرات محور مانند معدنی ها و پتروشیمی ها و از سوی دیگر ارزش جایگزینی شرکت ها تحت تاثیر تغییرات نرخ ارز با رشد همراه شد.

به گفته دبیر شورای عالی بورس روند مثبت شاخص کل، هم وزن و قیمت نشان می دهد حرکت رو به رشد بازار سرمایه واقعی است و هرچند برخی مواقع شرکت های بزرگ تاثیر بیشتری در رشد بازار سرمایه داشته اند اما این روند محصول عملکرد جمعی ناشران بورسی است.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر تاثیر عوامل بنیادی در رشد بازار سرمایه، ادامه داد: تغییر نرخ ارز، قیمت جهانی نفت و فلزات افزایش سود آوری شرکت های بورسی را رقم زده و این به معنای رشد واقعی بازار سرمایه است. ممکن است روند سودآوری یک صنعت یا برخی از شرکت ها در مواقعی کند یا تسریع شود اما کلیت بازار از رشد بسیار زیادی برخوردار شد.

صیانت از حقوق سرمایه گذاران با شفافیت مستمر

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اینکه بازار سرمایه اکنون شفافیت بی سابقه ای را تجربه می کند، عنوان کرد: نمودار آماری سنجش شفافیت بازار سرمایه نشان می دهد میزان شفافیت در این بخش مهم اقتصادی از سال 1393 تا کنون به صورت مستمر با روندی افزایشی همراه بوده است.

دکتر محمدی ادامه داد: سازمان بورس طی دو سال اخیر تلاش کرده از تخلفات جلوگیری و مدیرانی که قانون و اصول بازار سرمایه را رعایت نمی کنند جریمه کند. رسیدگی به تخلف ناشران، هیات مدیره شرکت ها و مدیران عامل آنها وظیفه سازمان بورس است. هرچند بسیاری از مدیران شرکت های فعال در بازار سرمایه به درستی و صادقانه عمل می کنند، اما بعضا تخلفاتی نیز انجام می شود که سازمان بورس به جد آنها را پیگیری می کند. در حال حاضر حدود 10 میلیون کد سهامداری صادر شده و اگر صاحبان 40 میلیون نفری سهام عدالت را به آن اضافه کنیم 50 میلیون نفر از جمعیت کشور با بازار سرمایه سر و کار دارند. این سرمایه گذاران حق و حقوقی دارند که صیانت از آن وظیفه و رسالت سازمان بورس است. بنابر این مدیرانی که بعضا تخلف کرده یا صورت های مالی را غیر شفاف و با تاخیر ارایه دهند قطعا جریمه می شوند.

دبیر شورای عالی بورس به راه اندازی سامانه سمتا اشاره کرد و گفت: سازمان بورس با هدف صیانت از حقوق سرمایه گذاران، سامانه سمتا را راه اندازی کرده و هر سرمایه‌گذاری که احساس می کند حق وی به هر دلیلی نادیده گرفته شده می تواند مشکل خود را از طریق این سامانه پیگیری کند.

وی با اشاره به اینکه کمیته داوری بازار سرمایه نیز یکی از ابزارهای مهم رسیدگی به تخلفات است، ادامه داد: کمیته داوری همه اختلافات بین ارکان بازار سرمایه، نهادهای مالی، اشخاص، سرمایه‌گذاران و ناشران بورسی را رسیدگی می‌کند. پرونده تشکیل شده ابتدا در کمیته سازش طرح و اگر نتیجه مطلوب حاصل نشد به نطام قضایی ارجاع می شود و از 6 ماه تا یک سال نتیجه اعلام می شود. البته در نظام قضایی روند رسیدگی طولانی است و سازمان بورس درحال تدوین روش هایی برای کاهش زمان رسیدگی به تخلفات بازار سرمایه است.

