به گزارش بانک و صنعت به نقل از روابط عمومی بیمه تعاون ، شرکت های بیمه ای در ایران هم پوشش های موردنیاز بیمه گذاران در مقابل خطرات مربوط به هواپیما مانند مالکیت، اداره، تعمیر و نگهداری یا فروش را ارائه می دهند؛ ساده تر اینکه بیمه گران، خدماتی همچون بیمه بدنه هواپیما، بیمه خطرات احتمالی روی زمین و زمان پرواز، مسئولیت مدنی در مقابل اشخاص ثالث، مسئولیت مدنی نسبت به مسافران، بیمه خدمه و بیمه عدم النفع را به صنعت هوایی عرضه می کنند. خلاف تصور عمومی، بیشتر خسارت ها روی زمین به هواپیما وارد می شود؛ مانند ضربه هایی به وسیله ابزارهای حمل ونقل در فرودگاه ها که سبب وارد آمدن آسیب به موتور، لوازم یدکی، شکست و خرابی قطعات هواپیما می شود. به نظر می رسد خسارت های وارده به هواپیما پرهزینه و چشمگیر است که پیچیدگی تکنولوژی ساخت و پیدایش هواپیماهای جدید با ظرفیت های بیشتر برای حمل مسافر، بار و سوخت، باعث افزایش مشکلات در این نوع بیمه شده است. صمت درباره انواع پوشش بیمه ای در صنعت حمل ونقل هوایی و چالش های آن با کارشناسان گفت وگو کرده است.
«بیمه هواپیما» گران ترین بیمه نامه
عسل اشتری، کارشناس امور بیمه درباره نقش بیمه در صنعت هوایی و چالش های آن به صمت گفت: بیمه هواپیما فقط برای شرکت های هواپیمایی نیست و بخشی از آن متوجه مسافر یا افرادی که ممکن است به شکلی از ناحیه این صنعت آسیب ببینند هم می شود.
وی افزود: در گذشته یکی از دلایل پذیرش نشدن بیمه نامه هواپیما ازسوی جامعه، نبود یک قانون مشخص و مدون در زمینه پدیده حمل مسافر و حمل ونقل هوایی بود؛ علاوه براین حیطه مسئولیتی فعالان و حمل کنندگان خطوط هوایی مشخص نبود.
این کارشناس بیمه درباره انواع بیمه صنعت هوایی گفت: نخستین نوع بیمه صنعت هوایی، «بیمه مسئولیت عمومی» است. این نوع بیمه مربوط به مواقعی است که هواپیمای یک شرکت هوایی خساراتی را به خانه ها، ماشین ها، مزارع کشاورزی، بخش هایی از فرودگاه یا هواپیمای دیگر شرکت های هوایی وارد کند؛ یعنی این نوع خسارت صرفا مربوط به اشخاص ثالث می شود.
وی با اشاره به اینکه مهم ترین نوع بیمه نامه صنعت حمل ونقل هوایی که در ایران با نام بیمه هواپیما از آن یاد می شود «بیمه بدنه هواپیما» است، ادامه داد: از آنجایی که قطعات هواپیما گران و بسیار مهم هستند، بدنه هواپیما با این نوع بیمه پوشش داده می شود که در تمامی کشورها از جمله بیمه های بسیار گران برای صنعت بیمه به حساب می آید.
این کارشناس امور بیمه تاکید کرد: در حال حاضر داشتن بیمه بدنه و شخص ثالث هواپیما در تمام جهان اجباری است؛ یعنی هیچ هواپیمایی بدون بیمه نمی تواند حتی یک ساعت پرواز کند و در ایران هم سازمان هواپیمایی کشوری بیمه نامه هواپیماها را رصد می کند؛ بنابراین در ایران نیز در صورت وجود نقص و ایراد در هواپیما براساس مفاد مندرج در بیمه نامه هواپیما حق پرواز نخواهد داشت.
چالش بیمه نامه های حمل ونقل هوایی
اشتری در پاسخ به این پرسش که عمده ترین چالش در بیمه نامه های حمل ونقل هوایی چیست، اظهار کرد: عمده ترین چالش در این نوع بیمه بزرگی ریسک در این صنعت است، به طور مثال برخی از شرکت های بیمه ای در بعضی از سال ها در این رشته ضریب خسارت پایین یعنی حدود 10 درصد داشتند که این رقم برای پوشش ریسک یک هواپیما بسیار ناچیز است؛ بنابراین مشکلی که در بیمه هواپیما وجود دارد قانون اعداد بزرگ است.
وی در توضیح اعداد بزرگ در صنعت بیمه گفت: همه بیمه گذاران دچار خسارت نمی شوند و بیمه گر باید خسارت گروه محدودی را بپردازد؛ بنابراین بیمه گر با استفاده از تجربه گذشته و حساب احتمال ریاضی نظری حق بیمه را برآورد می کند. این محاسبات بر این اصل استوار است که بیمه گر تعداد زیادی بیمه شده از هر طبقه ریسک داشته باشد.
