به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت به نقل از ایسنا، سید محمد بهشتی در مراسم نکوداشت محمدرحیم صراف باستان پیشکسوت و رونمایی از کتاب «مفاخر میراث فرهنگی(4)» که در پژوهشگاه میراث فرهنگی برگزار شد، گفت: ظاهرا در مورد کسانی که سابقه طولانی حشر و نشر دارند، به نظر می رسد خیلی راحت می‌توانند درباره یکدیگر اظهارنظر کرده و چیزهای زیادی از هم می‌دانند، اما در واقع انسان در دیدار با کسانی که سالها با آنها رابطه داشته دچار وضعیت خاصی می‌شود، به طوری که امکان این ارزیابی را پیدا نمی‌کند.
او دوستان قدیمی را به منجنیق‌هایی تشبیه کرد که انسان را به دوران جوانی خود پرتاب می‌کنند و بهانه‌ای برای ملاقات با جوانی خود می‌شوند و افزود: این مانع مهمی است که اجازه داشتن یک ارزیابی روشن و مشخص را به فرد نمیدهد. شاید کسانی که سابقه‌ای در مورد شخص ندارند بنا بر اطلاعات بهتر بتوانند او را قضاوت کنند.
بهشتی، "محمدرحیم صراف" را از پیران میراث فرهنگی دانست و گفت: من به مرور آموختم که باید شاگردی کرده و بیشتر گوش کرده و سوال کنم، آنها را مجبور کنم جواب دهند تا من بیاموزم.
با عریض‌تر کردن زندگی، طولانی‌تر زندگی می‌کنیم
ناصرچگینی باستان شناس پیشکسوت نیز در این مراسم انسان را دارای عمر طولی و عرضی دانست و گفت: خط طولی عمر انسان بر اساس معیار زمانی طی می‌شود اما عمر عرضی انسان بر اساس داشته‌هایش عریض‌تر می‌شود واگر عرض زندگی‌مان را عریض‌تر کنیم به معنای واقعی زندگی طولانی‌تری خواهیم داشت .
او با اشاره به سعدی، حافظ و فردوسی بیان کرد: همواره از فردوسی سخن می‌گوییم چون طول عمرش مثل دیگران سپری شد اما عرض زندگی اش بسیار زیاد بود به نحوی که 11قرن است که پشت سر ما حرکت می‌کند و همه‌ی حکمت زبان فارسی را حفظ کرده است .
این باستان شناس پیشکسوت با تأکید بر این نکته که باید به عرض زندگی توجه کنیم و یادگاری از عمرمان باقی بگذاریم، گفت:افرادی از جنس استاد صراف یادگارشان را نوشته‌اند و همواره همراه ما است .
صراف مصداق پدیده‌ی موزه‌ای بودن زنده است
دیگر سخنران این مراسم سید احمد محیط طباطبایی رییس ایکوم ایران ، دکتر صراف را یکی از اساتید و استوانه های باستان شناسی کشور در چند دهه گذشته دانست و گفت:وظیفه میراث فرهنگی حفظ هویت گذشته برای آیندگان است که از رفتاری که ملکه ذهن و روح ماست ناشی می‌شود و بالطبع زمانی می‌توانیم بگوییم این کار را انجام داده‌ایم که از خودمان آغاز کرده باشیم .
وی با اشاره به نزدیکی این مراسم به روز جهانی موزه‌ها در تعریف پدیده موزه گفت:پدیده‌ای موزه‌ای، تلقی می‌شود که اثرش بیش از عملکرد و توانایی‌هایش ارزش پیدا کند و معیاری قرار گیرد که تمامی پدیده ها و حوزه اش را بتوان با آن سنجید.
محیط طباطبایی افزود: دکتر صراف در تعریفی از مصداق پدیده موزه‌ای بودن زنده، در دوره معاصر نسبت به دیگران قرار دارد چون فراتر از یک باستان‌شناس زبده، استاد، راهنما و معیاری برای افرادی که در حوزه باستان شناسی فعالیت می‌کنند، است به نحوی که می‌توان آنها را در نسبت به این فرد سنجید.
او ابراز امیدواری کرد در زمانه‌ای که اخلاق مورد صدمه واقع شده است برگزاری چنین مراسمی برای سایر بزرگان و خادمان میراث فرهنگی در حوزه‌های مختلف استمرار یابد.
