به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، اجرای خصوصی سازی در صنعت بیمه یکی از مواردی است که سال هاست از آغاز می گذرد و به اعتقاد برخی از فعالان صنعت بیمه این اتفاق با اشکالاتی همراه بوده و در واقع خصوصی سازی در صنعت بیمه را با نقایصی همراه می بینند. یکی از افرادی که در بحث خصوصی سازی در صنعت بیمه موارد قابل توجهی ذکر کرد، ابراهیم کاردگر، مدیرعامل بیمه آسیا بود. با وی در زمینه محورهای مختلف مربوط به صنعت بیمه به گفت و گو نشستیم که متن کامل آن را در زیر می خوانید:
تعریف شما از ریسک در صنعت بیمه چیست؟
امروز اصطلاح ریسک اصلاً خاص صنعت بیمه نیست مربوط به همه ی سازمان ها و نهادها است حتی نهاد خانواده حتی یک فرد که عضوی از یک نهاد کوچکی در جامعه نهاد خانواده است با ریسک رو به روست البته ما متولد می شویم تا دار فانی را بگوییم در طول مسیر ریسک های متعددی ما را تهدید می کند اصطلاح ریسک مربوط به همه ی نهادهای مالی پولی می شود و حتی کوچکترین نهاد اقتصادی و غیر اقتصادی با ریسک رو به روست ما اصطلاحی داریم می گویند که هیچ فعالیت اقتصادی شکل نمی گیرد مگر با ریسکی همراه باشد یعنی ریسک و فعالیت اقتصادی با هم هم زمان اتفاق می افتد خود تصمیم به یک کسب و کار با ریسک رو به رو است خودت تصمیم گرفتی و می خواهی آن کسب و کار را ادامه بدهی انواعی ریسک شما را تهدید می کند لذا ما برای این که بتوانیم در زندگی شخصی خودمان آدم موفقی باشیم برای این که بتوانیم نهادمان در هر نهادی که کار می کنیم نهاد موفقی باشد در هر صنعتی که کار می کنیم صنعت موفقی باشد هر صنعت بیمه هر شرکت بیمه شرکت موفقی باشد باید این ریسک ها کاملاً شناسایی شود اندازه گیری شود و کنترل شود ما ریسک را نمی توانیم صفر بکنیم باید کنترل اندازه گیری و کنترل کنیم.
مهم ترین چالش های مدیریت ریسک در صنعت بیمه ی ایران شامل چه مواردی می شود؟
ریسک مختص فقط صنعت بیمه نیست. در صنعت بیمه و داخل شرکت بیمه ریسک هایی وجود دارد که شرکت را تهدید می کند و ریسک های عملیاتی معروف است. همچنین ریسک نقدینگی، ریسک منابع انسانی و انواع ریسک هایی که داخل شرکت در فرایند صدور فرایند خسارت در ارزیابی خود ریسک های بزرگ این ریسک های داخلی خود شرکت است.
یک سری ریسک ها نشأت گرفته از اسناد بالادستی است. منظور از اسناد بالادستی مقرره هایی است که در کشور حاکم می شود و قاعده هایی است که در کشور حاکم می شود؛ مثل قانون شخص ثالث. که این گونه موارد مطمئناً ریسک هایی را بر عملیات بیمه ی شرکت بیمه سوار خواهد کرد. همچنین آیین نامه هایی که توسط شورای عالی بیمه تنظیم می شود و آیین نامه هایی که توسط شورای پول و اعتبار تنظیم می شود به اضافه مقرره هایی که در شورای پول و اعتبار در حوزه ی نرخ سود و نرخ سپرده ی سرمایه گذاری سپرده های بانکی تنظیم می شود، می تواند ریسک هایی را برای شرکت بیمه حاکم کند. تمام این ها اسناد بالادستی محسوب می شود و ریسک های اسناد بالادستی برون زا است.
