عباسعلی نورا با بیان اینکه کلیات لایحه بودجه ۹۱ هنوز به تصویب کمیسیون تلفیق نرسیده است، گفت: نمایندگان روی کلیات بودجه بحث کرده و بحث مفصلی در مورد هدفمندی یارانهها با حضور فرزین دبیر کارگروه طرح تحول انجام شد.
* گزارش فرزین از 2 سناریو در فاز دوم هدفمندی
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس افزود: دولت ظاهراً دو سناریو برای مرحله دوم هدفمندی یارانهها در نظر گرفته که در یک سناریو ۱۳۵ هزار میلیارد تومان و در سناریوی دیگر ۱۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی در سال جاری پرداخت کند، در حالی که حداکثر درآمد از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی ۱۱۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی می‌شود.
نورا افزود: با این سناریوهای پیشنهادی دولت تقریباً معادل بودجه عمومی دولت باید یارانه نقدی در سال جاری پرداخت شود که این امر مورد انتقاد کارشناسان و اکثر نمایندگان مجلس در کمیسیون تلفیق قرار گرفته است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس یادآور شد: نمایندگان می‌گویند با افزایش شدید قیمت حامل‌های انرژی بحران روی می‌دهد و در حال حاضر بخش تولید، کشاورزی و صنعت با چالش افزایش قیمت گاز مواجه است و نگرانی شدیدی مطرح می‌شود.
نماینده زابل و زهک افزود: نکته قابل توجه و جای نگرانی این است که میزان یارانه پرداختی دولت به حامل‌های انرژی نسبت به قبل از اجرای هدفمندی یارانهها تغییری نکرده و بلکه اضافه هم شده است.
* یارانه 160 هزار میلیارد تومانی دولت به پالایشگاهها
نورا به عنوان استاد اقتصاد گفت: در حال حاضر ۴۰ درصد از نفت خام خوراک پالایشگاهها به صورت مجانی داده می‌شود که در واقع سالی حدود ۸۰ میلیارد دلار سوبسید و یارانه پنهان به پالایشگاهها داده می‌شود که به نرخ بازار و دلار ۲هزار تومانی در واقع سالی ۱۶۰ هزار میلیارد تومان یارانه به پالایشگاهها پرداخت می‌شود و براساس دلار رسمی هزار و ۵۰۰ تومان سالی ۱۲۰ هزار میلیارد تومان یارانه پالایشگاهها محاسبه می‌شود.
وی گفت: به نظر من هدفمندی یارانهها آرمان و هدفش را گم کرده است، چون تفاوت قیمت نسبت به گذشته به قدری اضافه شده که تفاوت قیمت بنزین داخل کشور و خارج از مرزها چند برابر شده است.
نورا یادآور شد: در گذشته بنزین داخل ۳۰۰ و بنزین خارج هزار تومان بود ،الان بنزین داخل هزار تومان و بنزین خارج از مرز ۴ هزار تومان یعنی ۴ برابر شده است که به قاچاق بیشتر بنزین و سوخت می‌انجامد.
*سکوت فرزین درباره چشم انداز هدفمندی یارانهها
این استاد دانشگاه آزاد اسلامی افزود: از نمایندگان دولت و دبیر ستاد هدفمندی یارانهها وقتی سؤال می‌کنید که چشم‌انداز پایان ۵ سال هدفمندی یارانهها چیست و چه انتظاری از اجرای این قانون دارید، هیچ پاسخی نمی‌دهند و برای آنها روشن نیست. اگر قرار باشد، دولت مرتب پرداخت نقدی به مردم را اضافه کند، پس سرنوشت کشور و تولید چه می‌شود، آیا انگیزه‌ای برای کار کردن باقی می‌ماند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ادامه داد: به نظر من هدفمندی یارانهها نیاز به بازنگری اساسی دارد، در قانون هدفمندی یارانهها آمده است در پایان ۵ سال یارانه نقدی پرداخت نشود و به جای آن یک صندوق جامع تأمین اجتماعی تشکیل شود که بخشی از مشکلات جامعه را براساس قانون اساسی از آن طریق حل کنند.
