به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت, محمد ابراهیم امین در نشست تخصصی فرصت های پیش روی صنعت بیمه در پساتحریم که در دانشکده اکو برگزار شد ، به بررسی وضعیت صنعت بیمه پیش از اعمال تحریم ها و پس از تحریم های غرب پرداخت و گفت: پیام تحریم ها این بود که همه ریسک های باید در درون کشور مدیریت شود این در حالی است که پیش از تحریم ها ریسک های بزرگ مانند پتروشیمی ، گاز ، نفت ، هواپیمایی و ... به بیمه گران خارجی منتقل می شد البته نه بدین دلیل که شرکتهای داخلی آمادگی پوشش ریسک نداشتند بلکه بدین دلیل که صاحبان ریسک ها و بیمه گذاران علاقمند بودند مستقیما از خارجی ها سرویس بگیرند و شرایط به گونه ای بود که حتی اگر صاحبان ریسک در دوره هایی نیز ریسک خود را از طریق بیمه گران ایرانی مطرح می کردند اما مباحث امنیتی و مقدماتی (security risk)را در خارج انجام می دادند و بعد بیمه گر ایرانی را واسطه می کردند که عملا بیمه گر ایرانی نقش دلالی ایفا می کرد که در این راستا این انتقاد وارد بود که چرا ریسک ها را در بازار های خارج از ایران پوشش می دهند.
وی با بیان اینکه این اختلاف نظر ها در خصوص انتقال کامل ریسک های بزرگ به خارج از کشور تا زمان اعمال تحریم ها وجود داشت ، خاطرنشان کرد: سرانجام با اعمال تحریم های یک جانبه نیروگاهها ، خطوط حمل و نقل ، کشتیرانی و .. بدون بیمه نامه ماندند که این شرایط به مصوبه دولت انجامید و با توجه به عدم کفایت توانگری شرکتهای ایرانی ، یک میلیارد دلار اعتبار در اختیار بیمه مرکزی قرار گرفت تا منابع کافی جهت پوشش این حوزه ها تامین شود .
به گزارش ریسک نیوز، وی به مسیر سه لایه صنعت بیمه جهت پوشش ریسک های بزرگ شامل ایجاد کنسرسیوم ها ، ظرفیت مشترک بازار و صندوق اتکایی اشاره کرد و اذعان داشت: در یک لایه ، کنسرسیومی از شرکتهای بیمه ایرانی که توانایی پوشش ریسک ها را داشتند ، تشکیل شد که بخشی ازین ریسکها توسط این کنسرسیوم که بعضا نیز لیدر ان بیمه ایران بود ، پوشش داده شد که در این راستا هر کدام از شرکتهای موجود در این کنسرسیوم سهمی را پذیرفتند و مازاد ان در یک ظرفیت مشترک بازار و همچنین صندوق اتکایی تحریم قرار گرفت.
رییس کل بیمه مرکزی همچنین به کلوپ های P&I به عنوان راهکار دیگر پوشش ریسک های بزرگ در دوره تحریم اشاره کرد و افزود: با کمک صاحبان کشتی به رهبری کشتیرانی ایران و شرکت ملی نفت کش دو کلوپ P&I کیش و قشم تاسیس شد و نهاد ناظر کمک کرد تا این دو کلوپ به صدور بیمه نامه بپردازند اما از انجا که سرمایه مکفی نداشتند بیمه مرکزی در قالب کنسرسیوم ، ظرفیت مشترک بازار و همچنین صندوق اتکایی تحریم ، ریسک ها را توزیع کرد.
وی گفت: به لحاظ منطق بیمه گری تجمیع ریسک ها در داخل کشور کار خطرناکی است که بدون شک لطف خداوند بود که کشور با خسارت سنگینی روبرو نشد.
امین با اشاره به دستاوردهایی که تحریم برای صنعت بیمه برجای گذاشت ، اظهار داشت: در حالی که قبل از اعمال تحریم ها صنعت بیمه حدود 110 تا 130 میلیون دلار حق بیمه اتکایی به خارج پرداخت می کرد و در عین حال دانش صدور بیمه نامه و ارزیابی ریسک هم د راختیار خارجی ها بود اما تحریم این فرصت را در اختیار صنعت بیمه قرار داد تا کارشناسان و بیمه گران بر دانش ارزیابی ریسک و صدور بیمه نامه برای ریسک های بزرگ تسلط پیدا کنند .
