به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعتبه نقل از پرتال بانکداری اسلامی پژوهشکده پولی و بانکی، پذیرش فناوری‌های مالی جدید و روش‌های پرداخت الکترونیکی در کشور اندونزی، در ابتدا با مقاومت مسلمانان این کشور مواجه شد. گاندی ایسوارا یک مهندس 35 ساله از کشور اندونزی مانند میلیون‌ها مسلمان اندونزیایی دیگر، سال‌های متمادی اسکناس‌های کاغذی را برای انداختن در صندوق‌های خیریه پس از اقامه نماز در مساجد حومه جاکارتا حمل می‌کرد. از اواخر سال گذشته، این مهندس 35 ساله به گزینه‌ای راحت‌تر تغییر روش داد: تلفن همراه خود را آماده کرد، یک اپلیکیشن پرداخت دیجیتالی را از GoPay تحت پشتیبانی Google دریافت نموده و از برچسب‌های کد QR استفاده کرد که اکنون به جعبه‌ها جمع‌آوری صدقات چسبانده شده‌اند.
پذیرش روش‌های نوین دیجیتالی و استفاده از کیف پول الکترونیکی به جای روش‌های متداول سنتی توسط ایسوارا مدتی طول کشید؛ زیرا او در ابتدا گمان می‌کرد که تمام پاداش‌ها و تخفیف‌های ارائه شده توسط کیف پول الکترونیکی با اسلام مغایرت دارند. وی بیان کرد: در ابتدا فکر می‌کردم که کیف‌های پول‌های الکترونیکی باعث ربا می‌شوند که در اسلام ممنوع است. اما بعد از مدتی به راحتی و سهولت استفاده از آنها در زندگی روزمره پی بردم.
پیروزی در برابر مسلمانان محافظه‌کاری همچون ایسوارا در پرجمعیت‌ترین کشور مسلمان‌نشین جهان، هم یک مسأله چالش برانگیز و هم فرصتی چند میلیارد دلاری برای شرکت‌های فناوری مالی است که در حال برطرف کردن موانع پیش روی توسعه اینترنت همراه خود هستند و قصد فروش خدمات مالی را دارند.
از جمعیت 270 میلیون نفری اندونزی، نیمی از آنها حساب بانکی ندارند اما اکثرا تلفن همراه دارند. مدیران اجرایی این صنعت می‌گویند: سوالات مربوط به تطابق با قوانین اسلامی یک معضل جدی برای پذیرش پرداخت‌های دیجیتال و سایر خدمات فناوری مالی است. قانونی که به عنوان شریعت شناخته شده، شدیدا پرداخت ربا را ممنوع می‌کند. روحانیون نیز در اندونزی درباره مجاز بودن تخفیف‌های بازپرداخت نقدی و تخفیف‌های ارائه شده توسط کیف پول، اختلاف‌نظر دارند. در فضای شبکه‌های اجتماعی در اندونزی، فیلم‌هایی درباره اینکه آیا کیف پول‌های الکترونیکی توسط اسلام ممنوع و حرام اعلام شده و شامل ربا می‌شوند، بین صدها هزار بازدیدکننده دست به دست می‌شوند.
نهاد روحانیون ارشد مسلمان در اندونزی طی حکمی پول مجازی و الکترونیکی را قابل قبول می‌داند، مگر اینکه شرایط خاصی را محقق سازد. شرکت‌های فناوری مالی برای نشان دادن مطابقت این خدمات با اسلام، در حال سازماندهی انجمن‌هایی به همراه محققان اسلامی و حمایت از جشنواره‌های مذهبی هستند. استارتاپ‌های جدیدتر در حال ارائه خدماتی برای بدنه در حال رشدِ مسلمانان دوآتشه اندونزی است.
آلدی هاریوپراتومو؛ مدیرعامل پلتفرم پرداخت GoPay گفت: این پلتفرم بخشی از شرکت حمل و نقل اشتراکی Gojek، از ماه نوامبر با شورای مساجد اندونزی همکاری کرده است و مبالغ اهدایی دیجیتالی از جمله زکات یا دادن صدقه در 800.000 مسجد این شورا را امکان‌پذیر کرده است. زکات در اندونزی به تنهایی سالانه بالغ بر 500 میلیون دلار می‌باشد.
