اینترنت اشیا؛ ابزاری برای پایش آثار تاریخی

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، ایران یکی از غنی ترین کشورهای جهان از نظر شمار مکان های تاریخی است که هرچه پایداری این بناهای بی نظیر بیشتر حفظ شود ضمن حفظ تاریخ این سرزمین کهن می تواند مشتاقان زیادی را از سراسر جهان به سوی خود جلب کرده و به افزایش اشتغالزایی و درآمدزایی بینجامد.

نگهداری این مکان ها همواره یکی از مهمترین دغدغه نهادهای متولی مانند سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوده است.
حراست از آثار باستانی در برابر انواع بلاها و آسیب های طبیعی و غیر طبیعی و رفع آسیب های احتمالی به افرادی متخصص با دانش ویژه نیاز دارد.
با این همه، کمبود اینگونه نیروها مشکلی است که کار حفاظت از بناهای تاریخی را با اما و اگر روبرو ساخته است.
مدیر مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی دهم مهرماه پارسال گفت: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با کمبود کارشناس روبروست و بسیاری از نیروهای جذب شده هیچ تخصصی در این زمینه ندارند.
گرچه کمبود نیروی متخصص این روزها کار حفاظت از بناهای تاریخی را با مشکل روبرو ساخته است اما توسعه زیرساخت های ارتباطات و فناوری اطلاعات افق هایی روشن را برای حافظان بناها می گشاید.
اکنون توسعه زیرساخت های ارتباطی و فناوری های نوین اطلاعات امکانی فراهم کرده است که بتوان بدون نیاز به نیروی انسانی، کار حفاظت را به بهترین شکل ممکن به فناوری سپرد و مطمئن بود میزان آسیب ها کاهش می یابد.
وجود سیستم های هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا (آی.اُ.تی) راهکار موثری در حفاظت از میراث تاریخی کشور در برابر انواع ناملایمات و آسیب ها به شمار می رود.

 اینترنت اشیا چیست؟

اینترنت اشیا، جهانی فراروی انسان ها قرار داده است که در آن نه فقط انسان ها با یکدیگر در ارتباطند بلکه اشیا نیز به هم مرتبط می شود و می توان وضع آنها را در هر زمان رصد کرد.
اینترنت اشیا طبق تعریفی که درمنابع علمی شده، فناوری جدیدی است که در آن برای هر موجودی ( اعم از انسان، حیوان یا اشیا) قابلیت ارسال داده از طریق شبکه‌های ارتباطی، اعم از اینترنت یا انواع دیگر فراهم می‌ شود.
در واقع اینترنت اشیا به بسیاری از اشیا و وسایل محیط اطراف که به شبکه اینترنت متصل بوده و از طریق کاربری های موجود در تلفن های هوشمند و تبلت کنترل و مدیریت می شود، اشاره دارد.
«کوین اشتون» برای نخستین بار در سال 1999 از عبارت اینترنت اشیا استفاده کرد.
وی معتقد بود همه وسایل حتی اشیای بی جان می توانند برای خود هویت دیجیتال داشته باشند و به رایانه ها باید اجازه دهند آنها را سازماندهی و مدیریت کنند.
اینترنت اکنون وسیله ارتباطی مردم به یکدیگر است اما با اینترنت اشیا، هر موجودی (انسان، حیوان یا اشیا) به هم متصل و قابلیت فرستادن داده از طریق شبکه های ارتباطی مانند اینترنت یا اینترانت فراهم می شود.
بستر اینترنت اشیا بر امواج رادیویی بی سیم قرار دارد و به دستگاه های مختلف این امکان را می دهد که از طریق اینترنت به برقراری ارتباط با یکدیگر بپردازند.
به زبان ساده در اینترنت اشیا می توان برای هرچیزی سنسوری در نظر گرفت و با انطباق آن با اینترنت کنترل را به دست اینترنت سپرد و با خیالی آسوده به زندگی پرداخت.
ماهنامه «گزارش کامپیوتر» انجمن انفورماتیک ایران در شماره 224 خود پیش بینی موسسه گارتنر را آورده است که تا پایان سال 2016 چهار میلیارد شیء به اینترنت متصل شدند که این میزان تا سال 2020 به 13.5 میلیارد شیء می رسد و شمار دستگاه های هوشمند از مرز 50 میلیارد عبور می کند. 
برخی پیش بینی های جهانی دیگر بیانگر آن است که تا سال 2020 میلادی نزدیک به 30 میلیارد شیء در سراسر جهان به یکدیگر متصل شود و جهانی متفاوت رقم می خورد.
با این فناوری، اشیا وضعیت های گوناگون خود را به هم اطلاع داده و انسان ها را در جریان تحول های خود قرار می دهند.

