به گزارش بانک و صنعت به نقل از سازمان برنامه و بودجه، «محمدباقر نوبخت» با دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در پرونده ای با عنوان «علاج گرانی» گفت وگو کرد.
وی درباره ساختار بودجه نویسی و اشکالاتی که برای آن مطرح است، گفت: در خصوص نظام بودجه ریزی کشور صاحب نظران مطالبی را همواره بیان کرده اند. از سال 1289 که نخستین قانون بودجه به تصویب مجلس رسید و ابلاغ شد تا الان، در چند مرحله تغییرات متعددی به تناسب شرایط در نظام بودجه ریزی کشور اعمال شد. در 2 سال اخیر به ویژه با ابلاغیه رهبر انقلاب به سران سه قوه در خصوص ضرورت اصلاح ساختار بودجه، این موضوع مورد توجه قرار گرفت. مأموریت تهیه برنامه اصلاح ساختار بودجه با سازمان برنامه وبودجه بود. ما با توجه به برنامه زمان بندی که در ابلاغیه رهبرانقلاب بود، برنامه ای را برای اصلاح ساختار بودجه تهیه کردیم. هم از کارشناسان سازمان برنامه وبودجه و هم از صاحبنظران دانشگاهی، افراد نخبه و خبره ای که می توانستند در این خصوص نظر بدهند استفاده کردیم. نظر به اینکه عالی ترین مقام رسمی کشور بیان فرمودند که این ساختار باید اصلاح شود، تلاش کردیم با استفاده از همه ظرفیت علمی کشور این برنامه را تهیه کنیم.
نوبخت افزود: یک برنامه جامع تفصیلی در چهار محور «درآمدهای پایدار»، «هزینه های کارا»، «عدالت و توسعه و ثبات در اقتصاد» و در نهایت «اصلاح نهادی در نظام بودجه ریزی» تهیه کردیم که در این چهار محور، 10 بسته اجرایی هم فراهم و به شورای عالی هماهنگی اقتصادی ارائه شد. چون در ابلاغیه رهبر انقلاب هم تصریح شده بود که برنامه اصلاح ساختار باید در شورای عالی مورد بحث وبررسی قرار بگیرد.
رییس سازمان برنامه وبودجه گفت: شورای سران، جلساتی هم برگزار و به بخشی از قسمت ها ورود کرد، امّا به جهت عدم توافق بر همه مسائل آن، موضوع باقی ماند. البته من از طرف سازمان برنامه وبودجه، مجموعه کامل برنامه اصلاح ساختار را به دفتر رهبر انقلاب تقدیم کردم. بعد از اینکه نمایندگان مجلس جدید هم به این مسئله علاقه مند شدند، برای ریاست مجلس این مجموعه را فرستادم. یک نسخه از آن را هم به صورت الکترونیکی در سایت سازمان قرار دادیم.
وی ادامه داد: ساختار بودجه ساختار پیچیده ای نیست. یک بخش مربوط به درآمدهاست. اینکه چه کاری باید برای درآمدها صورت بگیرد، چون درآمدهایمان پایدار نیست؛ چه کنیم که درآمد پایدار داشته باشیم؟ با فرض قطع وابستگی به نفت، هم در مورد بودجه و هم در مورد هزینه های جاری بودجه، درآمدها را تعیین کنیم. پس باید ببینیم که نفت چه سهمی در بودجه ما دارد. سهم نفت از بالای 50 درصد در بودجه سنواتی الان به چیزی حدود زیر 10 درصد رسیده است. چه کنیم که همین را هم حذف کنیم؟ سه محل برای جایگزینی درآمد حاصل از نفت در بودجه در نظر گرفتیم.
وی اطهارداشت: هم اکنون بیش از 1300 هزار میلیارد تومان به شکل مختلف یارانه برای کالاهای مختلف ازجمله سوخت و انرژی پرداخت می کنیم. از 1300 هزار میلیارد تومان، حدود هزار میلیارد تومان مربوط به یارانه ای است که بابت انرژی می دهیم. اگر بخواهیم 10 درصد این را صرفه جویی کنیم؛ رقمی در حد صد هزار میلیارد تومان می تواند جایگزین فروش و صادرات نفت در بودجه شود.
