به گزارش بانک و صنعت ، نسخه نویسی الکترونیک، یکی از مهم ترین پروژه های نظام سلامت کشور است که از چند سال پیش، زمزمه های اجرایی شدن آن آغاز شد تا اینکه به اول دی ماه 1400 رسید که الزامی شود.
شمارش معکوس برای الزامی شدن تجویز نسخ به صورت الکترونیکی، در حالی آغاز شده است که چندی پیش وزیر بهداشت، در نامه ای به رئیس جمهور درخواست تأخیر 6 ماهه این طرح را پیشنهاد داده بود که رئیس جمهور با آن مخالفت کرد و بر شروع طرح از اول دی ماه 1400 تاکید کرد.
آنچه مسلم است، همگان با اجرای نسخه نویسی الکترونیکی موافق بوده و آن را در راستای اجرای قوانین بالادستی نظام سلامت کشور می دانند. اما، نکته مورد تاکید، الزامات مورد نیاز برای اجرای این طرح است که گفته می شود هنوز به طور کامل محقق نشده و شاید همین مسئله منجر به بروز مشکلاتی برای ارائه دهندگان و دریافت کنندگان خدمات سلامت شود.
هنوز با مشکلات زیرساختی مواجه هستیم
قاسم جان بابایی معاون درمان وزارت بهداشت، با عنوان این مطلب که حوزه سلامت بیشترین تبادل اسناد الکترونیک را خواهد داشت، تاکید کرد: در درون طرح پرونده الکترونیک سلامت، 4 طرح بزرگ قرار دارد که از جمله طرح استحقاق سنجی و استعلام هویتی است. همچنین، نسخه نویسی و نسخه پیچی الکترونیک از دیگر طرح ها بود که بخش هایی از آن انجام و امکان آن فراهم شده است اما مشکلاتی دارد که باید بر طرف شود. از دیگر طرح های بزرگ این ابر پروژه، اصالت دارو در داروهای مصرفی چه در داروخانه و چه در بیمارستان ها است که اقداماتی در این باره انجام شده و بر مبنای این طرح، باید مصرف کننده دارو و مرکز درمانی آن مشخص باشد.
زیرا زیرساخت های لازم از جمله وجود رایانه در هر اتاق پزشک هنوز فراهم نشده است
وی گفت: از قانونگذار، فرصت خواستیم زمان بیشتری را برای اجرای این طرح در نظر بگیرد تا ساختاری موازی برای جاهایی که هنوز پرونده الکترونیک نشده است داشته باشیم زیرا زیرساخت های لازم از جمله وجود رایانه در هر اتاق پزشک هنوز فراهم نشده است.
جان بابایی با بیان اینکه در بسیاری از بخش های مراکز درمانگاهی ما رایانه وجود ندارد، افزود: البته اگر وزارت بهداشت، این برنامه را جدی تر می گرفت می توانست به اجرای آن سرعت دهد.
وی اضافه کرد: غیر از اراده قوی تر برای اجرا و اختصاص منابع مالی لازم، سازمان برنامه باید در قبال این برنامه، ردیف قابل قبولی برای تأمین زیرساخت، قرار می داد.
جان بابایی با بیان اینکه سالانه 11 میلیون بستری داریم، گفت: هر ایرانی به طور متوسط سالانه 11.5 خدمت از حوزه سلامت می گیرد و این موارد به زیرساخت نیاز دارد.
معاون وزیر بهداشت افزود: بیش از 800 راهنمای بالینی و استاندارد خدمت را داریم و در قاعده نسخه نویسی و نسخه پیچی، چند فاکتور بسیار مهم وجود دارد از جمله باید موتور قواعد قوی داشته باشیم که همه خدمات، استحقاق سنجی شود.
جان بابایی اضافه کرد: مردم نگران نباشند چون هم دولت و هم مجلس کمک می کنند و اکنون وزارت بهداشت و بیمه ها برای اجرای پرونده الکترونیک، هماهنگ هستند و هر هفته چندین جلسه مشترک را برگزار می کنیم.