فقدان رتبه بندی شرکت های ایرانی بزرگ ترین رنجی که صنعت بیمه از تحریم ها برد
رییس کل بیمه مرکزی با اشاره به اینکه عدم رتبه بندی شرکتهای بیمه بزرگترین مشکلی بود که تحریم ها ایجاد کرد ، گفت :با ورود 24 شرکت بیمه غیر دولتی و واگذاری سه شرکت دولتی طبیعتا ایفای تعهدات به دولت محدود نمی شد و بخش خصوصی نیز باید به اندازه توانگری و سرمایه اش ریسک بپذیرد.
به گفته وی عدم رتبه بندی شرکت های بیمه در زمان بیمه توسعه بسیار نمود پیدا کرد چرا که تجربه بیمه توسعه این سوال را ایجاد کرد که مگر شما نظارت نکردید و حال تکلیف بیمه گذاران چیست ؟
وی افزود : در کشورهای دیگر شرکتها توسط موسسات معتبر رتبه بندی می شوند و بیمه گذاران می توانند با بررسی این رتبه بندی ، بیمه گر خود را انتخاب کنند اما این سوال ایجاد می شود که با وجود فقدان رتبه بندی شرکتهای بیمه ایرانی مردم باید از کجا بدانند که شرکت مورد نظرشان از عهده ایفای تعهداتش بر می آید یا خیر؟
محمد ابراهیم امین در عین حال به این نکته نیز اشاره کرد و گفت : با وجود فقدان رتبه بندی شرکتهای بیمه ، مردم از انجا که اطلاعات شفافی نیز در اختیار ندارند تلاش می کنند از شرکت ارزان تر خرید کنند و اینجاست که ارزان فروشی و دامپینگ معیار شده است .
وی در حالیکه محرومیت از رتبه بندی را بزرگترین مانع تحریم در صنعت بیمه قلمداد کرد ، اذعان داشت: متاسفانه شرکتهای معتبر ، ایرانی ها را رتبه بندی نمی کنند .
وی همچنین در پاسخ به خبرنگار ریسک نیوز در خصوص پیشنهاد تشکیل موسسات رتبه بندی در داخل گفت : رتبه بندی باید توسط موسسات معتبر و بی طرف بین المللی صورت گیرد و با رتبه بندی در داخل نتایج مطلوب حاصل نمی شود.
حرفه ای گری ، مانع دیگر تحریم
رییس کل بیمه مرکزی محرومیت از دریافت مدارک حرفه ای را نیز از دیگر موانع تحریم برشمرد و عنوان کرد :در دوره تحریم بهرمندی از اموزش های حرفه ای برای بیمه گران مهیا نبود و اکنون که نهاد ناظر می خواهد در قالب آیین نامه 90 صلاحیت کارکنان را احراز کند مجبور است تنها به مدارک دانشگاهی و تجارب بیمه گری اکتفا کند در حالیکه در همه جای دنیا مدارک حرفه ای ملاک اصلی شناسایی توانایی های ان حرفه است.
رییس کل بیمه مرکزی عدم ورود دانش و تکنولوژی روز دنیا را از دیگر موانع تحریم قلمداد کرد و گفت : بخصوص در آشنایی بیمه گران با نرم افزارهای خارجی طی سالهای اخیر دچار ضعف بوده ایم چرا که داشتن یک Core Insurance مناسب امروز به یکی از معضلات و چالش های صنعت بیمه تبدیل شده است.
به گفته وی دارا بودن یک نرم افزار یکپارچه گیری امروزه از اهمیت بسزایی برخوردار است این در حالی است که در حال حاضر شرکتهای بیمه یا تنها با یک شرکت قرارداد می بندند و یا اگر خودشان اقرام به پیادهسازی می کنند ، چندان با موفقیت نسبی روبرو نمی شوند.
مشکل بازار ما عرضه نیست بلکه تقاضا است
رییس کل بیمه مرکزی به ارزیابی حضور خارجی ها در صنعت بیمه ایران پرداخت و گفت: ما نیازمند سرمایه خارجی ها به عنوان اورنده پول نیستیم بلکه بیشتر نیازمند دانش و تکنولوژی انها هستیم.
