به گزارش بانک و صنعت، دکتر غلامرضا صالحی جوزانی در دومین همایش ملی صنعت و تجاری سازی کشاورزی با بیان اینکه کشور با جمعیت 80 میلیون نفری در سال 150 میلیون تن واردات محصولات کشاورزی را دارد، افزود: از این میزان نیاز، 124 میلیون تن محصولات و فرآورده های کشاورزی در داخل کشور و در بخش کشاورزی تولید می شود و ضریب خودکفایی کشور در این حوزه 85 درصد است.
وی ادامه داد: سالانه 23 تا 24 میلیون تن محصولات کشاورزی به کشور وارد می شود که این میزان معادل 12 میلیارد دلار می شود و در کنار آن 7 میلیون تن صادرات داریم که شامل محصولاتی چون پسته، زعفران و برخی محصولات مانند هندوانه است.
صالحی با بیان اینکه بخش کشاورزی اشتغال 13 درصدی را به همراه داشته، ضمن آنکه 20 درصد از تولید ناخالص ملی از بخش کشاورزی تامین می شود، خاطر نشان کرد: این اعداد نشان دهنده اهمیت صنعت کشاورزی است.
واردات محصولات کشاورزی
مدیرکل دفتر امور فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با اشاره به واردات 23 میلیون دلاری کشور با بیان اینکه از این میزان 14 میلیون تن واردات مربوط به خوراک دام (ذرت، جو و کنجاله سویا) است، اظهار کرد: 90 درصد دانه های روغنی مورد نیاز کشور وارداتی است که این میزان معادل 3.5 تا 4 میلیون دلار می شود و در زمینه گندم نیز در برخی از سال ها اقدام به واردات آن می کنیم که نمونه آن در سال 1399 بود که به دلیل بروز خشکسالی ها اقدام به وارد کردن 3 میلیون تن گندم کردیم.
صالحی با اشاره به واردات 3 میلیارد دلاری نهاده های فناورانه، این اقلام را شامل بذور فناورانه، ماشین آلات کشاورزی پیشرفته، افزودنی های مکمل خوراک آماده، افزودنی های غذایی، واکسن و داروهای دامی، انواع کود و سموم و اجداد طیور و تخم چشم زده دانست.
به گفته وی، 100 درصد فرمولاسیون سموم شیمیایی و 40 درصد از کودهای شیمیایی مورد نیاز بخش کشاورزی کشور وارداتی است.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با اشاره به وابستگی کشور به مرغ لاین، گفت: در این زمینه 100 درصد وابستگی داریم، ولی با اقداماتی که در زمینه تولید لاین مرغ آرین شده، در آینده این مرغ لاین جایگزین وارداتی خواهد شد.
وی اضافه کرد: علاوه بر اینها یک میلیون تن انواع بذر در کشور تولید می شود که در این زمینه 70 شرکت تولیدکننده بذر در کشور ایجاد شده است، ولی از سوی دیگر 8 هزار تن بذر در حوزه سبزی و سیفی به کشور وارد می شود و لازم است تولید داخل این بذور در اولویت تحقیقاتی کشور قرار گیرد.
به گفته وی بذور ذرت، چغندر قند به کشور وارد می شود، ولی با اقداماتی که در جهت تولید داخل این بذور در کشور صورت گرفته است، به تدریج وابستگی ما به این بذور کاهش خواهد یافت.
وابستگی کشور به واردات کودهای شیمیایی و سموم
وی میزان مصرف سالانه کشور به کودشیمیایی را 4.5 میلیون تن ذکر کرد و گفت: با توجه به قیمت بالای این محصول، در حال حاضر تنها 2.5 تن از این کودها در کشور مصرف می شود، ضمن آنکه 250 میلیون دلار نیز واردات فرمولاسیون کودهای شیمیایی و فسفاته داریم و در حوزه کودهای زیستی شرکتهای دانش بنیان اقدام به رفع نیازهای کشور کردند، هر چند که در این زمینه در ابتدای راه هستیم.
وی به بیان وضعیت نیاز کشور به کودهای آلی پرداخت و در این باره توضیح داد: 60 تا 80 درصد از خاک اراضی کشاورزی کشور کمتر از یک درصد مواد آلی دارند، از این رو اراضی کشاورزی ما به شدت نیازمند کودهای آلی هستند، بر این اساس نیاز سالانه کشور در این زمینه 90 میلیون تن است.