مشکل ارتباط بین پزشک و داروخانه
علی سالاریان معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی ایران، با عنوان این مطلب که هنوز پرونده الکترونیک سلامت تکمیل نشده و ارتباط آن با سامانه های نسخه نویسی الکترونیک برقرار نیست، اظهار داشت: زمانی که پزشک نسخه را به صورت الکترونیک ثبت می کند این امکان بین پزشک و داروخانه ایجاد نشده تا بتوانند در خصوص داروهایی که موجود نیست تبادل نظر شود و اگر نیاز باشد، داروی مشابه به بیمار تحویل داده شود.
این امکان بین پزشک و داروخانه ایجاد نشده تا بتوانند در خصوص داروهایی که موجود نیست، تبادل اطلاعات کنند
وی گفت: در خصوص داروهای تزریقی نیز هیچ نسخه ای به دست بیمار داده نمی شود تا بتواند از طریق آن تزریقات خود را انجام دهد. همچنین سامانه پیامکی که باید برای ارسال کد به بیمار فعال باشد و پیامک را به تلفن همراه بیمار ارسال کند گاهی دچار مشکل می شود و پیامک یا ارسال نمی شود و یا با تأخیر به دست بیمار می رسد.
مشکلات طرح از دیدگاه سازمان بیمه سلامت
این در حالی است که محمد مهدی ناصحی مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران، با بیان اینکه 95 درصد پرداخت ها با طرف قراردادهای بیمه سلامت به صورت الکترونیکی شده است، گفت: ماهانه سه میلیون و 477 هزار نسخه به صورت الکترونیک تولید می کنیم که شامل نسخه نویسی و نسخه پیچی است.
وی با اشاره به اینکه نسخه الکترونیکی باعث ایجاد تغییر در نظام سلامت کشور می شود، افزود: در دو سال اخیر، ریل گذاری این کار و کارهای مهمی توسط وزارت بهداشت، سازمان های بیمه ای و همکاری سازمان های نظام پزشکی و انجمن داروسازان و بقیه ذی نفعان انجام شده است.
ناصحی با عنوان این مطلب که در برخی استان ها که ظرفیت اسمی زیرساختی ضعیفی ممکن است داشته باشیم از جمله در استان های کهگیلویه و بویراحمد، یزد، کردستان و کرمانشاه، حدود 100 درصد اجرای این طرح را داریم، گفت: در کلانشهرها مانند تهران، اصفهان و مشهد که مرکز ارجاعی بیماران سراسر کشور هستند، درصد کمتری از این طرح اجرا شده است.
وی با اشاره به اینکه شیوع کرونا و در نتیجه افزایش حجم کاری کادر درمان موجب شد که زیرساخت ها و آموزش های لازم برای نسخه نویسی الکترونیکی به تأخیر بیافتد، اضافه کرد: اول دی، الزام قانونی است و در قانون بودجه، مقرر شده است از این تاریخ همه فعالیت ها باید الکترونیک باشد در غیر این صورت، پرداخت ها انجام نمی شود از این جهت آمادگی لازم را در مراکز مربوط داریم.
در 22 استان بیش از 80 درصد نسخه ها الکترونیکی صادر می شود اما در برخی کلانشهرها مشکلاتی وجود دارد
ناصحی با عنوان این مطلب که در 22 استان بیش از 80 درصد نسخه ها الکترونیکی صادر می شود اما در برخی کلانشهرها مشکلاتی وجود دارد، گفت: تلاش ما بر این است که خللی در پرداختی ها ایجاد نشود.
وی اضافه کرد: از اول دی، ستاد ویژه و قرارگاهی را در بیمه سلامت تشکیل دادیم تا بتوانیم شبانه روزی در اختیار مردم باشیم و هر مشکلی پیش آمد مردم با شماره 1666 بیمه سلامت تماس بگیرند و مشکلات خود را مطرح کنند.
سازمان تأمین اجتماعی آماده است
شهرام غفاری مدیرکل درمان غیر مستقیم سازمان تأمین اجتماعی نیز گفت: 99.9 نسخه ها در مراکز ملکی سازمان تأمین اجتماعی به صورت الکترونیکی تجویز می شود و گردش کار، تمام الکترونیکی و تقریباً بدون مشکل است.
