به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، مهدی عسلی گفت: با وجود مستثنی شدن ایران از توقف رشد و یا کاهش تولید خود، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) توانست به یک توافق قابل توجه برسد و پس از چند سال دوباره تصمیمی برای مدیریت عرضه نفت حول قیمتهای منصفانه و منطقی اخذ کند.
وی با بیان این که بدون شک رایزنی‌های وزیر نفت و مقام‌های مسئول از جمله نماینده محترم ایران در مجمع بین المللی انرژی (IEF) و اوپک در هفته‌ها و روزهای پیش از کنفرانس و در خلال برگزاری کنفرانس موثر بوده است، تصریح کرد: سخنرانی آقای زنگنه در کنفرانس قابل توجه بود که ضمن حمایت و پشتیبانی از اقدام‌های اوپک برای با ثبات کردن بازار نفت اعلام کردند که متاسفم که بگویم برخی، قیمتهای نفت را تا سطحی پایین آورده اند که به منافع دیگر تولیدکنندگان آسیب رسانده است.
کارشناس ارشد اقتصاد انرژی درباره ساز و کار میزان کاهش تولید اعضای اوپک هم گفت: به طور‌معمول مقدار تعیین شده برای کاهش تولید هر کشور بر اساس سهم کشورها از کل تولید سازمان در نظر گرفته می شود.
وی در این باره به ذکر نمونه پرداخت: اگر قرار باشد 700 هزار بشکه از تولید کل اوپک کاسته شود کشوری که 30 درصد تولید کل این سازمان را دارد حدود 210 هزار بشکه و کشوری که کمتر از 2 درصد کل تولید را عرضه می کند انتظار می رود تنها حدود پنج هزار بشکه از تولید خود بکاهد.
ضرورت مذاکرات طولانی برای اختصاص سهمیه های تولید
مشاور موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی ریاست جمهوری درباره این که آیا می توان به احیای نظام سهمیه بندی در نشست عادی اوپک در 330 نوامبر (10آذرماه) امیدوار بود؟ گفت: مدیریت عرضه نفت و حفظ ثبات بازارهای نفت حول قیمتهای منصفانه و منطقی بدون اجرای یک نظام موثر سهمیه بندی امکان پذیر نیست.
وی افزود: با توجه به این که اوپک بار دیگر به راهبرد مدیریت عرضه نفت بازگشته است بنابراین کاهش عرضه نیازمند تخصیص مقدار کاهش تولید بر هر کشور عضو است.
عسلی با بیان این که در عمل گام بزرگی به سوی احیای نظام سهمیه بندی تولید اعضای اوپک برداشته شده است، تصریح کرد: در هر حال با توجه به این که تخصیص تولید به اعضا به نحوی که مورد پذیرش همه قرار گیرد نیازمند ثبات تولید کشورهای عضو بوده و در شرایط حاضر برخی کشورهای عضو برنامه‌های افزایش تولید قابل توجهی را اعلام کرده اند که به‌طبع سهم آنها را از کل تولید اوپک افزایش می دهد.
این کارشناس ارشد اقتصاد انرژی پیش بینی کرد که توافق بر سر سهمیه های تولید نیازمند مذاکرات طولانی و در نظر گرفتن فرمول‌های مختلف و سناریوهای جایگزین بوده است احتمال توافق بر سر یک نظام سهمیه بندی مطلوب در نشست ماه نوامبر بسیار اندک است.
میلیاردها دلار از درآمد اعضای اوپک از دست رفت
عسلی در پاسخ به این پرسش که بهترین راه حل برای ممانعت از ورود دوباره شیل اویل به بازار چیست، اظهار کرد: تا زمانی که قیمت نفت اوپک پایین تر از هزینه تولید نفت شیل باشد ورود دوباره شیل اویل به بازار نفت کنترل شده و سهم اوپک در بازار حفظ خواهد شد.
وی افزود: اما از سوی دیگر چنانچه اوپک بازار را به حال خود رها کند تا تولید افزایش و قیمت‌ها سقوط کند به این امید که تولید کنندگان نفت شیل متضرر شده از بازار بیرون روند همین اتفاقی می افتد که در سه سال اخیر پیش آمد و کشورهای عضو میلیاردها دلار از درآمدهای نفت خود را از دست دادند.
عسلی با بیان این که وضعیت سه سال اخیر حاصل رفتار انفعالی اوپک در برابر تحولات بازار نفت بوده است، تصریح کرد: اگر اوپک مانند سازمانی عمل کند که به دنبال حداکثر کردن منافع اعضاء خود در بلندمدت بوده و در صدد ایجاد درآمد مستمر و با ثبات برای آنها است، لازم است با یکپارچگی بطور فعالانه تری عمل کرده و برای شکل دادن به تحولات بازار نفت راهبر مناسبی را دنبال کند.
کارشناس ارشد اقتصاد انرژی ادامه داد: برای مثال به منظور موضع گیری مناسب در برابر بازار متحول نفت، دبیرخانه سازمان باید به طور منظم به اصطلاح از یک طرف ضریب کشش قیمتی عرضه رقبای نفتی خود و از سوی دیگر ضریب کشش قیمتی تقاضا برای نفت اوپک را محاسبه و در تصمیم‌های کنفرانس‌های خود لحاظ کند.
راهبرد ایران برای ثبات بخشیدن بازار نفت در دستان اوپک
وی با بیان این که برآوردی صحیح از ضریب کشش قیمتی عرضه نفت شیل و دیگر تولید کنندگان غیر اوپک به ما می گوید تغییرات قیمت نفت منجر به چه تغییراتی در عرضه تولید کنندگان غیر اوپک خواهد شد، یادآور شد: برای نمونه یک افزایش 10 درصدی قیمت نفت برای مدتی نسبتا طولانی چند درصد عرضه نفت غیر عضو اوپک را افزایش خواهد داد.
عسلی تصریح کرد: از سوی دیگر برآورد ضریب کشش قیمتی تقاضا برای نفت اوپک به ما می گوید که در قیمتهای مختلف نفت تقاضا برای نفت اوپک چند میلیون بشکه در روز خواهد بود.
مدیرکل سابق امور اوپک و روابط با مجامع انرژی یادآور شد: با رصد هوشمندانه بازار نفت و محاسبه مستمر این پارامترهای مهم، دبیرخانه اوپک می تواند توصیه‌های لازم را به وزیران نفت و انرژی اوپک برای گرفتن تصمیم‌های مناسب به منظور ثبات بازار نفت حول قیمتهای منصفانه که در عین حال به حفظ سهم اوپک در بازار نفت می انجامد، به عمل آورد.
وی با اشاره به این که در همین راستا ایران پیشتر راهبرد مناسبی را به دبیرخانه اوپک برای ثبات بخشیدن به بازار نفت حول قیمتهای عادلانه ارائه داده است، تصریح کرد: اما واضح است اجرای این راهبرد مستلزم اتفاق نظر همه اعضای سازمان برای رسیدن به اهداف این راهبرد، یعنی حداکثر کردن درآمد کشورهای عضو از صادرات نفت در بلند مدت، است.