رییس سازمان برنامه و بودجه اضافه کرد: بخش دیگر معافیت های مالیاتی است. ما بیش از پنجاه هزار میلیارد تومان طبق قانون معافیت مالیاتی داریم. این غیر از فرار مالیاتی است، امّا در کشور ما از پرداخت مالیات معاف هستند.
وی اظهارداشت: براساس آنچه که در سیاست های اقتصاد مقاومتی مورد تأکید رهبر انقلاب بود، باید از درآمدهای مالیاتی بیشتر استفاده کنیم و سهم مالیات را در منابع بودجه عمومی افزایش دهیم؛ امّا آیا با همین قوانین و مقررات و با همین نظام مالیاتی می توانیم؟ در برنامه اصلاح ساختار مشخص کردیم که یک بخش را می توانیم، امّا همه را نمی شود. البته ظرفیت بزرگی وجود دارد.
وی بیان کرد: معتقدیم که باید نحوه و رویکرد اخذ مالیات را از بنگاه به سمت خانوار ببریم. یعنی به جای اینکه درآمد بنگاه را مبنای محاسبه مالیات قرار دهیم، درآمد کل خانوار را در نظر بگیریم. البته با لحاظ سطح بندی؛ یعنی تا یک سطحی از درآمد، خانوارها از پرداخت مالیات معافند و برای درآمدهای کمتر از آن، نه تنها مالیات نمی دهند، بلکه به آن ها کمک می شود و یارانه پرداخت می شود؛ امّا برای درآمدهای بالاتر از آن سطح باید مالیات بدهند. این موضوع را به عنوان «مالیات بر خانوار» تعریف کردیم و در برنامه ی اصلاح ساختار هم آوردیم.
به گفته نوبخت بحث بعدی مولدسازی دارایی ها است. برآورد می شود ارزش اموالی و دارایی های دولت که بیش از هفت میلیون میلیارد تومان است، در برنامه ی اصلاح ساختار بودجه روش های مولدسازی این اموال و دارایی ها مشخص شد.
وی درباره اینکه آیا برنامه اصلاح ساختار، به قانون بودجه 1400 می رسد؟ کفت: به عنوان مسئول سازمان برنامه وبودجه عرض می کنم هر مقدارش را که مجلس تصویب کند، آن را در لایحه بودجه سال 1400 که مصمم هستیم تا 15 آذر تقدیم مجلس کنیم، قطعاً اعمال می کنیم.
نوبخت درباره تشکیل شورای عالی هماهنگی اقتصادی قوای سه گانه و عملکرد آن که با توجه به شرایط فوق العاده و شرایط جنگی تأسیس شد؛ اظهارداشت: این شورا با تصمیم رهبر معظم انقلاب تشکیل شد. ایشان هر سه قوه را احضار کردند و با توجه به شرایطی که کشور بعد از تحریم های جدید و جدی با آن روبه رو شد، ضرورت تشکیل شورای عالی هماهنگی اقتصادی را ابلاغ فرمودند. پس تشکیل این شورا یک الزام از سوی عالی ترین مرجع رسمی کشور به شمار می رود. آیا توجیه هم دارد؟ بله، سراسر توجیه دارد. اگر ما واقعاً باورمان شود که در یک جنگ اقتصادی قرار داریم باید هماهنگی لازم بین سه قوه برای مقابله با تحریمها از طریق شورای عالی اقتصادی به وجود آید.
وی ادامه داد: برخی سازوکارها پاسخگوی شرایط جنگی نیست. در این شرایط جنگی و خاص تحریمی باید بپذیریم که شرایط سخت و سنگینی وجود دارد؛ امّا نظام می تواند از پس آن برآید. تصمیمات درباره جنگ و جبهه را هم که در یک جلسه علنی نمی گرفتند! تصمیم رهبر معظم انقلاب برای تشکیل جلسات سران سه قوه هم از همین منظر بود. البته ما که تا ابد در این شرایط تحریمی و شرایط سخت نخواهیم بود. سال 67 هم نامه ای از سوی نمایندگان برای امام (ره) ارسال شد مبنی بر اینکه برخی تصمیمات طبق شرایط جنگی بوده امّا باید به شرایط و روال قانونی واقعی خودش برگردد و امام هم پذیرفتند.