وی با بیان اینکه برخی ورود خارجی ها را برای ایجاد تنوع در محصولات ، افزایش تقاضا و رقابت در صنعت مفید می دانند ، گفت : اما باید دید مشکل صنعت بیمه ما عرضه است یا تقاضا.
به گفته وی در سنجش میزان عرضه و تقاضا بررسی محصولات در رشته های مختلف اهمیت دارد و انچه که در دنیا وجود دارد بیانگر ان است که بیشتر تنوع محصولات در رشته های عمر و درمان است، حال این سوال مطرح می شود که در بازار بیمه ایران هر شرکتی سه یا چهار محصول در بیمه زندگی دارد که به مشتریانش عرضه می کند ولی چرا سهم بیمه عمر در پرتفوی بازار بیمه اندک است؟
وی با بیان اینکه مشکل بازار ما عرضه نیست بلکه تقاضا است ، خاطر نشان ساخت :سیستم های بیمه های تامین اجتماعی درایران و محصولات جایگزین انها ، تقاضا در بیمه های بازرگانی را با مشکل مواجه کرده است چرا که دارای تنوع و گستردگی زیادی بخصوص در پوشش های درمانی تامین اجتماعی و از کارافتادگی صندوق های بازنشستگی است و دیگر فرصتی برای توسعه بیمه های عمر باقی نمانده است.
امین با تاکید براینکه در صنعت بیمه مشکل تقاضا داریم ، متذکر شد: به دلیل دخالت دولت در نرخ گذاری ، وضعیت بیمه های بازرگانی به جایی رسیده که بازدهی ندارد به طوریکه بازده سود به 10 درصد سرمایه هم نمی رسدپس با این اوصاف کدام خارجی حاضر به سرمایه گذاری در این بازار است.
خارجی ها نمی توانند مشکلات صنعت بیمه ایران را حل کنند
رییس کل بیمه مرکزی با بیان اینکه هیچ خارجی نمی تواند مشکلات داخلی صنعت بیمه را حل کند ، اذعان داشت: البته همانطور که عنوان شد در خصوص ورود دانش و تکنولوژی بسیار اثر گذار خواهد بود ؛ اما انچه که مسلم است خارجی های بیشتر دنبال این هستند که سهمی را از بازار به صورت اتکایی به آنها منتقل کنیم و سالی 30 تا 40 میلیون دلار نیز از بازار ما عایدشان شود اما ما به همه انها خواهیم گفت که این بازار ، بازار سابق نیست بلکه بازار بیمه ایران به سمت شفافیت پیش می رود و دیگر بهره برداری های رانتی که در نتیجه عدم شفافیت ایجاد می شود ، در حال کاهش است.
به گفته وی دیگر خارجیان هم نمی توانند مثل سابق با بیمه گذاران طرف شوند و بیمه گذاران را دور بزنند.
امین با بیان اینکه تاکنون هیچ تقاضایی برای شعبه یا صدور بیمه نامه از سوی خارجی ها دریافت نکرده ایم، تصریح کرد: خارجی ها به دنبال بازار اتکایی ایران هستند.
باید اول مشکلات داخلی صنعت را حل کنیم
وی در ادامه از سوء مدیریت به عنوان یک مشکل ریشه ای یاد کرد و خاطرنشان ساخت: شرکتهای بیمه ای که می دانند بقایشان بر مشتری مداری و ایجاد سیستم پرداخت خسارت سریع و محترمانه استوار است ؛ اما متاسفانه به جای رقابت در سرویس دهی روی خدمات ، روی قیمت و دامپینگ رقابت می کنند و این همان چیزی است که توانگری مالی شرکتهای بیمه را آسیب پذیر کرده است.
وی در عین حال به شرکتهای بیمه با توانگری پایین که با نرخ شکنی صدور را افزایش داده اند ، نیز هشدار داد.