در این موارد شرکت بیمه نمی تواند تصرفی داشته باشد مگر این که همان دفتر مشورتی یا آن شورای هماهنگی نظارت بازارهای مالی ایجاد شود و نماینده ی صنعت بیمه اثرات تصمیم سازی را برای شرکت بیمه بسنجد و آن را تعدیل کند یا سندیکای بیمه گران قوی داشته باشیم و سندیکای بیمه گران تیمی داشته باشد که مقرره ها را رصد کند.
این موارد در ساختار حاکمیت شرکتی تحت عنوان تطبیق مقررات در ساختار حاکمیت شرکتی دیده شده است و تطبیق مقررات یعنی مقرره ای که بر این شرکت حاکم می شود، تطبیق داده شده و به نحوی تعدیل صورت بگیرد که کمترین ریسک را برای شرکت ایجاد کند.
همچنین یک سری از ریسک هایی است که شرکت های بیمه در ارتباط با مشتری با آن مواجه می شود.وقتی یک شرکت بیمه یک قرارداد کلان را با یک شرکت بزرگ می بندد، باید آن شرکت را هم رصد کند و ببیند که چه اتفاقاتی در شرکت می افتد. یا بداند که عملکرد مدیر شرکت چگونه است. بدین صورت مشخص می شود که آیا شرکت توانایی پرداخت به موقع حق بیمه را دارد و آیا در آن شرکت اخلاق رعایت می شود و باید بررسی شود که نکند شرکت بیمه در نتیجه این قرارداد دچار ریسک عدم پرداخت حق بیمه شود؛ این مواردی که ذکر شد،ریسک هایی است که در حوزه مشتریان بر صنعت بیمه حاکم است. این ریسک ها باید در صنعت بیمه شناسایی شده واندازه گیری و کنترل شود.
همان طور که می دانید صنعت بیمه ی ایران تا به حال راه طولانی را پیموده است به نظر شما در این مسیر مهم ترین چالش های پیش روی این صنعت شامل چه مواردی بوده اند و صنعت بیمه چگونه می تواند با این مخاطرات برخورد کند؟
تا پیش از این چهار شرکت بیمه در کشور فعالیت می کردند و شرکت ها کاملاً دولتی بودند و می توان گفت که بازار انحصاری بود و همه بر اساس تعرفه کار می کردند و نظام کنترل و نظارت نظام تعرفه ای بود. تا این که در راستای اجرای اصل 44 و خصوصی سازی اول بحث آزادسازی مطرح شد و بعد بحث خصوصی سازی به اجرا درآمد و در نتیجه شرکت های متعددی شکل گرفتند. در حال حاضر حدود سی و یک شرکت بیمه داریم و شرکت های بیمه ی اتکایی و سایر شرکت ها در مناطق آزاد کار می کنند و تعداد زیادی هم در سرزمین اصلی حضور دارند.
شاید بتوان گفت بزرگ ترین چالشی که در صنعت بیمه اتفاق افتاده نحوه ی اجرای اصل چهل و چهار است. یعنی در وهله اول که شرکت هایی در صنعت بیمه و حتی صنعت بانکداری به بخش خصوصی واگذار شدند و شرکت های خصوصی که وارد عرصه ی فعالیت شدند، نظر می رسد که اتفاقات درستی پیش نیامده یا دقت لازم در این زمینه نشده است.
هنگامی که می خواهیم خصوصی سازی را عملی کنیم، می بینیم که بر صنعت بیمه بازار رقابتی حاکم است و مولفه های بازار تصمیم می گیرد که این فعالیت شکل بگیرد و یک خدمت به چه قیمتی فروخته شود. این به نظر من خوب تنظیم نشده، چون داده ی سالمی نداشتیم. دیتای سالم یعنی یک "کور بانکی" سالم یک "کور بیمه ای" سالم که بتواند تمام مولفه ها را شناسایی کند نیاز است که تمام موارد مندرج درصورت مالی یک بانک یا یک بیمه باید در آن لحاظ شود و تاکنون چنین چیزی نداشته ایم؛ چون دیتای سالم نداشتیم لذا صورت مالی هایی که خارج شده صورت مالی های درستی نبوده بنابراین استارت کار که یک شرکت خصوصی شده است، به نظر می رسد که شرکت بیمه با آن صورت مالی نباید خصوصی می شده است.