پایان دغدغه تاریخی بازار سرمایه

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه سازمان بورس با اصلاح قوانین افشا و پذیرش به دغدغه تاریخی سرمایه گذاران بازار سرمایه پایان داد، افزود: پیش از این، نمادهای معاملاتی متعدد بعضاً در دوره‌های یک ساله، دو ساله یا بیشتر متوقف می‌شدند. در مقاطعی 67 نماد متوقف داشتیم. دلیل این موضوع وجود برخی دستور‌العمل ها و عدم ارسال اطلاعات بود. اکنون از 67 نماد به 10 نماد معاملاتی متوقف رسیدیم که این نمادهای متوقف مسئله قضایی دارند و در حال حاضر سازمان بورس مشغول تدوین راهکاری برای حل مشکل نمادهای خاص است.

وی ادامه داد: با اصلاح دستور العمل ها، گزارش‌های تفسیری مدیریت جایگزین پیش بینی سود شد و مثلث‌های احتیاط کنار نام ناشرانی که در ارسال اطلاعات با مشکلی روبرو هستند درج می شود. این مثلث نشان می دهد شرکت اطلاعات شفافی ندارد و سرمایه گذاران باید در تصمیم خود احتیاط کنند. بسیاری از ناشران بودند که عنوان می کردند حاضریم اطلاعات بدهیم اما مثلث احتیاطی سهم را حذف کنید. با این رویکرد دوره توقف طولانی نمادهای معاملاتی به پایان رسید و این مسئله تاریخی برای همیشه حل شد و به واسطه آن شفافیت نیز در بازار سرمایه افزایش داشت.

نقدشوندگی سهام عدالت در دستور کار

سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار به وضعیت فعلی سهام عدالت اشاره کرد و گفت: با تلاش همکاران ما در سازمان خصوصی سازی سود سهام عدالت به حساب مشمولین واریز شد اما این سهام هنوز قابلیت داد و ستد ندارد. ما در حال بررسی راهی برای نقدشوندگی و امکان داد و ستد سهام عدالت هستیم و به نظر می رسد با استفاده از ساز و کار صندوق های سرمایه گذاری این سهام قابل معامله شود. اما هنوز در خصوص داد و ستد سهام عدالت تصمیم گیری نشده و دولت و مجلس در حال  پیگیری این موضوع هستند.

وی در پاسخ به این پرسش که ریسک سهام عدالت چه میزانی است، گفت: سهام ذاتاً در همه کشورها می تواند سود ده یا زیان‌ده باشد اما از آنجا که سهام عدالت از شرکت‌های متفاوتی تشکیل شده و شامل صنایع متفاوتی است ریسک آن اندک است. در واقع برای سهام مانند سپرده، تضمینی وجود ندارد و در نتیجه یک ورقه بدون ریسک نیست! اما تنوع بخشی یکی از راهکارهای کاهش ریسک سهام عدالت است.

دبیر شورایعالی بورس افزود: ملاک پرداخت سود به سهامداران سهام عدالت میزان سود شرکت های مشمول است. سود سهام عدالت از جمع بازدهی شرکتها در یک دوره مالی به سهامداران تعلق میگیرد و به حساب آنها واریز می شود.

بازار ثانویه در شمول وظایف بانک مرکزی

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار به بازار ثانویه ارز و سامانه نیما اشاره کرد و گفت: با اعلام بانک مرکزی تصمیم گرفته شد ارز در سامانه نیما داد و ستد شود و همکاران ما در بانک مرکزی تلاش کردند بازاری انعطاف پذیر و رقابتی ایجاد کنند و کارکرد صحیح آن نیز می تواند به بازار سرمایه کمک کند. در واقع مقرر شد ارز در بازار پول ساماندهی شود هرچند ساز و کار داد و ستد ارز در بازار سرمایه مهیا است اما مسئولیت آن بر عهده بانک مرکزی است.

تعیین منطقی نرخ خوراک پتروشیمی ها، ضرورت اقتصاد ملی

دکتر محمدی صنعت پتروشیمی را یکی از مهمترین ظرفیت های اقتصاد ملی دانست و با اشاره به نرخ خوراک پتروشیمی ها گفت: صنعت پتروشمی مزیت اقتصاد ایران است و علاوه بر تولید ملی افزایش اشتغال را رقم زده است. حمایت از این صنعت به معنای توسعه اقتصاد ملی است.

