به گزارش بانک و صنعتبه نقل ازروزنامه ایران ،این تالاب بین المللی منحصر به فرد، بزرگتریـن تالاب استان چهارمحال و بختیاری محسوب می شود که در سایت رامسر به ثبت رسیده است. این تالاب براساس مطالعه انجام شده، رتبه هشتم را در بین 75 تالاب مهم کشور به خود اختصاص داده است. مساحت این مرغزار وسیع نزدیک به 700 هکتار برآورد شده است که انواع پرندگان و آبزیان از جمله مرغابی، غاز و اردک، آنقوت، چنگر، انواع حواصیل، لک لک سفید، خروس کولی و فلامینگو و ماهیان کپور وکولی در آن زیست می کنند.
خشکسالی های اخیراز جمله خشکسالی سال 96 عاملی بود تا این تالاب بی نظیر کاهش 85 درصدی آب نسبت به سال قبل خود را تجربه کند و اما بارندگی ها طی دو سال گذشته عطش آن را تا حدی کم کرد و به اندازه ای که به اعتقاد کارشناسان محیط زیست این استان اکنون آبگیری این تالاب در شرایط مناسبی قرار دارد.
اما این تمام ماجرای حال ناخوش این تالاب نیست، وجود زباله های خانگی ، سموم و کودهای شیمیایی اراضی کشاورزی و صنعتی، رهاسازی زباله توسط گردشگران و... پیرامون تالاب خود قصه پر غصه دیگری است که قلب این خانه بزرگ پرندگان را به درد می آورد. موضوعی که محل تأمل دوستداران محیط زیست و پاسخگویی مسئولان است.
نامهربانی با چغاخور
هومن خاکپور کارشناس محیط زیست و منابع طبیعی در حوزه زاگرس، گفت: تالاب چغاخور در سال 1352 ثبت بین المللی و جزو 10 تالاب برتر از نظر زیستگاه پرندگان محسوب می شود.وی تخصیص نیافتن حقابه مورد نیاز تالاب چغاخور را به عنوان یک تهدید عنوان کرد و افزود: در کشور ما تأمین حقابه تالاب از تأمین حقابه صنعت و کشاورزی در رده پایین تر قرار گرفته و باید محیط زیست در تأمین حقابه این این تالاب تلاش بیشتری انجام دهد.وی قرار گرفتن و جانمایی نادرست صنایع منطقه بروجن را به عنوان یک معضل زیست محیطی دانست و اظهار داشت: از حقابه تالاب گندمان و چغاخور برای تأمین نیازهای صنایع این شهر برداشت می شود.
همچنین پساب های زمین های کشاورزی که مملو از کود شیمیایی و سموم است خود تهدید دیگری است که این تالاب و گونه های جانوری، پرندگان و گونه های اندمیک (منحصر به یک جغرافیای خاص) موجود در آن را دربرگرفته است. حجم زیادی از زباله ها توسط گردشگران و جوامع محلی در این مناطق رهاسازی شده اند؛ ضمن اینکه درصدی از این زباله ها نیز در مسیر باد به این مکان ها آورده می شوند که باعث زشت شدن حاشیه تالاب و همچنین آلوده شدن محیط می شوند.خاکپور رسوبات را از دیگر تهدیدهای این تالاب برشمرد و بیان داشت: در بارندگی ها، خاک شسته می شود و بستر تالاب را پر می کند که این امر باعث تخریب زیستگاه گیاهی و جانوری این تالاب می شود.
مدیریت زیست بومی گامی به سوی نجات تالاب چغاخور
در حالی که کارشناس و فعال محیط زیست منطقه زاگرس از عوامل تهدیدکننده تالاب چغاخور که یکی از باارزش ترین تالاب های استان چهارمحال وبختیاری و کشور است سخن به میان می آورد، مدیرکل محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری در گفت و گو با «ایران» ضمن تأکید بر اهمیت اقتصادی، فرهنگی، تاریخی و پژوهشی این تالاب، وضعیت فعلی این تالاب را نسبت به سال های گذشته مطلوب دانسته و احساس رضایت می کند.
شهرام احمدی در این خصوص گفت: این تالاب زیبا و نگین فیروزه ای استان بنا به شرایط اقلیمی و کوهستانی بودن آن از حساسیت دوچندان برخوردار است و همین امر می طلبد تا در نگهداری آن نسبت به دیگر تالاب ها توجه ویژه ای صورت گیرد. خوشبختانه در راستای اجرای برنامه مدیریت زیست بومی تالاب بین المللی چغاخور، تفاهمنامه مشترک حفاظت و مدیریت پایدار تالاب با همکاری محیط زیست استان، استاندار و دیگر دستگاه ها، نمایندگان جوامع محلی و سازمان های مردم نهاد امضا و مبادله شده است.