رییس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: به نظر من، این یکی از تصمیمات بسیار اصولی رهبر انقلاب به عنوان فرماندهی کل قوا و رهبر نظام است که به درستی تشخیص دادند و ابلاغ فرمودند.
وی اطهارداشت: برخی تصمیماتی که لازم بود به سرعت اخذ شود و اگر به مجلس می رفت درگیر فرایند طولانی می شد در این شورا اخذ شد. اصلاحاتی در مباحث مالیاتی و بورس داشتیم که این ها در مسیر عادی قانونی معمول قرار می گرفت بسیار طولانی می شد، در حالی که در این جلسات تصمیمات درستی گرفته شد. مشکلاتی را وزارت نفت و بانک مرکزی داشت که در این جلسات رفع شد. ضمن اینکه همه مصوبات با اجماع نظر روسای سه قوه و با تأیید رهبر انقلاب اجرایی می شود.
نوبخت درباره حمایت از اقشار آسیب دیده پس از شرایط کرونا و برنامه ها و اقدامات سازمان برنامه وبودجه برای این منظور گفت: از اسفندماه که یک ماه از بروز این پاندومی در دنیا و ایران می گذشت احساس کردیم که باید متناسب با محدودیت هایی که ایجاد می کنیم، به مردم کمک هم کنیم. به خصوص اینکه به شب عید نزدیک می شدیم و تعدادی از مشاغل خرد که کاسبی شان شب عید بود آسیب می دیدند. از این رو به حدود سه میلیون خانواری که درآمد ثابتی نداشته و حقوق نمی گیرند، در مرحله اوّل که تا ابتدای تابستان بود یارانه ویژه کرونا دادیم. یک وام ویژه هم برایشان در نظر گرفتیم. بعد برای کارگاه ها متناسب با تعداد کارکنانی که داشتند، مشروط بر اینکه کارگرهایشان را اخراج نکنند، به تعداد هر نفر رقمی تعیین کردیم و تسهیلاتی دادیم. برای موضوع مسکن آن ها هم اقدام کردیم. همچنین برای بیمه بیکاری کسانی که به خاطر کرونا شغلشان را از دست می دادند، از آن رقم یک میلیارد یورویی که رهبر انقلاب اجازه دادند، ما از صندوق توسعه ملی هم برای وزارت بهداشت و هم برای صندوق بیمه ی بیکاری استفاده کردیم. برای 10رسته از مشاغل که بعداً به 14 رسته رسید هم تسهیلات مالیاتی قائل شدیم و بدهی های بیمه تأمین اجتماعی آن ها را عقب انداختیم. مجموعه ای از این نوع تصمیمات اتخاذ شد و آخرینش هم که راجع به مسکن و ودیعه مسکن بود صورت گرفت.
وی همچنین درباره برنامه های دولت در یک سال آخر گفت: این دولت همچنان که رهبر معظم انقلاب فرمودند مثل هفت سال قبل، کماکان و با همان شدت به کار خود ادامه می دهد. کمااینکه از همان اوّل تا روز 13 فروردین جلساتی داشتیم که برای «جهش تولید» اعلامی از سوی رهبر انقلاب چه برنامه ریزی باید کنیم. هر یک از وزاتخانه ها طرح ها و پروژه هایشان را دادند. سازمان برنامه وبودجه هم برنامه ها، منابع و بودجه آن ها را بررسی و نتیجه را مصوب کرد. علاوه بر این همه دستگاه ها باید روی طرح های عمرانی خود تا پایان این دولت نظارت دقیق داشته باشند. طبق این برنامه ها حدود 1800 کیلومتر در این سال راه آهن جدید احداث خواهیم کرد.