پاسخ مثبت صراف به جامعه دانشگاهی در طول دوران کاری خود
جبرئیل نوکنده رئیس موزه ملی ایران نیز در این مراسم استاد صراف را از نسل میانه باستان‌شناسی دانست که فرصت شاگردی بزرگانی چون نگهبان را داشت و گفت: صراف در کار میدانی دستی بر آتش داشت و در جلسات مشاوره و تصمیم گیری سازمان میراث فرهنگی در سالهای مسئولیتش نقش اساسی ایفا کرد.
او با بیان اینکه استاد در دانشگاه استادی کرد و در بیرون با دانشجویانش دوستی کرد افزود: صراف در مکتب باستان شناسی آلمان درس آموخت و نظم آلمانی در زندگی علمی او بسیار تأثیر گذاشت.
حسن فاضلی نشلی، باستان شناس و مدرس دانشگاه دیگر سخنران این مراسم با اشاره به نقش دکتر صراف در جامعه دانشگاهی در زمان وقوع انقلاب اسلامی ، شروع جنگ تحمیلی و انقلاب فرهنگی بیان کرد:در این زمان پهنه دانشگاه‌ها از حضور متخصصان و دانشگاهیان خالی شد و بسیاری از بزرگان باستان شناسی بازنشسته شدند.
او با بیان این نکته که در دولت سازندگی دانشگاه‌های کشور از نظر کمی و کیفی رشد در خورتوجهی داشتند و نیاز به راه اندازی رشته باستان‌شناسی در مقطع کارشناسی و دکتری در دانشگاه‌ها احساس می‌شد، گفت: در این زمان صراف به درخواست دانشگاه تهران و تربیت مدرس جواب مثبت داد و شروع به فعالیت در این حوزه کرد به نحوی که نقش صراف را در رشد و توسعه باستان شناسی کشور مشاهده کردیم .
وی ادامه داد: بسیاری از دکترای باستان شناسی حال از دانشگاه تهران و تربیت مدرس فارغ التحصیل شده اند و اگر تلاش های وی نبود این موفقیت ها نیز به سرانجام نمی‌رسید.
فاضلی نشلی؛ دکتر صراف را پیشکسوت آموزش باستان شناسی بعد از انقلاب اسلامی در مقطع فوق لیسانس و دکتری دانست که با راه اندازی سازمان «سمت» نقش بی بدیلی در انتشارات باستان شناسی کشور داشته اند .
میراث فرهنگی و باستان شناسی توانستند سرپا بمانند
در پایان نیز محمد رحیم صراف باستان شناس پیشکسوت در سخنانی بااشاره به حاضران در جلسه که اغلب باستان‌شناسان هم دوره‌اش بوده‌اند، گفت: زمانی‌که شما را می‌بینیم یاد سالها خدمت درمرکز باستان شناسی ایران و بعد از آن سازمان میراث فرهنگی می‌افتم، اکثر شما اوراق زندگی گذشته من هستید.
او در ادامه با اشاره به زمانی‌که درس خود را در آلمان به پایان رساند و موفق به کسب مدرک دکتری شد، افزود:در آن زمان بر سر دوراهی قرار گرفتم اما یاد اساتید و دانشجویان افتادم که در انتظار بازگشت افرادی مانند من هستند که برای علم‌آموزی به خارج از کشور رفته بودند تا آنها را در این حوزه یاری رسانند، آن وقت بود که تصمیم گرفتم برگردم.
او یادآور شد: 53 سال پیش که برای نخستین بار به موزه ملی ایران آمدم و همراه عده‌ای از هم دوره‌ای‌هایم مانند کیانی، ملک، کوثری و شاملو مشغول به کار شدم تا امروز در امر باستان شناسی علمی و آموزشی شرکت کرده‌ام.
صراف با مهم شمردن علاقمندی به پیشبرد امور پیشرو گفت:زمانی‌که به هر کاری مانند باستان‌شناسی علاقهمند می شوید هر رنج و زحمتی را تحمل می کنید. نمونه این رنج و سختی زحمتی است که همراه دوستانم برای تحقیق و مطالعه روی نقش برجسته‌ای در «اورامان» دورترین نقطه کردستان و در نزدیکی عراق کشیدم. برای رسیدن به امری که به آن علاقه دارید باید مشقات را تحمل کنید و شاهدان این مدعا در این مراسم کم نیستند .
وی با بیان این نکته که به باستان شناسان بعد از انقلاب فشار زیادی وجود داشت، ادامه داد: خوشبختانه میراث فرهنگی و باستان شناسی توانست بماند و توانستیم با کمک باستان شناسان و معماران آثار باستانی را حفظ کنیم .