مشکلات سهامداری در صنعت بیمه
رییس کل در ادامه تشریح مشکلات داخلی صنعت بیمه به چالش های سهامداری نیز اشاره کرد و متذکر شد: متاسفانه بعضا سهامدارانی وارد صنعت می شوند که شرایط بنگاهداری و بیمه گری را رعایت نمی کنند و در حالیکه باید سودی متناسب با اقتضایات صنعت کسب کنند ،بر تقسیم سود واهی اصرار می ورزند و علی رغم تصمیم بیمه مرکزی ، حساب سازی می کنند و ذخیره کم می گیرند.
وی همچنین بر این نکته اذعان داشت و گفت :نهاد ناظر به دنبال اختیارات قانونی است تا با متخلفان برخورد جدی تری صورت دهد.
ورود خارجی ها در کوتاه مدت چشم انداز قابل توجهی ندارد
محمد ابراهیم امین ضمن تشریح وضعیت فعلی صنعت و تاکید بر حل معضلات بازار بیمه خاطرنشان کرد: توجه ما باید بیشتر بر حل معضلات درونی صنعت باشد چرا که با توجه به شرایط فعلی ورود خارجی ها در کوتاه مدت چشم انذاز قابل ت جهی نخواهد داشت.
وی همچنین در خصوص ارتباط با کشورهای همسایه نیز اذعان داشت: بدون شک روابط اقتصادی کشور ها با یکدیگر باید مبتنی بر هزینه فایده باشد اما متاسفانه فرهنگ بیمه گران همسایه به گونه ای است که ما را به چشم یک کشور صرفا نفتی مشاهده می کنند و در این راستا در یک تعامل برد – برد وارد نمی شوند در ضمن اینکه ریسک هایی نیز ندارند که به درستی شناسایی شده باشد تا پوشش اتکایی به انها بفروشیم.
وی به نحوه فعالیت خارجی ها اشاره کرد و گفت :تاسیس دفاتر ارتباطی ، تاسیس شعبه خارجی ، خرید سهام شرکتهای بیمه و ایجاد یک شرکت کاملا خارجی از راههای ورود خارجیان به بازار بیمه ایران است.
امین به تشریح نحوه فعالیت خارجیان پرداخت و گفت: منعی برای ایجاد شعبه خارجی به لحاظ قانونی نداریم ولی تا کنون متقاضی نداشته ایم.
وی افزود: در خصوص خرید سهام نیز از کشورهای اطراف متقاضی داشته ایم نه از کشورهای دارای تکنولوژی و دانش فنی توسعه یافته و بیشتر بحث سرمایه مطرح بوده است.
به گفته وی در خصوص تاسیس یک شرکت با صد درصد سهام خارجی نیز بسترهاس قانونی لازم وجود ندارد.
رییس کل همچنین تصریح کرد : برداشتن تحریم ها مهم است ولی اینکه تصور کنیم تحول انچنانی ایجاد خواهد شد ، خیر ، قدم اول حل مشکلات خود صنعت است.
به گفته وی خارجی ها بیشتر به دنبال برداشتن سهم از داخل ایران با نرخ و شرایط خود هستند که بازار بیمه ایران الان به این روش ها پاسخ نمی دهد.
رییس کل بیمه مرکزی در ادامه این نشست نیز به قانون جدید شخص ثالث که به تازگی از سوی نمایندگان مجلس تصویب شد اشاره کرد و افزود: دغدغه های سیاسی و اجتماعی نمایندگان مجلس بر دغدغه های اقتصادی می چربد .
وی اذعان داشت: قانون جدید همه نوع پوشش ریسک را شامل می شود و به عبارتی پوشش همه جانبه کاملی برای زیان دیدگان چه انکه بیمه نامه دارد و انکه ندارد ، دیده است در حالیکه باید به شرکت های بیمه به عنوان شرکت های بازرگانی نیز توجه می شد.
محمد ابراهیم امین با اشاره به دستاوردهای تحریم برای صنعت بیمه گفت: تحریم در عین حال که منفعت اقتصادی زیادی برای صنعت درپی داشت چرا که حداقل سالی 100 میلیون دلار پول از کشور خارج نشد و البته ایرانی ها با نحوه صدور بیمه نامه برای ریسک های بزرگ هم آشنا شدند سبب شد ، سازوکار مدیریت ریسک در کشور از ایجاد کنسرسیوم و بازار مشترک تا صندوق ویژه اتکایی تحریم شکل گرفت.
