به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت به نقل ازبانک سامان، مدیرعامل شرکت فومن شیمی دانش‌آموخته مدرسه عالی بازرگانی و دارای مدرک کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی و دکترای مدیریت است. این مدیر 58ساله بیش از 8 سال است که سکان هدایت شرکت فومن شیمی را در دست دارد. زمانی که درباره فومن شیمی و محصولاتش صحبت می‌کند، چشمانش به وضوح می‌درخشد. او اعتقاد دارد گروه صنعتی فومن شیمی خصوصیات منحصربفردی دارد، از جمله اینکه هیچ شرکتی در دنیا وجود ندارد که شش محصول یا برند اصلی داشته باشد و هر شش محصول آن، سهم بازار اصلی آن کشور را در اختیار داشته باشد. گفت‌وگو با دکتر حمید قاسم نژاد مدیرعامل شرکت فومن شیمی را در ادامه می‌خوانید.
گروه صنعتی فومن شیمی در تولید چه محصولاتی فعال است؟
استراتژی مهندس سیدعباس موسوی ره‌پیما بنیانگذار گروه صنعتی فومن شیمی از ابتدا بر این بود که محصولات متنوع و البته پرکاربردی در شرکت‌های وابسته به گروه تولید شود.
گروه صنعتی فومن شیمی متشکل از 14 شرکت است که محصولات خودرویی مانند ضدیخ و روغن ترمز، محصولات بهداشت فردی مانند اسپری مو و خوشبوکننده بدن، محصولات خانگی مانند انواع حشره‌کش‌ها و خوشبوکننده هوا، انواع چسب‌های خانگی و صنعتی، قیر، کاتالیست، اقلام بسته‌بندی، چای و غیره در آن‌ها تولید می‌شود.
این شرکت از ابتدا، بر مبنای سه محور اصلی: دانش، تلاش فردی و نوآوری پایه‌گذاری شده است. به جرات می‌توان گفت عرضه محصولات با کیفیت و قیمت مناسب از ویژگی‌های اصلی این شرکت محسوب می‌شود. هیچ محصولی در شرکت فومن شیمی تولید نشده است که سایر تولیدکنندگان و برندهای جهانی بتوانند در برابر آن قد علم کنند.
آنچه که ویژگی منحصربفرد شرکت فومن شیمی محسوب می‌شود این است که شش محصول اصلی این شرکت شامل ضدیخ، روغن ترمز، حشره‌کش، اسپری مو، اسپری خوشبوکننده و اسپری مراقبت از خودرو، سهم اصلی بازار را دراختیار دارند. این مساله به باور ما در دنیا سابقه ندارد و ما شرکتی را نمی‌شناسیم که در این حد توانسته باشد برای تمام محصولات اصلی خود سهم بازار کسب کند.
فومن شیمی به‌دلیل برخورداری از نوآوری و استفاده از سخت‌افزارهای مناسب و بهینه، همچنین دانش فنی به‌روز و کارآمد و تحقیق و توسعه مناسب و جامع، توانسته است همزمان از نظر کیفیت و قیمت تمام‌شده، نظر مشتری را جلب کند. البته ممکن است عده‌ای این مساله را ناشی از نبود برندهای خارجی در بازار ایران در اثر تحریم‌ها علیه کشورمان بدانند. اما در واقع پیش از تحریم‌ها هم به همین منوال بوده و سهم بزرگی از محصولات بازار در دست فومن شیمی بوده است.
به واسطه قرار گرفتن بانک سامان در کنار فومن شیمی چه دستاوردهایی داشته‌اید؟
عمده همکاری ما با بانک سامان بر حوزه سفارش‌ها و مبادلات خارجی متمرکز شده است. لازم می‌دانم این مساله را یادآوری کنم که شرکت فومن شیمی یک شرکت وام‌گریز است و ما حتی در دوران شرایط تورمی که تسهیلات بانکی جذاب و به‌صرفه بود هم تمایلی به دریافت تسهیلات نداشتیم و روند کارها همواره بر اساس سرمایه شرکت طی شده و می‌شود.
در حقیقت دسترسی آسان و آنی به همکاران بانکداری شرکتی بانک سامان باعث شده ما بتوانیم به راحتی اهداف خود را با کمک بانک سامان پیش ببریم و این ویژگی خوب این بانک است که با بکارگیری روش‌های نوین و پیشرفته، مکاتبات و مبادلات را سرعت بخشیده، هزینه را کاهش و کارایی و اثربخشی را افزایش دهد.
بانکدار شرکتی بانک سامان به‌عنوان یک همکار ساعی و صدیق، همواره رابطه خوبی با تیم سفارشات خارجی و امور مالی ما دارد که به‌طور پیوسته اطلاعات مفید و لازم را درخصوص وضعیت بانک‌ها و کارگزاری‌هایی که رابطه با ایران را از سرگرفته‌اند، در اختیار ما می‌گذارد و همراهی و حمایت بانک به واسطه اختصاص بانکدار خاص به شرکت ما، باعث سرعت در تصمیم‌گیری و اقدامات شرکت شده است.