سخنگوی سازمان بورس با بیان اینکه یکی از دغدغه های بازار سرمایه طی سال های اخیر موضوع قیمت خوراک پتروشیمی ها است، گفت: امیدواریم دولت و مجلس در خصوص قیمت گذاری خوراک پتروشیمی ها با نگاهی حمایتی عمل کنند. قیمت منطقی خوراک پتروشیمی ها در طولانی مدت درآمد ملی را افزایش می دهد.

دبیر شورایعالی بورس با تاکید بر اینکه صنعت پتروشیمی تا کنون از دلار دولتی استفاده کرده افزود: برای تداوم این روند و همچنین تعیین نرخ خوراک پتروشیمی ها با مجلس تعاملات لازم صورت گرفته و نمایندگان محترم کمیسیون اقتصادی همواره با بازار سرمایه همراه بودند و پیشنهادهای خوبی نیز ارائه داده اند و امیدواریم هر تصمیمی که گرفته می شود نتایج مثبت اقتصادی به همراه داشته باشد.

ابزار های ثبات بازار سرمایه در دسترس سرمایه گذاران

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه به ابزارهای ثبات بازار سرمایه در تکانه های اقتصادی و همچنین مشوق های ورود نقدینگی به بورس اشاره کرد و گفت: فروش استقراضی و خرید اعتباری، اختیار خرید و فروش، بازارگردانی، صندوق تثبیت و صندوق سرمایه گذاری مشترک از مهمترین ابزار های ثبات بازار های سرمایه در تکانه های اقتصادی هستند.

وی ادامه داد: فرآیند تطبیق بازارها با تکانه های اقتصادی متفاوت است، در بازار سرمایه نیز برخی سهامداران پیشرو و برخی محتاط هستند و منتظر می شوند آثار تغییرات اقتصادی را در ترازنامه شرکت ها ببینند در چنین شرایطی کشورهایی که از بازار سرمایه پیشرفته تری برخوردار هستند از ابزار هایی همچون  فروش استقراضی و خرید اعتباری، اختیار خرید و فروش و همچنین بازارگردانی استفاده می کنند در نتیجه فرآیند تطبیق در آنها به سرعت انجام می شود. اما در کشور ما این ابزارها اخیرا به بازار سرمایه وارد شده و به حدی نیست که بتواند به سرعت انتظارات را برآورده کند. در بازار سرمایه ایران این مکانیسم ها هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده است و در این زمینه باید فرهنگ سازی کرد و سطح سواد مالی جامعه را افزایش داد.

سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: این ابزارها در کنار صندوق تثبیت و همچنین صندوق سرمایه گذاری مشترک نقدینگی را کنترل و فرآیند نقدشوندگی بازار سرمایه در تکانه های اقتصادی را تسهیل می کنند. به هرحال به جز فروش استقراضی سایر ابزار های مورد اشاره در بازار سرمایه ایران قابل استفاده هستند.

به گفته رییس سازمان بورس هرچند بازار سرمایه ایران 50 سالگی خود را جشن گرفته اما اکثر بازارهای سرمایه در دنیا 4 برابر ما سابقه دارند و نمی توانیم خود را با آنها مقایسه کنیم، اما به رغم این سابقه کم، بسیاری از ابزارهای پیشرفته بازار سرمایه در مواجهه با تکانه های اقتصادی در بازار سرمایه ایران نیز وجود دارد.

تقویت بازار سرمایه با دو تصمیم مهم مالیاتی

دکتر محمدی، کاهش مالیات ها در داد و ستد سهام از نیم درصد به یک دهم درصد و همچنین مالیات صفر بر افزایش سرمایه را از مهمترین اقدامات مشوق بازار سرمایه در چند روز گذشته دانست و گفت: قطعا این دو تصمیم اخیر ورود نقدینگی به بازار سرمایه را تسهیل می کند. از سوی دیگر 70 تا 80 درصد داد و ستد بازارهای سرمایه پیشرفته بر اساس معاملات الگوریتمی یا پر بسامد شکل می گیرد. در این روش معاملات به شکل اتوماتیک و بر اساس آستانه هشدار انجام می شود و در طول یک روز شاهد 10 ها و 100 ها معامله هستیم اما مالیات زیاد مانع شکل گیری این نوع از داد و ستد بود و با این تصمیم قطعا معاملات الگوریتمی در بازار سرمایه کشور افزایش خواهد داشت و این افزایش به رشد بازار سرمایه کمک می کند.