چرا انتشار اوراق بهادار بیمه هنوز موفق نشده است به نظر شما آیا خوب است این اوراق منتشر شود یا خیر؟
شرکت های بیمه باید انگیزه ی افزایش سرمایه در یک صنعتی مثل یک شرکت بیمه یا موسسه ی مالی مثل بانک را داشته باشد یعنی تا انگیزه وجود نداشته باشد، کسی در این برنامه ورود پیدا نمی کند. در افزایش سرمایه هم همین طوراست. در حال حاض دولت یک سری اوراقی را منتشر می کند. اوراق بدهی است یعنی دولت یک سری بدهی را به پیمانکاران دارد به نهادها به موسسات دارد از طریق فروش این اوراق بدهی هزینه ی به قیمت آینده امروز بدهی خودش را پرداخت می کند. این که آیا شرکت بیمه بیاید برای افزایش سرمایه از این اوراق استفاده کند اصلاً الزام وجود دارد؟ یعنی الآن این نیاز هست که شرکت بیمه این کار را بکند؟ در واقع دلیل کافی برای این که سهام دار ورود کند به افزایش سرمایه یا سهام دار جدیدی وارد شود، برای افزایش سرمایه ی این شرکت ها وجود ندارد.
شما به عنوان شرکت بیمه ی قدیمی برنامه ای برای شناسایی ریسک های نوظهور دارید؟
به نظر شما آیا همه ی ریسک ها بیمه پذیر است؟ نه برای هر ریسکی ما نمی توانیم پوشش بیمه ای داشته باشیم. بعضی از ریسک ها اصلاً بیمه پذیر نیستند. در واقع ریسکی بیمه پذیر است که ریسک قابل اندازه گیری باشد. خیلی از ریسک ها را نمی توان اندازه گیری کرد چون دیتای آن وجود ندارد. ریسک هایی در دنیا وجود دارد که هر سال می گویند که این ریسک ها ریسک های نوظهور هستند. اما آیا دنیا این ها را بیمه کرده است؟ مطمئناً خیلی ها پوشش بیمه ای ندارند چون اصلاً قابل اندازه گیری نیستند. مثلا این سوال مطرح اسن که چرا امروزه نمی توان نوسانات نرخ ارز را بیمه کنیم؟ در حالی که در کشورهای دیگراین نوسات قابلیت بیمه شدن دارد ولی این نوسانات در کشور ما انقدر غیر استاندارد و غیر قابل اندازه گیری است که ما نمی توانیم اندازه گیری کنیم. وقتی هم احتمال یک ریسک را نتوان اندازه گیری کرد، نمی توان به آن پوشش بیمه ی مناسب داد.
بعضی از ریسک ها که قابل بیمه شدن است آیا صنعت بیمه ی ما زیرساخت و آمادگی اش را دارد که انجام بدهد؟
زیرساخت و آمادگی فقط به دیتا بستگی دارد. در واقع اگر شما دیتای غلط داشته باشید، نمی توانید هیچ ریسکی را اندازه گیری کنید واندازه گیری تان غلط است. می توان گفت اتفاقاتی که در کشور در اسناد بالادستی می افتد، به وجود یا عدم وجود داده ی درست برمی گردد و اگر دیتا برای اندازه گیری ریسک دقیق و درست باشد قطعا امکان ارزیابی ریسک هم وجود خواهد داشت.