در زمینه خرید خارجی مواد اولیه هم همکاری خوبی با بانک سامان داشتیم و این رابطه در یک محور تخصصی و خوب پیش می‌رود.
حمایت بانک‌ها چه تاثیری روی رشد شما می‌تواند داشته باشد؟
سرعت در تصمیم‌گیری هم هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و هم منجر به پیشرفت منطقی پروژه‌ها می‌شود. اگر قرار باشد ما در پیچ‌وخم قوانین دست‌وپاگیر قرار بگیریم یا دچار آسیب‌های بوروکراسی شویم، زمان رسیدن به اهداف را طولانی می‌کند و هزینه ها را افزایش می‌دهد. بدیهی است هرچه این ارتباطات بین بانک و شرکت بیشتر فراهم شود، شاهد پیشرفت و توسعه روابط خواهیم بود.
شیوه بانکداری شرکتی بانک سامان چه کمکی به کسب و کار شما کرده است؟
بزرگترین ویژگی بانکداری شرکتی بانک سامان این است که سرعتِ یافتن راه‌حل و صحت تصمیم‌گیری را افزایش داده است. در گذشته که فرآیند ثبت سفارش "دستی" بود، وقت، هزینه و انرژی زیادی را طلب می‌کرد. در حالیکه هم‌اکنون این مساله وجود ندارد و حتی در مواردی با یک ایمیل ساده به نتیجه می‌رسیم.
متاسفانه تحریم‌ها باعث شد از روش‌های بین‌المللی تامین مالی فاصله بگیریم. در دنیا وقتی سرمایه‌گذاری روی کارخانه جدید صورت می‌گیرد، خرید تجهیزات موردنیاز را به‌صورت حداقل 5 ساله و بیشتر انجام می‌دهند. در دوران تنفس و بازپرداخت، آن‌ها را از هر ریسکی در مبادلات ارزی مصون می‌دارند. در حالیکه ما در داخل ایران نمی‌دانیم تا چندماه آینده وضعیت ارز مبادلاتی به چه صورت خواهد بود یا قیمت ارز آزاد در بازار چه خواهد شد. بر همین اساس برنامه‌ریزی بلندمدت امکان‌پذیر نیست. با توجه به همین مساله و کاهش یافتن گزینه‌های ما، ناچاریم یک خرید کلان 12-10 میلیارد تومانی را به‌صورت نقد انجام بدهیم که از ریسک دور باشیم. در حالیکه شاید در هرجای دنیا بتوان این کار را با 5 یا 10 درصد پیش‌پرداخت آغاز کرد و مابقی را در زمان حمل و بخشی را از محل درآمدهای حاصل از تولید و فروش پرداخت. این شیوه هزینه سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد. ولی در شرایط موجود هم دست بانک بسته است و هم دست مشتری.
تعریف شما به‌عنوان مدیر یک کسب وکار موفق از بانک خوب چیست؟
توجه به خواسته مشتری و پیشنهاد یک مسیر سهل و آسان برای تحقق نیاز او مهم‌ترین ویژگی یک بانک خوب است. مشتری از بانک خود راه‌حل مناسب حال و روز خود می‌خواهد. ممکن است مشتری از تمام مسایل فنی عقود و خدمات بانکی، ارکان اعتباری، تضامین، وثایق، تفاوت انواع تسهیلات مبادله‌ای، مشارکتی و امثال آن آگاه نباشد. بنابراین نیازمند مشاوره با بانک است تا مسیرهایی را به او پیشنهاد دهد تا هزینه کمتری متقبل شود و با سرعت بیشتر به مقصود دست یابد. از طرفی دسترسی فوری به بانک برای مشتری امکان‌پذیر باشد تا رضایت‌مندی بیشتری به همراه داشته باشد. روی اینکه به مشتری در برابر مساله ای که طرح می‌کند، بهترین راه‌حل ارایه شود باید تاکید داشت.
مطابق تعاریفی که داشتید، به نظر شما بانک سامان تا چه حد حرفه‌ای عمل می‌کند؟
علاوه بر تمام همکاری‌هایی که میان شرکت و بانک سامان است، حساب‌های شخصی‌ام نیز در بانک سامان است و به‌عنوان شخص حقیقی هم سال‌هاست با این بانک در ارتباط هستم. برهمین اساس می‌توانم بگویم اساسا از بانک سامان راضی هستم و خلأ خاصی را ندیدم.
اما به‌عنوان یک پیشنهاد می‌توانم بگویم، دامنه ارتباط با مشتریان توسط بانک سامان باید افزایش یابد. این ارتباط می‌تواند شامل آموزش کارکنان بخش سفارشات خارجی شرکت‌ها یا مدیران مالی شرکت ها توسط کارشناسان خبره بانک در زمینه‌های مختلف باشد که مقررات جدید را بدانند و از آثار حقوقی و مسایل بانکداری از جنبه‌های مالیاتی و ریسک مطلع باشند. این امر سبب می‌شود، شرکت‌ها از طریق یک نهاد تخصصی به‌طور دائم به‌روز باشند.