دبیر شورایعالی بورس عرضه های اولیه را مشوق دیگر ورود نقدینگی به بازار سرمایه دانست و گفت: به زودی دو پتروشیمی با عرضه اولیه به خانواده بازار سرمایه وارد می شوند.

عرضه نفت خام در آینده ای نزدیک

رییس سازمان بورس از عرضه نفت خام در بورس انرژی خبر داد و گفت: این اقدام تحول بسیار بزرگی در بازار سرمایه خواهد بود. ساز و کار عرضه نفت خام در بورس انرژی مهیا است و با وزارت نفت نیز هماهنگی های لازم انجام شده  و امیدواریم ظرف مدت کوتاهی فرآیند آن عملیاتی شود.

وی با تاکید بر اینکه بازار سرمایه کاملا رقابتی و شفاف است، گفت: همه افراد می توانند با دریافت کد سهامداری در داد و ستد نفت خام مشارکت کنند و هیچ محدودیتی برای آنها وجود ندارد. تنها مشکل فعلی حمل پذیری نفت خام است که برای آن نیز راهکار پیش بینی شده است.

به گفته سخنگوی سازمان بورس، در بازار سرمایه امکان حضور همه آحاد جامعه وجود دارد و این بازار بر اساس رقابت و حراج شکل گرفته و فساد و رانت از طریق آن کنترل می شود.

بورس کالا، شفاف و انعطاف پذیر

رییس سازمان بورس به عملکرد بورس کالا طی چند روز گذشته نیز اشاره کرد و گفت: تفاوت نرخ ارز 4200 تومانی با بازار  باعث شد بورس کالا با مشکلاتی روبرو شود. بوس و کالا در تعیین قیمت پایه، حد نوسان و نرخ دلار نقشی ندارد و عملکرد آن بر اساس اعلام نهادهای ذی ربط است.

وی با بیان اینکه بورس کالا بازاری با قابلیت نظارت، شفاف و انعطاف پذیر است، گفت: اگر در خیابان یک معامله انجام شود، نه میزان آن مشخص است، نه مالیات آن مشخص است و نظارتی هم روی آن صورت نمی گیرد اما در بورس کالا همه چیز  شفاف است. همین ایرادی که گرفته شده نشانه شفافیت است.  

رییس سازمان بورس ادامه داد: پیشنهاد می دهیم وزارت صنعت، معدن و تجارت و ستاد تنظیم بازار در خصوص بعضی از محصولات تا زمان تعادل بازارها موقتاً محدودیت‌های اعمال کنند و بورس کالا آماده اجرای این پیشنهاد است. بورس کالای شفاف، اثربخش اما محدود بسیار بهتر از یک بازار زیر زمینی و نامشخص است.

چند توصیه به سرمایه گذاران

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه سهام یک سپر تورمی است و به حفظ ارزش دارایی ها کمک می کند، به سرمایه گذاران بازار سرمایه توصیه کرد به عوامل بنیادین و عملکرد شرکت ها توجه کنند.

وی یادآور شد بهترین روش برای کاهش ریسک بازار سرمایه تشکیل سبدی از سهام مختلف است و گفت: سرمایه‌گذاران تحت تاثیر شایعه و پیش بینی های افراد سودجو با اهداف خاص تصمیم نگیرند.

دبیر شورای عالی بورس با بیان اینکه شفاف ترین شرکت ها در بازار سرمایه حضور دارند از همه مسئولین و هموطنان خواست به سود آوری شرکت های بورسی کمک کنند و گفت: جذب منابع در بازار سرمایه اتفاق مثبتی برای بخش تولید است و سودآوری شرکت ها تکلیف اقتصاد کشور را روشن می‌کند.