وی افزود: سازمان برنامه به عنوان مسئول برنامه ریزی و پشتیبانی بودجه ای که درگیر نظارت و پیگیری است، به دنبال این امر است و یک سال زمان زیادی است که در آن می توان کارهای بزرگی کرد. در شرایط تحریم هم نمی توانیم فرمان را رها کنیم و این هواپیما را با ناوبری درستی فرود بیاوریم و به خلبان های جدید بدهیم.
رییس سازمان برنامه و بودجه درباره حمایت های رهبر انقلاب از این دولت گفت: اگر اهداف دولت را راهبردی و در راستای نظام بدانیم، این حمایت ها هم در همان راستا خواهد بود. کسی که مسئولیت همه این نظام را بر عهده دارد؛ رهبر معظم انقلاب است که هم رئیس جمهوری بوده اند و هم تجارب و نبوغ فراوانی دارند. اگر نخواهیم این کشتی را خوب هدایت کنیم ممکن است به سرنشینان صدمه بزنیم. این دولت پیش دشمن زانو خم نکرده و سر فرود نیاورده است؛ امّا اگر یارانه ها را به موقع نپردازیم و طرح های عمرانی را نتوانیم به موقع انجام دهیم، صدماتی به مردم وارد خواهد آمد.
وی ادامه داد: ایشان می دانند که جایگاه دولت تعیین کننده است و برای کمک به نظام به دولت کمک می کنند. ما همه فرزندان ایشان و سربازان نظام هستیم. ایشان همیشه از همه دولت ها حمایت کرده اند و به عنوان یکی از اعضای این دولت قدردان زحمات ایشان هستیم.
وی تاکید کرد: در کنار کارهای زیربنایی و اساسی که مورد توجه هست تلاش ما برای توجه خاص به اقشار محروم و نیازمندان جامعه به فراموشی سپرده نشده است. در سفرهای استانی علاوه بر طرح های زیربنایی برای محرومین و کسانی که تأمین مسکن و خانه برایشان شاید هیچ گاه مقدور و ممکن نباشد، با همکاری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و کمیته حضرت امام مسکن می سازیم. بدون اینکه آن فرد نیازمند پولی بپردازد، نیمی از آن پول را سازمان برنامه وبودجه می دهد. بخش دیگر را هم به صورت تسهیلات ارزان قیمت چهار درصدی به ایشان می دهیم که مابه التفاوت سود آن ها را هم دولت قبول می کند و بنیاد مسکن هم این خانه ها را می سازد و مددجویان کمیته ی امداد و بهزیستی از آن استفاده می کنند.
وی افزود: تاکنون ساخت بیش از 80 هزار واحد مسکن محرومین را شروع کرده ایم؛ حدود 24 یا 25 هزار واحد را هم به اتمام رسانده و کلیدش را به مددجویان تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی داده ایم. همواره هم اعلام کردیم که این «هدیه نظام» است. در کنار فعالیت های توسعه ای، همواره بر اساس تأکید حضرت امام و رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه «از محرومین و مستضعفین غفلت نکنید» به این عزیزان هم توجه داشته ایم و این گونه نبوده که بگوییم چرخ توسعه بگردد تا منابعی حاصل شود و آن ها نهایتاً خودشان بتوانند خانه درست کنند!
نوبخت بیان کرد: البته ساخت مسکن محرومین، به غیر از آن اقدامات این دولت در تکمیل مسکن مهر، مسکن ملی، مسکن روستایی است. این مسکن ها خاص محرومین است. تلاشمان ظرف چند سال گذشته بر این بوده که مستمری هایی را که به خانواده های تحت پوشش سازمان های حمایتی می دهیم بیشتر شود که خوشبختانه محقق و حدود 6 برابر شد. در حالی که درآمد هیچ یک از کارمندان دولت شش برابر اضافه نشده است. همه این اقدامات را در راستای کمک به آرمان هایمان تلقی می کنیم و امیدواریم که مورد رضایت مردم و خداوند باشد.