حفاظت از بناهای تاریخی و اینترنت اشیا

استفاده گسترده از اینترنت اشیا و هوشمند سازی ابنیه تاریخی بهترین و تخصصی ترین حفاظت از آنها را رقم می زند.
نصب سنسورهای مختلف روی این بناها و هر وسیله ای که در مکان ها وجود دارد و سپس اتصال آنها به اینترنت برای متمرکزسازی همه آنها در یک نقطه مرکزی این امکان را به دست می دهد که با بهره گیری از کمترین نیروی انسانی بیشترین حفاظت را از ابنیه تاریخی به عمل آورد. ضمن آنکه لحظه به لحظه وضعیت هر بنا گزارش و نیازهای آن اعلام می شود.
اینترنت اشیا می تواند امکانی برای متولیان میراث های فرهنگی ایجاد کند تا هوشمندانه بدون نیاز به حضور فیزیکی از نزدیک شدن افرادی که قصد آسیب رساندن به این بناها و اشیای آنها را دارند، جلوگیری کند.
این فناوری به متولیان این امکان را می دهد که بتوانند بهترین شرایط نگهداری هر بنا و شیء تاریخی را دانسته و بر اساس آن اقدام کنند.
اینترنت اشیا این امکان را ایجاد می کند که متولیان نگهداری مکان های تاریخی بدانند چه شرایط آب و هوایی برای نگهداری بناها مناسب تر است و وجود چه نوع آلودگی هایی تخریب این بناها را سرعت می دهد.
یک کارشناس فناوری اطلاعات در این باره  گفت: استفاده از اینترنت اشیا در نگهداری از بناهای تاریخی عمر این بناها دوچندان می سازد.
«حامد قاسمی نراقی» افزود: هوشمندسازی بناهای تاریخی آنها را از آلودگی های گوناگون در امان می دارد؛ زیرا هوشمندانه شرایط نامطلوب را اطلاع داده و متولیان را برای ایجاد شرایط بهتر ترغیب می سازد.
استفاده از اینترنت اشیا در حفاظت از مکان های تاریخی فصل نوینی در این بخش ایجاد می کند که تا پیش از این در تصور نمی گنجید.
توجه به کاربردهای اینترنت اشیا از دولت یازدهم آغاز شد و وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات بیست و هفتم تیرماه پارسال ابزار تغییرات سریع فناوری در جهان و انقلاب چهارم صنعتی را «اینترنت، داده های بزرگ و اینترنت اشیا» دانست و گفت: همه این ابزارهای در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار دارد که باید از آن بهره گرفت.
«محمود واعظی» تاکید کرد آینده ایران به سمت استفاده از اینترنت اشیا می رود و برنامه ریزی و سرمایه گذاری در این بخش از اکنون ضرورت دارد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم نیز استفاده از اینترنت اشیا و داده های عظیم را یکی از اجتناب ناپذیرترین فناوری های کنونی اعلام کرد که اگر در بهره وری از آنها کوتاهی شود، بر ما مسلط می شوند.
«محمدجواد آذری جهرمی» بیست و ششم بهمن پارسال اعلام کرد: شتاب وابستگی به فناوری اطلاعات در سال های آینده به دلیل سه ضلعی داده های بزرگ، اینترنت اشیا و هوش مصنوعی بیشتر می شود تا تحولات بزرگی در دنیا رخ دهد. 
وی اضافه کرد: در پنج سال گذشته برای توسعه فناوری اطلاعات بیش از 200 هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری شد و اکنون از نظر شمار کاربران اینترنت همراه در منطقه بی نظیریم و ضریب نفوذ تلفن همراه توسعه چشمگیری یافته است.
با این توصیف، اکنون متولیان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری باید عزم خود برای استفاده از این فناوری در حفاظت از مکان های تاریخی جزم و زمینه را برای حضور اپراتورهای فعال در این بخش فراهم کنند.
این ابزار می تواند با هزینه های کمتر، حفاظت بهتری را از این آثار گرانبها داشته باشد و اشتغال نیروی انسانی متخصص در این زمینه را افزایش دهد.
این امر بر اشتغالزایی و درآمدزایی در صنعت گردشگری، به سبب صرفه جویی در هزینه های جانبی موثر است تا این میراث گرانبها هم برای ما و هم برای آیندگان پایدار و پا برجا بماند.