بودی؛ مدیر ارشد مسجد استقلال جاکارتا، بزرگترین مسجد در جنوب شرق آسیا، با اشاره به خدمات پرداخت دیجیتال گفت: این خدمات پرداخت صدقه را برای مردم بسیار آسان‌تر کرده است.
اپلیکیشن LinkAja نیز تلاش‌های مشابهی در زمینه پرداخت صدقات و مبالغ اهدایی آغاز کرده است، این برنامه توسط کنسرسیومی از شرکت‌های برتر دولتی اندونزی تشکیل شد. اکنون نسخه شرعی این اپلیکیشن نیز در حال آماده‌سازی است که طیف وسیعی از خدمات مالی خصوصا برای مسلمانان محافظه‌کار را ارائه خواهد داد و صرفا از بانک‌های اسلامی پول می‌پذیرند. این اپلیکیشن در حال حاضر با حمایت شرکت‌هایی نظیر Telco Telkomsel و Bank Mandiri ، به دنبال افزایش 200 میلیون دلار از طریق تأمین اعتبار خارجی است.
افزایش جذابیت
سهم و اندازه فناوری‌های مالی شرعی در اندونزی اندک است. تاکنون، استارتاپ‌های فناوری مالی اسلامی در سال 2019 حدودا یک تریلیون روپیه (73.15 میلیون دلار) وام‌های منطبق با شریعت پرداخت کرده‌اند که طبق اعلام انجمن فناوری مالی شرعی اندونزی نسبت به سال 2018 چهار برابر افزایش یافته است.
اما با وجود سهم بانکداری اسلامی که تنها 6% از 580 میلیارد دلار دارایی‌های بانکی اندونزی را به خود اختصاص داده است، همچنان فضا برای رشد وجود دارد. در همین راستا، معروف امین؛ یکی از روحانیون بزرگ اندونزی و همچنین معاون رئیس جمهور، در ماه ژانویه مسئولیت کمیته ملی مالی اسلامی اندونزی را به دست گرفت و رشد فناوری مالی اسلامی را به عنوان اولویت اصلی ملی در این کشور ذکر کرد.
مدیران برخی از استارتاپ‌ها می‌گویند: جذابیت آنها به گونه‌ای است که می‌تواند در فضایی فراتر از جامعه مسلمانان پذیرفته شوند. یکی از آنها، پلتفرم ALAMI است که در زمینه تجمیع سرمایه و وام‌دهی همتا به همتا (فرد به فرد) فعالیت می‌کند. این پلتفرم توسط سه بانکدار سابق اندونزیایی ایجاد شده است و از ماه مه تاکنون بیش از 7.5 میلیون دلار بودجه، تأمین مالی منطبق با شریعت برای شرکت‌های کوچک و متوسط پرداخت کرده است و قصد دارد به یک بانک دیجیتال تبدیل شود.
دیما جانی؛ مدیرعامل ALAMI بیان داشت: هرچند مسلمانان محافظه‌کار، جامعه هدف اصلی آنها محسوب می‌شوند، اما سایر افراد نیز پلتفرم آنها را به عنوان یک گزینه بانکداری اخلاقی انتخاب می‌کنند. غیرمسلمانان این واقعیت را می‌بینند که ما به نشانه صداقت بر اصول شرعی متمرکز می‌شویم.
محمد فجرین رضی، رئیس بوکالاپاک؛ یکی از شرکت‌های برتر تجارت الکترونیکی اندونزی که خدمات سرمایه‌گذاری منطبق با شریعت ارائه می‌دهد نیز با این موضوع موافق است. وی گفت: بسیاری از مشتریان ما از سایر مذاهب هستند. بعضی افراد به ما می‌گویند که شریعت فقط برای مسلمانان نیست، بلکه تأمین مالی اخلاقی فراهم می‌کند.
مخاطبین پورتال بانکداری اسلامی می‌توانند جهت دریافت گزارش کامل این خبر به این نشانی مراجعه کنند.
