پروژه های گمرک هوشمند ایران در ردیف پروژه های برتر سازمان جهانی گمرک است

وی در خصوص مرز بین هوشمند سازی و الکترونیکی بودن فعالیت ها توضیح داد: لازم است تعریف مختصری از این قضیه داشته باشیم، وقتی می گوییم سیستممان هوشمند شده است یعنی هر کجا و هرسازمانی که راجع به سیستم هوشمند صحبت می کند به این مفهوم است که سیستم هایش به قابلیت هایی رسیده باشد که بتواند به محیط خودش واکنش داشته باشد به طوریکه هم یادگیری اتفاق بیافتد وهم ادراک، اگر این دو اتفاق برایشان نیافتد می توانیم بگوییم در مرحله الکترونیکی سازی هستند.

بعیدی در واکنش به برخی اظهار نظرهای غیر کارشناسی در خصوص سامانه های گمرک گفت: برخی از بحث هایی که در خصوص سامانه های گمرکی و هوشمند سازی گمرک صورت می گیرد بحث های غیر کارشناسی و اظهار نظر غیر فنی است، اگر بخواهیم خیلی خلاصه به بحث هوشمند سازی در گمرک بپردازم چنین است که ، گمرک یک سازمانی است که دو وظیفه ای که متناقض است را باید باهم انجام دهد، این دو وظیفه حالاتی دارند که اگر به یک سمت گرایش پیدا کنیم امکان دارد از وظیفه دوم ، بیافتیم!

بعیدی در خصوص دو وظیفه متناقض گمرک توضیح داد: گمرک موظف است که کنترل و نظارت دقیق نسبت به تمام کالاهایی که از مرزهای اقتصادی کشور وارد و خارج می شود داشته باشد و این خیلی مهم است، از سوی دیگر فعالان اقتصادی از گمرک انتظار دارند که تسهیلات وروان سازی در گمرک انجام شود، ضمن آنکه ما خواهان گمرک ایستا نیستیم و نمی خواهیم کالاها بماند و یا مسافران معطل شوند، یا اینکه واردات کالا یا صادرات کالا با وقفه مواجه شود .
ما برای اینکه این دو کار را انجام دهیم چاره ای نداریم تا این دو صفت متناقض را از طریق هوشمند سازی سامان بخشیم.

معاون برنامه ریزی و بین الملل گمرک با اشاره به سوابق الکترونیکی کردن و هوشمندسازی رویه ها در گمرک گفت:از سال 92 در گمرک تحولی اتفاق افتاد به طوریکه سطوح پایه ای سیستم های اطلاعاتی شروع به توسعه یافتن کردند، در گذشته سامانه ای با عنوان آسیکودا در گمرک وجود داشت که از سال 92 با سامانه جامع گمرک و پنجره واحد تجارت فرامرزی گمرک جایگزین شد و سطوح اطلاعاتی mis و tps توسعه یافت، یعنی در تمام رویه های گمرکی ما سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد را راه انداختیم به شکلی که گمرک با 45 سازمان همجوار ارتباط سیستمی برقرار کرد، ما تمام رویه های صادرات، واردات، ترانزیت، عبور موقت و... را به طور کامل مکانیزه کردیم و آن هم با توان داخلی و با همکاری با دانشگاه که براساس توصیه های سازمان جهانی گمرک و بر اساس طرح پیکارد بوده است .

وی در خصوص ارتباط گمرک با سازمانهای مرتبط با تجارت تصریح کرد:ارتباط گمرک در حال حاضر با 45 سازمان به صورت کاملا الکترونیکی است و ما کاملا کاغذ را در این رویه ها حذف کردیم، در واقع ما بر اساس بند "ج" ماده 38 قانون رفع موانع تولید ، حذف مجوز های کاغذ را انجام دادیم واین فرآیند الکترونیکی سازی را به سرانجام رساندیم، ما وقتی ازگمرک هوشمند صحبت می کنیم ،بحثمان فلسفی نیست . ضمن آنکه این ها دستاوردهای کشور است، بحث مسائل فنی است به گونه ای که در حال حاضر در تمامی گمرکات اجرایی کل کشور پلمب های الکترونیکی به کار گرفته شده است واین اتفاق ساده ای نیست، زمانی در گمرکات پلمب های پلاستیکی وجود داشت که برخی متخلفان آنها را با ترفندهایی باز می کردند و کالاها را جابه جا می کردند، در حال حاضر تمام پلمب هایی که در کشور است الکترونیکی شده است.
وی افزود: همچنین زمانی ما در گمرک ارزش گذاری کالاها را توسط کارشناسان انجام می دادیم اما سیستم ارزش گذاری هوشمند گمرک در 6 ماهه گذشته فعال شده و به صورت کاملاً هوشمند و بر اساس داده کاوی بدون هرگونه اعمال نظر کارشناسان گمرکی عمل می کند.
معاون برنامه ریزی و امور بین الملل گمرک ایران تاکید کرد: کاری که در سال 99 انجام شد و جزو اولین های وزارت اقتصاد بود و وزیر محترم اقتصاد نیز آن را جزو برنامه های موفق این وزارتخانه اعلام کرد، این است که سیستم های ما با یادگیری ماشین و دیتا ماینینگ به ارزیاب گمرک حکم می کند که به طور مثال اگر اظهارنامه ای در مسیر قرمر قرار گرفت، کدام کانتینرها باید باز و مورد بررسی و کنترل قرار گیرند، این سیستم در واقع تصمیم یار است، یعنی به جای کارشناس تصمیم نمی گیرد ولی حداقل های کنترلی را برای او تعیین می کند از جمله محموله مورد نظر برای ارزیابی و بازه ارزش گمرکی مورد پذیرش کالا، این اقدام نه تنها در سطح منطقه، بلکه در دنیا بی نظیر است.