نورا افزود: اگر یارانه نقدی مادام‌العمر باشد، به گفته تحلیل‌گران انگیزه کارگری در کشور از بین می‌رود و حتی برخی از نمایندگان به دولت پیشنهاد کردند در ازای پرداخت یارانه نقدی به مردم گفته شود هرکس از ۴ درخت نگهداری و مواظبت کند و این بهتر از پرداخت مجانی پول به مردم است.
وی گفت: دولت اصرار نکند که یارانه نقدی افزایش یابد چون خود دولت چشم‌اندازی برای یارانهها ندارد.
* 3 دهک از لیست دریافت یارانه 28 هزار تومانی حذف شدند
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس افزود: در جلسه تلفیق عنوان شد ۲۸ هزار تومان یارانه مرحله دوم از جمعیتی در حد ۳ دهک کسر می‌شود و این همراه با خطاست این روش جواب نمی‌دهد اگر از روز اول رئیس جمهور به افراد نیازمند یارانه می‌داد امروز حذف ۳ دهک مشکلی نداشت. اما براساس چه معیاری گفته می‌شود به دو یا سه دهک یارانه ۲۸ هزار تومانی پرداخت نشود. زیرا تشخیص افراد با درآمد سخت است.
نورا گفت: خط فقر در جامعه به دو میلیون تومان در ماه رسیده است از کجا معلوم افرادی که یارانه آنها قطع شده بالای دو میلیون تومان درآمد دارند و من نگران تبعات منفی اجتماعی حذف یارانه ۲۸ هزار تومان برای عده‌ای هستم.
وی گفت: اگر حذف یارانه به ظاهر خود را نشان ندهد ولی در واقع آتش زیر خاکستر است که شعله‌ور می‌شود و اختلاف دیدگاه نمایندگان مجلس و دولت بر سر هدفمندی یارانهها زیاد است.
نماینده زابل و زهک افزود: در حال حاضر نیروی کارگری در روستا با افزایش دستمزد مواجه شده و به عنوان مثال در شمال کارگر روزی کمتر از ۳۰ هزار تومان کار نمی‌کند و چه کسی مسئول این روش غلط در کشور است.
وی گفت: حاج‌آقا مصباحی‌مقدم به دولت پیشنهاد داد به جای پول نقد برای روستاییان مثلاً ۵ رأس گوسفند و یا دو رأس گاو و یا ابزار کار مانند چرخ خیاطی در اختیارشان قرار دهد.
* 135 هزار میلیارد تومان در سال 4 میلیون شغل ایجاد می کند
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس افزود: ۱۳۵ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی در سال جاری اگر تبدیل به شغل شود براساس هر شغل ۳۰ میلیون تومان حدود ۴ میلیون شغل در کشور ایجاد می‌شود که اگر هر نفر سه نفر پوشش دهد بیش از ۱۰ میلیون نفر از خانوارهای کشور مشکل بیکاری نخواهند داشت.
نورا افزود: با ایجاد اشتغال می‌توان در کمتر از سه سال ۳۰ میلیون جمعیت را خودگردان کرد.
وی تأکید کرد: تفاوت سوبسید در نرخ‌ها مشکل دیگری است که اگر بنزین به قیمت ۲ تا ۳ هزار تومان از خارج وارد شود و در داخل کشور عرضه شود این تفاوت قیمت به شکل سوبسید از سوی دولت پرداخت می‌شود. بنابراین یارانهها نسبت به قبل از هدفمندی افزایش پیدا کرده است.
نورا تأکید کرد: تا زمانی که شاخص‌های کلان اقتصادی ثبات پیدا نکند برنامه‌های هدفمندی یارانهها اثرگذار نیست و این مسئله را به آقای فرزین، وزیر صنعت و معدن و وزیر اقتصاد گفتم که تا ثبات شاخص‌های کلان انجام نشود در تولید و اشتغال نیز موفق نخواهیم شد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تأکید کرد: تنها راه ثبات شاخص‌های اقتصادی تثبیت و تقویت پایه پولی است و اگر دولت نقدینگی را برای کنترل تورم جمع‌آوری کرده به تنهایی فایده‌ای ندارد بلکه باید نقدینگی به سمت تولید سوق داده شود.