وی تدوین برنامه مدیریت زیست بومی تالاب چغاخور را راهی برای احیا و حفاظت از این تالاب بین المللی عنوان کرد و افزود: با تدوین برنامه مدیریت زیست بومی تالاب چغاخور؛ افزایش نیرو های حفاظتی، ایجاد پاسگاه های محیطبانی، افزایش گشت، کنترل و نظارت، احداث ایستگاه پایش برخط برای این تالاب صورت گرفته است که خوشبختانه شاهد احیای دوباره این زیستگاه طبیعی پرندگان هستیم.
وی تفاهمنامه مذکور را ضمانت اجرایی برنامه مدیریت یکپارچه تالاب بین المللی چغاخور خواند و گفت: به کارگیری رویکرد مشارکتی می تواند زمینه مناسبی برای همگرایی کلیه ذینفعان در فرایند مدیریت این تالاب باشد.مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری به طرح آموزشی سیپا اشاره و عنوان کرد: طرح آموزشی سیپا با هدف آموزش تحقیقاتی مشارکت و آگاهی افزایی تالاب بین المللی چغاخور برای مردم حاشیه تالاب اجرایی شده است تا بهره برداری از این تالاب خردمندانه صورت گیرد.
این مسئول با بیان اینکه مدیریت پسماندها موضوعی بسیار کلیدی در حفظ محیط تالاب است افزود: با اجرای کارگاه های آموزشی که برای دهیاران، بخشداران ، بهیاران و... برگزار شد کارجمع آوری زباله ها هر دو روز یک بار توسط شرکت تعاونی دهیاران چغاخور انجام می گیرد.
همچنین نصب سطل های زباله در اطراف تالاب صورت گرفته است تا گردشگران زباله های خود را درآن بریزند.وی همچنین به ساماندهی ورود پساب های خانگی و زمین های زراعی به این تالاب اشاره و تصریح کرد:با همکاری سایر دستگاه های اجرایی از جمله آبفا به منظور پیشگیری از ورود آلاینده های فاضلاب خانگی و زمین های کشاورزی اقدامات لازم صورت گرفته است تا شاهد آلوده شدن تالاب به پساب های خانگی و سموم و کودهای شیمیایی و شیرابه های آن نباشیم و از این رو تأسیس تصفیه خانه های مورد نیاز برای فاضلاب روستاها در اولویت قرار گرفته است.
همچنین نظارت و پایش برای جلوگیری از ورود شیرابه سموم زمین های زراعی از دیگر اقداماتی است که با جدیت هر چه بیشتر دنبال می شود.همچنین استفاده از روش های نوین آبیاری برای مصارف کشاورزی از دیگر تصمیماتی بوده است که دستگاه های اجرای مدنظر دارند.مدیرکل محیط زیست چهارمحال و بختیاری با اشاره به حقابه این تالاب افزود: بارش های مؤثر در سال گذشته بخشی از نگرانی ها را برطرف کرده است و وضعیت آب در این تالاب و سایر تالاب های استان تا حد قابل توجهی بهبود پیدا کرده است. طی 2 سال گذشته وضعیت حقابه تالاب چغاخور مطلوب بوده است به طوری که پس از تمام برداشت های صورت گرفته همچنان 20 میلیون مترمکعب آب در این تالاب وجود دارد.
گفتنی است حقابه تالاب چغاخور در اولویت برداشت قرار دارد و پس از آن دیگر ذینفعان در زیرمجموعه آن حق برداشت خواهند داشت. همین وضعیت مطلوب تالاب باعث شده که امسال برای نخستین بار شاهد میزبانی این تالاب از 100 هزار قطعه پرنده مهاجر باشد.احمدی با بیان اینکه وجود شرایط مساعد در تالاب های استان چهارمحال و بختیاری، تخم گذاری و زادآوری برخی از پرندگان مهاجر را مهیا کرده است گفت: بیش از 100هزار قطعه پرنده آبزی و کنارآبزی، متشکل از 60 گونه پرنده به این تالاب مهاجرت کرده اند که از این تعداد بین 40 تا 50 هزار قطعه پرنده با توجه به شرایط خوب موجود زادآوری می کنند.
وی به شیوع بیماری کرونا و کاهش گردشگران اشاره کرد و افزود: این تالاب و سایر تالاب های این استان هرساله میزبان صدها علاقه مند به طبیعت وگردشگر از استان های همجوار، دیگر استان ها و حتی برون مرزی است اما طی یک سال اخیر به علت شیوع بیماری کرونا تعداد این گردشگران کاهش پیدا کرده است اما با وجود این همچنان گردشگران به این منطقه می آیند و به همین منظور برای جلوگیری از تجمع و اسکان مسافران و گردشگران در حاشیه این تالاب و سایر تالاب ها، تابلو های هشداردهنده نصب شده است.همچنین گشت های سیار به تالاب ها سرکشی دارند و پاسگاه های محیط بانی هم در حال فعالیت هستند.