از عملکرد شرکت بیمه آسیا در سال جاری بگویید؟
ما در سالی که در آن هستیم، دو خسارت بزرگ پرداخت کردیم. یکی خسارت معدن یورت بود و یکی هم خسارت قطعات کروز بوده است. مبلغ خسارت یورت حدود هشت تا ده میلیارد تومان بوده و خسارت کروزحدود شصت و سه میلیارد تومان بود. در واقع این ها عمده خسارت ما در سال جاری بوده است.
شرکت در هشت ماه حدود دو هزار و دویست میلیارد تومان حق بیمه ای ثبت کردیم و خسارتی که پرداخت کردیم حدود هزار و دویست و پنجاه میلیارد تومان است و اگر این دو اتفاق نمی افتاد مطمئناً نسبت خسارت شرکت باید نسبت به هشت ماه سال گذشته یکی دو درصد کاهش پیدا می کرد یعنی 53 و 52 می شد که به نظر من نسبت خسارت ما بد نیست منطقی است.
سرمایه ی شرکت هم در حال حاضر دویست و سی میلیارد تومان است و سعی می کنیم برنامه افزایش سرمایه را از طریق سود و اندوخته ی سود اجرایی کنیم. همچنین بیشترین سهم پورتفوی شرکت را شخص ثالث و سرنشین دارد و چون سرنشین هم به آن اضافه می شود، اگر بخش شخص ثالث حدود 42 درصد باشد 5 درصد هم اگر سرنشین را به آن اضافه کنیم جمعشان 47 درصد است.
نظر شما در رابطه با اپلیکیشن های جدید چیست؟
بیمه ی مرکزی هنوز برای فعالیت های این چنینی مجوز نداده اما تکنولوژی که می آید، نمی توان جلویش را گرفت. ما هم باید خودمان را با آن تنظیم کنیم طوری که منافع شبکه ی فروش هم تعدیل نشود. در بیمه ی آسیا و سندیکا هم روی این قضیه کار می کنیم و می خواهیم نظرات شبکه ی فروش را بگیریم به یک مدلی برسیم که هم منافع شبکه ی فروش دیده شود هم مشکلی برای شرکت در همراهی این تکنولوژی جدید ایجاد نشود.
چه تفاوتهایی در صنعت بیمه ایران پیش و پس از برجام قابل ملاحظه و ذکر هستند؟
همانطوریکه مستحضرید محدودیت های وضع شده توسط اتحادیه اروپا تحریم ارائه بیمه و بیمه های اتکایی را نیز شامل میشد که علاوه بر کاهش ظرفیت اتکایی برای پوشش بیمه ای ریسکهای بزرگ کشور در ارتباط با انتقال دانش فنی مشکلاتی را رقم می زد.
پس از برجام و حذف محدودیتهای اعمال شده در صنعت بیمه شرایط مناسب تری برای اخذ پوشش اتکایی از بازار اتکایی خارج از کشور فراهم شده اما بدلیل عدم رفع کامل موانع بانکی و همچنین اختلاف فاحش نرخ متداول در بازار جهانی با نرخ های موجود در صنعت بیمه هنوز نتوانسته ایم به طور کامل از این ظرفیت ها استفاده نماییم.
اولویت نخست صنعت بیمه کشور پس از برجام چه بود و در حال حاضر چه اولویت هایی پیش روی صنعت بیمه کشور به عنوان یک رویکرد کلی قراردارد؟
پس از برجام اولین اولویت صنعت بیمه استفاده از ظرفیت اتکایی بین الملل برای پوشش اتکایی ریسک ها ی بزرگ کشور و انتقال دانش فنی بود. می بایست با اصلاح قوانین و مقررات با بسترسازی مناسب جهت رتبه بندی شرکتهای بیمه زمینه لازم جهت ورود به بازارهای بین المللی صورت پذیرد.
در ضمن به غیر از انعقاد قراردادهای اتکایی همکاری با شرکتهای بیمه خارجی از طرق سرمایه گذاری مشترک و همچنین عضویت در صندوق های منطقه ای و بین المللی در دستور کار قرار گیرد.