برنامه راهبردی فومن شیمی در بحث اقتصاد مقاومتی چیست؟
بحث اقتصاد مقاومتی ابعاد وسیعی دارد. اگر بخواهیم این‌گونه بگوییم که درجه آسیب‌پذیری اقتصاد در سیاست اقتصاد مقاومتی کاهش و قدرت رقابت افزایش یابد و در نهایت یک توسعه پایدار تجربه شود و اقتصاد کشور بتواند مسیر رشد خودش را بدون آسیب‌های جدی طی کند، می‌توان ادعا کرد که شرکت فومن شیمی الگوی مناسب در زمینه اقتصاد مقاومتی است. از این جهت که بارها چه به‌خاطر عوامل محیطی داخلی و چه به‌خاطر عوامل محیطی خارجی توانسته‌ایم امتحان خود را پس دهیم.
اگر بخواهیم نامش را الگوی اقتصاد مقاومتی بگذاریم، الگوی شرکت فومن شیمی این بوده است که هیچ فعالیت اقتصادی را بر پایه و اساس رانت انجام ندهد، بلکه ارزش افزوده واقعی ایجاد کند. وقتی شما بتوانید کسب‌وکار خود را بر بستر یک زنجیره ارزش واقعی مستقر کنید، آن‌گاه به‌دلیل حذف امتیازهای موردی و کاذب کسب‌وکار شما آسیب نخواهد دید. نباید خودمان را به‌عنوان کارآفرین گول بزنیم. برای مالک و صاحب هر سازمانی مشخص است که چرا زنده است؟ آیا علت تنفس سازمان، بهره‌گیری از تفاوت نرخ ارز، نوسان‌های قیمتی و تسهیلات ارزان‌تر از نرخ تورم است یا ارزش افزوده صنعتی و اقتصادی مبتنی بر دانش، پژوهش، سرمایه، کار و تلاش؟
در تمام طول دوران جنگ و تحریم و دوران رکودی که در یکی دو سال اخیر رخ داد فومن شیمی حتی یک روز متوقف نشد، توانست نه‌تنها به رشد خود ادامه دهد. بلکه در بخش‌های مختلف حدود 18-17 درصد استخدام جدید داشته باشد. در حال حاضر کل گروه فومن شیمی بالای 1500 نفر و خود فومن شیمی بیش از 500 نفر پرسنل دارد.
در دوران تحریم خط تولید نه به‌خاطر نبود مواد اولیه و نه سایر موارد حتی یک روز تعطیل نشد. از نظر دانش فنی هم این شرکت به جایی وابسته نبوده است که در اثر تحریم‌ها دچار آسیب شود.
نکته بعدی این است که شرکت و گروه فومن شیمی سعی کرده است که مسیر رشد خودش را آهسته آهسته طی کند و رشد باثباتی را رقم بزند. از کسب‌وکارهای هیجانی و ورود به حوزه‌هایی که مزیت رقابتی نداشته است نیز دوری جسته است.
این مسایل عوامل خارجی بودند. اما عوامل داخلی هم در روند کار دخیل بوده‌اند. از جمله بارش برف شدیدی که چندسال پیش در رشت رخ داد و منجر به وقوع خسارات شدیدی شد، به بخشی از خط تولید ما هم خساراتی وارد کرد. اتفاق دیگری که می‌توان نام برد، آتش سوزی مهرماه سال گذشته در یکی از سالن‌های تولید ما بود که در اثر آن 2 خط تولید به‌طور کلی از بین رفت. عوامل خارجی و عوامل داخلی دیگر نیز نتوانست به لطف پروردگار و تلاش همکاران حتی یک درصد از سهم بازار شرکت ما را کم کند.
چشم انداز شرکت فومن شیمی برای آینده چیست؟
ما بر این باور هستیم که می‌توانیم محصولات خودرویی خود را طی 5 سال آینده دو برابر کنیم و از همین رو در این بخش ماشین‌آلات جدیدی را وارد کرده و در مراحل راه‌اندازی آن هستیم. نگاه ما در بخش محصولات خودرویی عمدتا بر صادرات متمرکز شده است.
در بخش محصولات خانگی هم به همین منوال عمل خواهیم کرد. تلاش ما این است تولید محصولات خانگی را تا 50 درصد افزایش دهیم و از همین رو تصمیم بر آن است که در آینده نزدیک ماشین‌آلات جدیدی را در این بخش راه‌اندازی کنیم و در بخش خانگی هم رشد ادامه‌داری را در پیش بگیریم.
در خاتمه باید عرض کنم، مهندس موسوی ره‌پیما بنیانگذار گروه صنعتی فومن شیمی و خانواده که همه از سهام‌داران و اعضای هیات‌مدیره به شمار می‌آیند، توجه خاصی به توسعه علم و دانش در کشور عزیزمان دارند. در همین راستا پردیس دانشکده فنی دانشگاه تهران در فومن با بالاترین استانداردهای آموزشی دنیا و تسهیلات جانبی آن نظیر خوابگاه و تجهیزات آموزشی پیشرفته برای استفاده 1000 دانشجو را تاسیس و وقف دانشگاه تهران کرده‌اند و هم‌اکنون در چهار رشته مهندسی نفت، شیمی، صنایع و فن آوری اطلاعات فعال است.
