بانک مرکزی به تازگی بخشنامه‌ای به بانک‌ها ابلاغ کرده که براساس آن در سال آینده بانک‌ها مجاز به افزایش تعداد شعب خود نیستند و باید 20 درصد از شعب خود را کاهش دهند. با توجه به وجود بیش از 21 هزار شعبه بانکی این بخشنامه منطقی به نظر می‌رسد و این تعداد شعبه نسبت به جمعیت، گستره جغرافیایی و توسعه بانکداری الکترونیک منطقی نیست.
به عنوان مثال بانک ملی هماکنون دارای 3291 شعبه است که 521 شعبه آن در شهر تهران قرار دارد و جالب آنکه در سایر شهرهای استان تهران شعب بانک ملی تنها 47 شعبه است. همین مساله میزان تراکم شعب بانکی را نشان می‌دهد.
همچنین بانک صادرات بعد از بانک ملی بیشترین شعبه بانک را در اختیار دارد به طوری که در حال حاضر تعداد شعب این بانک به 2881 شعبه رسیده که 496 شعبه آن در استان تهران است. یکی از علل توسعه کمی بانک‌ها در گذشته عدم وجود بانکداری الکترونیک و کلید جمع‌آوری سپرده‌ها بوده است.
امروزه با توسعه ابزارهای الکترونیکی دیگر کمتر نیازی به توسعه شعب وجود دارد و مشتریان بانک‌ها با استفاده از اینترنت بانک، تلفن بانک و سیستم‌های پوز اغلب نیازهای خود را می‌توانند تامین می‌کنند.
در همین باره یک کارشناس بانکی به فارس گفت: شیوه‌های مختلفی برای ارائه خدمات به مشتریان در سیستم بانکی وجود دارد و هر چقدر روش‌ها در بانک سنتی باشد تاکید و تمرکز بر توسعه فیزیکی شعب بیشتر خواهد بود؛در واقع تنوع و تعدد کانال‌های توزیع خدمات کمتر است
وی افزود: به هر میزان تنوع ارائه خدمات بیشتر باشد توزیع کانال‌های خدمات بیشتر خواهد شد.
الهیاری تصریح کرد: برخی مواقع منابع بانک که متعلق به سپرده‌گذاران است تبدیل به دارایی‌هایی می‌شوند که ذاتا دارای ارزش افزوده نیستند؛ به دلیل شرایط تورمی، دارایی بانک‌ها متناسب با تورم افزایش می‌یابد.
این کارشناس بانکی با بیان اینکه این اقدام بانک‌ها مغایر با دستورالعمل بانک مرکزی است، گفت: طبق قانون نسبت دارایی‌های ثابت به سرمایه بانک نباید بیش از 30 درصد باشد اما در حال حاضر این نسبت مغایر با استانداردهای تعیین شده است.
وی افزود: با توجه به اینکه با گسترش بانکداری الکترونیک و فناوری اطلاعات ارائه خدمات در هر جا و هر لحظه امکان‌پذیر شده و توجیهی برای ایجاد شعب متعدد وجود ندارد؛ در برخی خیابان‌ها بیش از 10 شعبه بانک قرار دارد که نیازی به وجود آنها نیست.
الهیاری تاکید کرد: اگر ایجاد شعبه با هدف جذب منابع و سپرده بیشتر است، روش‌ها و کانال‌های مختلفی برای این کار وجود دارد و ایجاد شعبه در حال حاضر تاثیری به غیر از افزایش هزینه بانک ندارد.
نکته مورد توجه در شعب بانک‌ها، تمرکز بانک‌ها در کلانشهر کشور است به گونه‌ای که شعب بانک ملی در استان‌های تهران 568 شعبه، اصفهان 225 شعبه، خراسان رضوی 195 شعبه، فارس 213 شعبه،خوزستان 179 شعبه را داراست که 41 درصد از کل شعب این بانک را تشکیل می‌دهد که البته اغلب این شعب در مراکز استان‌ها واقع شده است. بانک ملی هماکنون 3291 شعبه دارد که 41 درصد آن در 5 استان کشور قرار دارد.
همچنین بانک صادرات با 2881 شعبه به عنوان دومین بانک بزرگ کشور از نظر تعداد شعب از نظر پراکندگی شعب از چنین شرایطی برخودار است. شعب بانک صادرات در استان تهران 496، اصفهان 231، خوزستان 192، خراسان رضوی 210، آذربایجان شرقی 122، کرمان 115 و گیلان 125 شعبه است و در اغلب استان‌ها تعداد شعب کمتر از 60 واحد است.
یکی از مشکلات اساسی در این بین تمرکز شعب در شهرهای بزرگ و نبود حتی یک شعبه بانک در برخی شهرها است. به نظر می رسد در شهرهای کوچک هنوز فرهنگ استفاده از بانکداری الکترونیک و فناوری اطلاعات گسترش نیافته و نیاز به افزایش محدود شعبه در بعضی شهرهای کشور احساس می‌شود اما با توجه به بخشنامه بانک مرکزی مبنی بر ممنوعیت افزایش شعب بانک‌ها این امکان وجود ندارد
