به گزارش بانک و صنعت به نقل از روابط عمومی پژوهشکده بیمه، دکتر حمید کردبچه رئیس پژوهشکده بیمه در گفتگوی زنده با موضوع «ساختار بازاری و رقابت در صنعت بیمه» رقابت در بازار بیمه را موضوعی پیچیده دانست که این پیچیدگی تا اندازه زیادی به ماهیت محصولات بیمه ای و شکل ساختاری بازار بیمه مربوط می شود.
رئیس پژوهشکده بیمه در این رابطه گفت، از یک سو محصول بیمه ای به سبب ویژگی هایی مانند غیرفیزیکی، ذهنی و نامشهود بودن و این که متناسب با ریسک بیمه گذار تعریف می شود، محصولی پیچیده از نظر قیمت گذاری است و از سوی دیگر این محصول در بازاری عرضه می شود که عرضه کنندگان آن با استفاده از قیمت به رقابت با یکدیگر می پردازند و پیچیدگی خاصی به رقابت در این بازار می دهد که تحلیل آن مستلزم توجه به این پیچیدگی ها و ویژگی ها است.
بر این اساس پدیده ای که از آن به عنوان نرخ شکنی در بازار بیمه یاد می شود، نتیجه طبیعی ماهیت این بازار بوده و عموما پدیده مخرب، عجیب و خلاف منطق اقتصادی این بازار نیست. در حقیقت رقابت قیمت یعنی شکستن نرخ رقبا و البته بدیهی است چنانچه نرخ پیشنهادی پایین تر از نرخ فنی باشد ضمن متضرر شدن شرکت بیمه، برخورد مقام ناظر را نیز به دنبال خواهد داشت.
دکتر کردبچه در این خصوص اشاره کرد حدود 60درصد از رشته های بیمه ای بر اساس سهم از حق بیمه تولیدی، مشمول قیمت گذاری دولتی بوده و یا نرخ دهی آن ها مشروط به تأیید بیمه مرکزی ج.ا.ایران است بنابراین بحث نرخ شکنی در آن ها مصداق ندارد. به علاوه آنچه تحت عنوان رقابت قیمتی مورد بحث است در بیمه های درمان، اموال و امثال آن مطرح می باشد که روند ضریب خسارت در یک دهه گذشته نرخ شکنی شدیدی را در این رشته ها تأیید نمی کند. بطور کلی افزایش حدود ده درصدی ضریب خسارت صنعت در یک دهه گذشته افزایش قابل قبولی است و مؤید نرخ شکنی در صنعت بیمه به عنوان یک معضل نیست؛ اگر چه ممکن است برخی مصادیق ویژه از رفتارهای غیر اخلاقی در این رقابت قیمتی و ارائه نرخ وجود داشته باشد.
وی علت پایین بودن سود شرکت های بیمه را نه لزوما نرخ شکنی بلکه بهره وری پایین و ماهیت پیچیده رقابت در این صنعت دانست که اصولاً سطح تعادلی آن در سطح پایین تری نسبت به تعادل بهینه در سایر صنایع شکل می گیرد و بر این اساس توجه به بهره وری و کارایی را به عنوان راهکار افزایش سود شرکت های بیمه معرفی کرد.
رئیس پژوهشکده بیمه، در پاسخ به سوال اهمیت توجه به فناوری های نوین، علم داده و هوش مصنوعی در صنعت بیمه و وضعیت فعلی صنعت از این منظر، خاطر نشان کرد؛ اگرچه در گذشته کم توجهی هایی نسبت به این موضوع وجود داشته اما با اهتمام ریاست کل بیمه مرکزی، سندیکای بیمه گران، تعدادی از شرکت های پیشگام در این حوزه و تلاش پژوهشکده در جلب توجه شرکت های بیمه به این مقوله، خوشبختانه فعالیت های خوبی در سطح صنعت به خصوص در زمینه کشف تقلب و تخلف با به کارگیری این ابزارها و ورود به حوزه بلاک چین شکل گرفته است. البته صنعت بیمه هنوز در بهره گیری از ابزارهای رایج و سنتی مانند استفاده کامل و مناسب از ابزارهای اکچوئری در تعیین نرخ با مشکلاتی رو به رو است که باید مورد توجه قرار گیرد اما این نافی توجه به روش های و تکنیک های جدید نیست.
دکتر کردبچه اظهار داشت، مطالعه مقدماتی پژوهشکده بیمه در این زمینه نیز نشان می دهد که صنعت بیمه با شرایط فعلی اقتصاد و بازار بیمه کشور این قابلیت را دارد که حداقل 55 بنگاه بیمه ای را در خود جای دهد. اگر چه این عدد با تغییر وضعیت اقتصاد کشور و شرایط صنعت بیمه قابل تغییر خواهد بود اما در محتاطانه ترین سناریو حداقل 20 شرکت بیمه ای دیگر، می توانند در شرایط فعلی در صنعت فعالیت کنند.
دکتر کردبچه در پاسخ به سوال اهمیت تشکیل بازار متشکل بیمه ای و تجربه جهانی آن افزود؛ اصولا ایده بازار متشکل بیمه ای بر اساس مباحثی در خصوص رقابت مخربی که ممکن است بین شرکت ها به خصوص در حوزه ریسک های بزرگ شکل بگیرد و همچنین ارائه نرخ های غیرفنی مطرح می شود و علاوه بر بازار متشکل بیمه ای لویدز، تجربیاتی از آن در کشورهایی مانند آمریکا، آلمان و چین وجود دارد. چنانچه این بازار به عنوان نهاد یا تشکلی شامل مجموعه ای از شرکت ها برای تبادل اطلاعات، افزایش توان کارشناسی و فنی و به نوعی هم افزایی شرکت ها برای تعیین نرخ، در نظر گرفته شود و ماهیتی غیر اجباری و یا غیر دولتی نیز داشته باشد، می تواند به عنوان ابزاری مفید تلقی و بررسی شود که در صورت عملکرد مناسب به تدریج از جایگاه مناسبی برخوردار خواهد شد.
لازم به ذکر است این گفتگو با انجمن حرفه ای صنعت بیمه در تاریخ 12 تیرماه 1400 با موضوع «ساختار بازاری و رقابت در صنعت بیمه» انجام شد.