صالحی میزان پسماند کشاورزی در کشور را 200 میلیون تن عنوان کرد و افزود: در خوزستان سالانه 4 تا 5 میلیون تن پسماند نیشکر دارد و اگر زمان برداشت سبز نیشکر آغاز شود، 2 میلیون تن سرشاخه و پوشال نیشکر به این میزان اضافه می شود.
وی یادآور شد: این منابع می توانند با روش های فناورانه تبدیل به کودهای آلی شوند.
واردات واکسن نیازمندی دیگر کشور در حوزه کشاورزی
مدیر کل دفتر امور فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با اشاره به واردات 114 میلیون دلاری واکسن دام و طیور به کشور، گفت: در حال حاضر از 3 واکسن آنفلوآنزا، نیوکاسل و دوگانه به میزان 2 میلیون دوز در کشور تولید و 3 میلیون دوز از این واکسن ها از خارج وارد می شود.
وی ادامه داد: ما در زمینه افزودنی های مورد مصرف در خوراک دام مانند آنزیم ها، اسیدآمینه ها، ویتامین ها، توکسین بایندرها، شیرین کننده ها، آنتی بیوتیک ها، مواد معدنی، باکتری های سیلاژ وابستگی داریم، به گونه ای که بر اساس آمار گمرک در سال 1398 حدود 100 میلیون دلار انواع افزودنی ها به کشور وارد شده است.
وی ادامه داد: در زمینه افزودنی های صنایع غذایی شامل ادویه جات، امولسیفایرها، مواد نگهدارنده، استارترها، لعاب و مواد تغلیظ دهنده ها و آنزیم ها به میزان 30 درصد وابستگی داریم، به گونه ای که 65 میلیون دلار واردات اسانس های نوشابه ها و مواد غذایی و 10 میلیون دلار اسانس هلو و پرتقال بوده است.
به گفته این فعال حوزه فناوری های حوزه کشاورزی، این نیازها می تواند از سوی شرکت های دانش بنیان تامین شود.
عدم نفوذ فناوی در کشاورزی
صالحی تامین امنیت غذایی در کشور را مربوط به وضعیت منابع انسانی، دانش و فناوری، سرمایه گذاری و منابع استانی عنوان کرد و یادآور شد: دلایلی چون کاهش 17 درصدی بارش ها در 40 سال اخیر و کاهش 52 سانتی متر سالانه از آب های زیر زمینی در 10 سال اخیر موجب شده تا صنعت کشاورزی با مشکلاتی مواجه شود، از این رو نیاز است در زمینه توسعه فناوری در این صنعت بیشتر توجه شود.
وی، وارد شدن فناوری به صنعت کشاورزی را منوط به تجاری سازی فناوری دانست و خاطر نشان کرد: فرآیند تجاری سازی دارای 13 مرحله است که از آن جمله می توان به "ایده پردازی، ارزیابی و غربالگری ایده ها"، "سرمایه گذاری بر روی ایده های منتخت"، "اجرا و توسعه ایده منتخب"، "بهینه سازی فناوری"، "استانداردسازی فناوری" و "ارائه نمونه آزمایشگاهی فناوری" اشاره کرد که متاسفانه این فرآیند در کشور برای توسعه فناوری رخ نمی دهد.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با اشاره به فعالیت 21 موسسه ملی و 34 مرکز استانی تحقیقاتی و 2 هزار و 700 هیات علمی و اجرای 10 هزار پروژه تحقیقاتی در حوزه کشاورزی در کشور، گفت: بر اساس آمارها هر ساله 4 هزار پروژه تحقیقاتی در این حوزه اجرایی می شود که از این تعداد 25 درصد فناوری محور و 75 درصد آنها "یافته مبنا" هستند و به دنبال توسعه فناوری در آنها نیستند.
وی با بیان اینکه از 4 هزار پروژه تحقیقاتی هزار دانش فنی تولید می شود، اظهار کرد: از این تعداد دانش فنی 500 مورد آن منجر به عقد قراردادهای انتقال فناوری می شود و 150 تا 200 مورد آن نیز وارد مرحله تولید صنعتی موفقیت آمیز خواهند شد که دلیل این نفوذ کم فناوری را باید در نبود زنجیره ایده تا ثروت دانست.