وی افزود: دولت بخشی از نقدینگی را با فروش سکه جمع‌آوری کرده اما مشکلات جامعه حل نشده است و جمع کردن نقدینگی کافی نیست بلکه باید به سمت تولید هدایت شود.
* رانت واردکنندگان از دلار 2 نرخی
نورا افزود: پایه پولی تقویت شده اما مشکلات دیگری وجود دارد به عنوان مثال کالایی که از خارج وارد می‌شود با دلار ۱۱۵۰ تومان یا ۱۲۲۶ تومان محاسبه می‌شود اما هنگام عرضه برای مصرف کننده براساس دلار آزاد ۲ هزار تومان به فروش می‌رسد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تأکید کرد: به عنوان مثال خودرویی که به قیمت ۲۵ هزار دلار وارد می‌شود با دلار دولتی ۱۲۲۶ تومان وارد می‌شود و اگر ۹۰ درصد تعرفه و با عوارض به ۱۰۰ درصد افزایش قیمت برسد حدود ۵۰ هزار دلار تمام می‌شود که با دلار دولتی حدود ۶۳ میلیون تومان اما براساس دلار آزاد ۲ هزار تومانی حدود ۱۰۰ میلیون تومان تمام می‌شود که رانت اختلاف قیمت دلار حدود ۳۷ میلیون تومان در هر خودرو برای واردکننده ایجاد می‌شود در حالی که عمده واردات انحصاری در اختیار عده‌ای خاص است.
وی گفت: شرکت‌های خودروساز نیز فقط به نمایندگان خود خودرو می‌دهند و اختلاف قیمت و رانت دلار آزاد و دولتی نصیب عده‌ای خاص می‌شود و انگیزه برای واردات به خاطر رانت قیمت دلار افزایش می‌یابد که این به ضرر تولید ملی است.
نورا در مورد اینکه چرا اعداد هدفنمدی یارانه در لایحه بودجه ذکر نشده است، گفت: دولت باید ارقام هدفمندی را در لایحه بودجه بیاورد.
* 8 هزار میلیارد تومان از تنخواه بانک مرکزی بابت یارانهها برنگشت
این نماینده مجلس اضافه کرد: دولت ۹ هزار میلیارد تومان تنخواه از بانک مرکزی برای یارانه نقدی دریافت کرده که فقط هزار میلیارد تومان آن را برگردانده و ۸ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی در اختیار دولت است که با ضریب ۲.۴ برابری افزایش می‌یابد که خود باعث تورم بی‌رویه و افزایش نقدینگی می‌شود.
وی گفت: در مورد قیمت ارز در لایحه بودجه ۹۱ بحث‌های فراوانی صورت گفت که ارز تک‌نرخی و یا با نرخ مرجع باشد و سپس مدیریت شناور شده اعمال شود که وزیر اقتصاد معتقد است نرخ مرجع برای کالاهای ضروری و همچنین نرخ بانکداری دلار باشد و اکثر نمایندگان معتقدند دو نرخی بودن ارز موجب فساد و رانت می‌شود.
وی افزود: وزیر اقتصاد می‌گوید برای کسانی که کالای ضروری وارد می‌کنند دلار به نرخ مرجع عرضه شود اما باید گفت آنها کالاها را به نرخ دلار آزاد به مصرف‌کننده عرضه می‌کنند.
وی گفت: نمایندگان دولت معتقدند قیمت ارز بیشتر از ۱۱۵۰ تومان اگر اتفاق افتاد مازاد آن در ردیف جداگانه‌ای واریز شود که با این حساب بودجه عملاً سقف ندارد چون رقم مابه‌التفاوت ارز آزاد و ۱۱۵۰ تومانی بسیار زیاد است که این امر منجر به بی‌نظمی مالی در کشور می‌شود
