وی با بیان اینکه بر اساس گزارش ها، سهم نفت ایران در بازار از 270 هزار تا 1.3 میلیون بشکه در روز متغیر است، ادامه داد: در اینجا صحبت از صادرات رسمی و به دور از تحریم توسط ایران است. در عین حال با توجه به آنچه در ابتدا گفته شد، رقم بالایی از نفت ایران در بازار جهانی موجود است. میزان آن متغیر و تابعی از شرایط بازار و عوامل متأثر از تحریم است، ولی بازار نفت، نگاهش به صادرات رسمی و قانونی است که از مبدا ایران عرضه می شود.
به گفته برکشلی ایران توانایی تولید وصدور 2.2 تا 2.4 میلیون بشکه در روز را دارد. چگونگی عرضه آن به بازار جهانی نفت تابعی از توافقات در مذاکرات هسته ای است. چنانچه توافق بر پایه لغو کامل تحریم های نفتی باشد، این رقم برای بازار جهانی نفت غافلگیر کننده است.
لغو پلکانی تحریم های نفتی، بازگشت پلکانی به بازار
رئیس دفتر مطالعات انرژی وین اظهار داشت: با توجه به قابلیت جمهوری اسلامی به از سرگیری تولید از میادین نفتی خود، جنگ سهم بازار برای ایران، اوپک، اوپک پلاس و بازار جهانی، مهم و تعیین کننده است. به این ترتیب اوپک پلاس و عربستان و روسیه به ناچار، لازم است که تولید خود را کاهش دهند و سهم ایران در بازار را باز گردانند. شاید هم اجلاس فوق العاده برگزار کنند. در هر صورت باید برای نفت ایران فضای متناسب را فراهم کنند.
این کارشناس بین المللی نفت با بیان اینکه چنانچه لغو تحریم ها و بازگشت نفت ایران به بازار جهانی به صورت پلکانی باشد، تأثیر آن بر بازار محدود تر است، افزود: احتمالاً مانند بازگشت لیبی به بازار نفت که از اواسط 2020 میلادی شروع شد و به تدریج به شرایط پیش از جنگ و اغتشاش های داخلی بازگشت. بازار هم ورود مجدد لیبی به بازار را چندان احساس نکرد. البته در شرایط کنونی، بازار جهانی نفت به شدت تقاضا- محور است. واکنش های بازار عمدتاً متوجه طرف تقاضاست. طرف تقاضا هم خود تابعی از بهبود اقتصاد جهانی و کنترل کرونا قرار دارد.
نقش کرونا در افزایش تقاضای نفت
طبق اظهارات برکشلی در آمریکا 80 درصد مصرف نفت متوجه بخش حمل و نقل زمینی و هوایی است. بنابراین بازگشت به شرایط عادی، عاملی تعیین کننده در افزایش تقاضاست.
وی با تاکید بر اینکه با توجه به شرایط تحریمی، ایران بخش بیشتری از نفت خود را برای پالایش در اختیار پالایشگاه های داخلی قرار می دهد، تصریح کرد: علت این اقدام آن است که رژیم های تحریم گریز در مورد فراورده های نفتی، بهتر از نفت خام عمل می کند. اما باید در نظر داشت که هزینه های پالایشی هم در ایران بالاست. بنابراین در عمل و الزاماً حجم بالاتر صادرات فراورده، سود بیشتری را نصیب ایران نمی کند.
با توجه به نگرش مثبت بازار به بهبود تقاضا و افزایش مصرف، انتظار نمی رود که بازار جهانی نفت با شوک و شرایط خیلی دشواری با بازگشت ایران به بازار مواجه شود.
رئیس دفتر مطالعات انرژی وین گفت: باید توجه داشت که از نوامبر 2020 میلادی اعضای اوپک پلاس، اجلاس های ماهیانه مجازی دارند. بنابراین امکان رایزنی و هماهنگی برای تعدیل سهمیه ها، در فواصل زمانی کوتاه میسر است. در اجلاس مجازی قبلی اوپک پلاس، بحث باز کردن فضا برای بازگشت نفت ایران مطرح شد و مورد بحث قرار گرفت. ایران سال ها دومین کشور تولید کننده اوپک بوده و بنابراین اعضا سازمان اوپک اتفاق نظر دارند که بازگشت ایران برای آینده سازمان اهمیت ویژه ای دارد.
لزوم تعیین تکلیف دریافت پول نفت
برکشلی با اشاره به اینکه تقاضای جهانی نفت در دسامبر 2019 برای نخستین بار در تاریخ از مرز 100 میلیون بشکه در روز گذشت، توضیح داد: پیش بینی سازمان اوپک، دلالت بر آن داشت که سالانه حدود 1 میلیون بشکه در روز هم افزایش پیدا می کرد. کرونا پیش بینی اوپک و بیشتر تحلیلگران بازار را عوض کرد، به طوری که حالا بحث بر سر آن است که آیا تقاضا تا 2022 به رقم 100 میلیون بشکه در روز می رسد.
وی تاکید کرد: یک نکته مهم که تکلیف آن باید در وین تعیین شود، موضوع چگونگی دریافت پول حاصل از فروش نفت است. صادرات نفت، فقط موقعی معنا پیدا می کند که پول آن به روش های متعارف بین المللی به کشور باز گردد. براساس گزارشات مختلف، ایران هم اکنون حدود 90 میلیارد دلار منابع مالی حاصل از صادرات نفت و گاز دارد که وجوه آن قابل دریافت نیست. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تحت تحریم است. غیر از ایران، فقط بانک مرکزی کره شمالی است که تحت تحریم قرار دارد. چنانچه ایران نتواند به روش های متداول و متعارف بین المللی و از کانال های مالی شناخته شده، منابع مالی را دریافت کند، فروش نفت فقط دارایی های بلوکه شده ایران در خارج را اضافه می کند.
