به گزارش بانک و صنعت به نقل از موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی، محمدحسین شریف زادگان، عضو شورای سیاست گذاری همایش «ایران 14: رفاه و تامین اجتماعی» در مراسم افتتاحیه ی این همایش گفت: «رفاه اجتماعی یکی از نتایج بسیار مهم توسعه اقتصادی است» و بدون حل مسائل استراتژیک سیاسی و سیاست خارجی که پشتیبان آن باشد، توسعه اقتصادی ممکن نمی شود. فلذا حصول نظام فراگیر تامین اجتماعی بدواً نیازمند اصلاحات ساختاری است.
وی ادامه داد: نامشخص بودن بحث نظریه ی عدالت و روشن نبودن رابطه ی رشد اقتصادی و عدالت اجتماعی از مسائل و چالش های حوزه رفاه اجتماعی هستند. تاثیر سیاست اجتماعی و رفاه از دو رویکرد غالب اقتصاد رانتی (بیش از 60 درصد منابع مالی دولت از محل منابع نفت و گاز و… است) و اجرای ناقص دولت رفاه (گویی تجربیات اشتباه و آنچه دولت رفاه های اروپایی نفی می کنند را ما تکرار می کنیم) نشأت می گیرد.
مدیرعامل اسبق سازمان تأمین اجتماعی در ادامه به تشریح رویکرد متناقض دولت ها نسبت به فقر پرداخت و اظهار داشت: فقر در طول تاریخ ایران فراز و فرودهایی داشته است؛ از ابتدای انقلاب تا قبل از دولت نهم کاهش یافته است اما در دولت های بعدی باز به جای اول خود بازگشته. به نظر می رسد که «هر کاری تا کنون انجام شده است را به باد داده ایم و حالا باید دوباره تکرار کنیم».
شریف زادگان نابرابری آموزشی را از دیگر مشکلات مربوط به رفاه اجتماعی در ایران برشمرد و گفت: طبق اصل 30 قانون اساسی، آموزش رایگان به دولت حکم شده است، اما اکنون می بینیم که بر ضد این هدف عمل کرده اند و شکاف دسترسی به آموزش به دلیل شیوع کرونا دوچندان شده است.
وی افزود: در مقوله فقر مسکن نیز دولت ها هیچ برنامه ای برای تامین مسکن شهروندانی که به آن دسترسی ندارند وضع نکرده اند و حتی مسکن مهر معطوف به دهک های یک تا سه درآمدی نیست. موضوع دیگر نابرابری منطقه ای در ایران و عدم توسعه متوازن در قسمت های متفاوت کشور است.
در ادامه اولین وزیر رفاه و تامین اجتماعی پس از انقلاب، به طرح راه حل هایی برای آنچه پیشتر ذکر شد، مبادرت ورزید. به اعتقاد وی «توسعه، نگاه به آینده است». به همین دلیل می توان با ارائه راهکار از انسداد عبور کرد.
شریف زادگان گفت: در ایران، یک قانون مادر نوشته شده که تمام اهداف تامین اجتماعی در آن لحاظ شده است. البته به دلیل اهداف برخی دولت ها دست اندازی هایی به آن شده است. حال ما باید با ایجاد برخی اصلاحات به همان قانون مادر-یعنی قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی- بازگردیم.
وی ادامه داد: نیازمند دستگاه مستقلی برای رفاه و تامین اجتماعی در کشور هستیم. دستگاهی که بتواند تخصیص منابع را برای سیاست گذاری های اجتماعی انجام دهد. دستگاهی مانند وزات رفاهی مستقل می تواند بخش های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را تنظیم و صدای رفاه اجتماعی را بلندتر و رساتر کند. در وزارت رفاه (قبل از ادغام آن) پژوهشی تطبیقی انجام شد که طبق آن قانونی تحت عنوان «چتر ایمنی» تدوین شد. اما این قانون اکنون به درستی اجرا نمی شود، درحالیکه به نظر می رسد یکی از راه حل های عبور از شرایط کنونی است.
مدیرعامل اسبق سازمان تأمین اجتماعی با تأکید بر اینکه نیازمند تدوین نظریه ی رفاه، به عنوان راهبردی برای سیاست ها هستیم، گفت: برای رسیدن به وضعیت مطلوب تامین اجتماعی نیاز به ایجاد گفتمان رفاه داریم. به نظر می رسد که موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی تا حد امکان به این مهم می پردازد اما همچنان در این زمینه ضعف های زیادی مشاهده می شود.
در پایان شریف زادگان به این نکته اشاره کرد که مجرای اصلی رضایت یا نارضایتی اجتماعی، مسائل رفاهی است. مسائلی چون: دسترسی و عدم دسترسی به اشتغال، تحصیل و…. این نارضایتی ها درنهایت عاملی برای این می شود که شهروندان به حاکمان کشور «نمره ی منفی» بدهند.