وی ادامه داد: تعداد ناوگان هوایی در کشور بالا نیست و از طرف دیگر تعداد شرکت های بیمه ای که این هواپیماها را بیمه می کنند هم زیاد نیست؛ بنابراین قانون اعداد بزرگ خیلی در بیمه نامه های هواپیمایی در کشور قابل پیش بینی نیست و اگر یک سال خسارتی حادث نشود، قانون اعداد بزرگ با مشکل مواجه می شود و اگر خسارتی رخ دهد شرکت بیمه باید چند برابر پرتفوی را بپردازد.
بیمه هواپیمای در آشیانه
این کارشناس امور بیمه بیان کرد: در صنعت بیمه، بیمه نامه ای هم برای هواپیمایی که حرکت نمی کند وجود دارد. علاوه بر هواپیماهایی که در حال جابه جایی مسافر هستند، هواپیماهایی که در آشیانه مستقرند نیز بیمه می شوند؛ هرچند احتمال بروز مشکل برای هواپیمای روی زمین بسیار کمتر است و حق بیمه این بیمه نامه نیز قطعا کمتر خواهد بود.
وی با بیان اینکه به دلیل تحریم ها صنعت هوایی دچار چالش هایی شده و یکی از مشکلات بزرگ این صنعت نبود موتور هواپیما است، افزود: تعدادی از هواپیماهای فعال یکی از شرکت های هواپیمایی کشور، به دلیل مشکلات اورهال موتور در آشیانه نگهداری می شوند، اما همین سکون در آشیانه نیز مشمول پرداخت حق بیمه است.
این کارشناس امور بیمه اظهار کرد: بسیاری از خسارت های هواپیمایی به دلیل این است که اورهال موتورها به درستی انجام نمی شود و در منحنی احتمال و شدت احتمال بروز خسارت در رشته هواپیما پایین است، اما در صورت بروز، شدت آن بسیار بالا خواهد بود، به همین دلیل اگر حادثه ای اتفاق افتد، حجم زیادی از خسارت باید توسط شرکت بیمه پرداخت شود.
بیمه سرنشینان
وی با بیان اینکه حوادث هوایی از وحشتناک ترین و دلخراش ترین رویدادهای جهان به شمار می روند، خاطرنشان کرد: در برخی حوادث ممکن است خساراتی متوجه افراد شود و گاهی متاسفانه تمام سرنشینان در حادثه هوایی از بین می روند؛ بنابراین در این زمینه هم بیمه ای وجود دارد که صدمه یا فوت سرنشینان را پوشش می دهد.
اشتری تاکید کرد: بیمه سرنشینان از زمان سوار شدن تا پیاده شدن از هواپیما صادق است و در صورت بروز حادثه باید جبران خسارت کند. علاوه بر مسافران، کادر پرواز شامل مهمانداران، خلبانان، مهندس پرواز و... همگی تحت پوشش بیمه ای مجزا هستند که بیمه خدمه هواپیما نام دارد.
در صورتی که برای هر کدام از افراد یادشده اتفاقی بیفتد بیمه باید نسبت به پرداخت هزینه های بیمارستانی و غرامت ها اقدام کند.
سخن پایانی
باتوجه به بکارگیری هواپیما در عرصه بین المللی، توسعه و گسترش ریسک مرتبط با آن نیز امری جهانی است؛ بنابراین امروزه بیمه گرانی وجود دارند که در عرصه بین المللی فعالیت دارند. مطابق ماده 71 قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران، کلیه موسسه های بیمه که در ایران فعالیت می کنند باید 50 درصد در رشته های بیمه عمر و 25 درصد دیگر رشته ها از دادوستدهای بیمه ای مستقیم خود را نزد بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران بیمه اتکایی «بیمه مجدد» کنند که بیمه مرکزی نیز عموما این موضوع را مدیریت می کند و پیش از این با بهره گیری از موسسات بیمه خارجی این بخش را به آنان محول می کرد، اما با تحریم ایران در سال 1390 موضوع بیمه اتکایی نیز به بازار داخلی واگذارشد.
هرچند تحریم ها اثری بر اصول حقوقی و بیمه ای حاکم در این بخش نداشت، اما در حال حاضر بیشتر شرکت های بیمه گر، مسئولیت های بیمه گذار در قبال سرنشینان هواپیما را که مشتمل بر تمام خدمه پروازی، مسافران به همراه بار هواپیما است در قبال خسارت های احتمالی بیمه می کنند.
همچنین شرکت های بیمه گر در قالب بیمه نامه ای به نام lol خسارت های جانی و مالی وارده بر اشخاص ثالث در اثر سوانح هوایی را با رعایت قوانین داخلی مانند قانون دیات یا قوانین و کنوانسیون های بین المللی تحت پوشش بیمه قرار می دهند.