بعیدی افزود: این کاری است که توسط جوانان متخصص کشور خودمان انجام شده است و من نمی دانم که چرا برخی از افراد علاقه دارند ظرفیت ها و توانایی های جوانان کشور را نادیده بگیرند.

بعیدی تصریح کرد: در گمرک ایران اقداماتی در حوزه هوشمندسازی صورت گرفته که باعث تعجب کارشناسان گمرکی دنیا شده است، به عنوان مثال طرح هوشمند سازی گمرک ایران از طرف سازمان جهانی گمرک به عنوان "best practice" یا الگوی برتر انتخاب شده و در اجلاس تقدیر از گمرک که نمایندگان آمریکا، فرانسه و انگلیس و ... در آن حضور داشتند تأکید شد که تمامی گمرکات می بایست طرح گمرک ایران را به عنوان یک رویه برتر دنبال کنند که این موضوع نه تنها برای گمرک جمهوری اسلامی ایران، بلکه برای کل کشور مایه افتخار است.

معاون برنامه ریزی و امور بین الملل گمرک ایران با اشاره به ناسپاسی برخی از افراد در داخل کشور نسبت به موفقیت های گمرک در حوزه هوشمندسازی رویه ها که مورد اذعان و اعتراف سازمان های بین المللی ازجمله سازمان جهانی گمرک است، گفت: رئیس وقت منطقه ای آنکتاد در دیداری که با مدیران گمرکی ازجمله اینجانب داشت، می گفت، من پیشرفت های گمرکی 80 کشور را مورد مطالعه و بررسی قرار داده ام، ولی نظیر آنچه را که شما در ایران و در بحث هوشمندسازی با توان داخلی خودتان انجام دادید را ندیدم ، آن وقت برخی بدون اشراف به اطلاعات فنی می گویند سامانه جامع امور گمرکی در حد اتوماسیون اداری است.

وی تأکید کرد: شعار وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک حرکت از کنترل های مزاحم و ملموس به سوی کنترل های غیرمزاحم و غیرملموس است و گمرک با مدیریت ریسک هوشمند، توسط سامانه اطلاعاتی هوشمندخود تعیین می کند که کالا از چه مسیری عبور کند و کنترل ها چگونه باشد حتی انتخاب کانتینرها و پالت ها برای ارزیابی و بررسی بیشتر توسط سیستم صورت می گیرد، نوع و میزان ریسک به هیچ وجه توسط افراد تعیین نمی شود و این سیستم از طریق بکارگیری پروفایل های ریسک پویا این اقدام را انجام می دهد.

بعیدی گفت: در حال حاضر نیز بیش از 50 درصد از اظهارنامه ها با یادگیری ماشین و مدیریت ریسک هوشمند به مسیر سبز هدایت می شود، آیا این اقدامات کم ارزش است؟ چرا در دنیا کار ما را تحسین می کنند، اما خودمان ارزش کارمان را نمی دانیم، هر چند که متولیان شناخت این گونه اقدامات در داخل کشور، قدردان گمرک هستند و تقدیرها وجوایز زیادی در این خصوص به گمرک تعلق گرفته است.

بعیدی افزود: در حال حاضر کل گمرکات کشور از پلمپ الکترونیکی استفاده می کنند و در رویه ترانزیت از آنتن های RFID و دوربین های پلاک خوان استفاده می شود ، طراحی و تولید و به کارگیری آزمایشی پرنده های بدون سرنشین به منظور پایش و رصدمحموله ها طراحی و تولید و بکارگیری آزمایشی شده است که در کنار گمرک موبایل و سایر اقدامات گمرک در زمینه هوشمندسازی، به کارگیری این ابزارهای کنترلی پیشرفته و هوشمند ، خود یک موفقیت و دستاورد بزرگ برای گمرک کشور است.