وی با اشاره به اینکه بیش از 60 میلیون نسخه در این سیستم توسط پزشکان نوشته می شود، افزود: این نشان می دهد در کشور ما این کار شدنی است، چون ما 370 تا 380 مرکز درمانی داریم و این کار در حال انجام است.
غفاری با اعلام اینکه مراکز طرف قرارداد تأمین اجتماعی شامل بیش از 22 هزار پزشک هستند و همه به سامانه مکانیزه و الکترونیکی وصل هستند و ثبت نام کردند و نسخه نویسی را انجام می دهند، گفت: بالای 80 تا 90 درصد نسخه ها در مراکز طرف قرارداد ما توسط پزشکان در مطب ها به صورت الکترونیکی صادر می شود.
نبود آمادگی مراکز دولتی و دانشگاهی، آمار نسخه های الکترونیکی را کاهش داده است
وی افزود: نبود آمادگی مراکز دولتی و دانشگاهی، آمار نسخه های الکترونیکی را کاهش داده است در حالی که انتظار داشتیم در اجرای قانون پیشگام باشند اما به علل مختلف از جمله شیوع بیماری کرونا، آمادگی نسخه نویسی الکترونیک را پیدا نکردند.
مشکل داروخانه ها با نسخه نویسی الکترونیک
در همین ارتباط، سید علی فاطمی نایب رئیس انجمن داروسازان ایران، با عنوان این مطلب که عمدتاً پزشکانی که با سازمان های بیمه گر قرارداد دارند نسخه نویسی الکترونیکی را انجام می دهند، گفت: با آغاز طرح نسخه نویسی الکترونیکی، بسیاری از پزشکان، ارتباط و قراردادشان را با سازمان های بیمه گر قطع کردند و بر اساس آمار تعداد نسخه هایی که به داروخانه ها وارد می شود اعم از الکترونیک و نسخه های کاغذی، در برخی از داروخانه ها، شاید حدود 10 درصد نسخه ها الکترونیک و بیشتر نسخه ها هنوز کاغذی است البته داروخانه هایی هم وجود دارند که 70 تا 80 درصد نسخه های ورودی به آنها، الکترونیک است.
با آغاز طرح نسخه نویسی الکترونیکی، بسیاری از پزشکان، ارتباط و قراردادشان را با سازمان های بیمه گر قطع کردند
وی افزود: شاید به سختی بتوان گفت حدود 50 درصد نسخه های ورودی به داروخانه ها، الکترونیک باشد.
نایب رئیس انجمن داروسازان ایران اضافه کرد: اینکه بگوییم از اول دی، هیچ نسخه کاغذی در داروخانه ها پیچیده نشود و همه نسخه ها باید الکترونیک باشد تکلیف مردم چه می شود. اگر پزشکان بخواهند همچنان نسخه های کاغذی بنویسند قطعاً مردم معترض می شوند و مشکلاتی برای داروخانه ها ایجاد می شود.
گلایه سازمان نظام پزشکی
داریوش طاهرخانی دبیر شورای عالی نظام پزشکی، با اشاره به اینکه مشکلات طرح پرونده الکترونیک در گروه های مختلف درمانی احصاء شد، افزود: بر اساس قانون که از اول دی، نسخه ها باید الکترونیکی باشد اما الزامات قبلی تبصره 17 قانون بودجه، هنوز اجرایی نشده است از جمله امضای الکترونیک که باید تا آذر نهادینه می شد.
وی گفت: به عنوان سازمان نظام پزشکی به تکلیف خود عمل کردیم و برای 50 هزار نفر کارت امضای الکترونیک صادر شده است اما زیرساخت آن در کشور وجود ندارد و هنوز از امضای الکترونیک استفاده نمی شود.
مردم ابزار آزمون و خطای نظام سلامت نیستند و آورده طرح پرونده الکترونیک برای مردم چیست
طاهرخانی با بیان اینکه مردم ابزار آزمون و خطای نظام سلامت نیستند، اضافه کرد: آورده طرح پرونده الکترونیک برای مردم چیست.
دبیر شورای عالی نظام پزشکی ادامه داد: سازمان بیمه سلامت هر ماه حدود سه میلیون نسخه الکترونیک داشت یعنی حدود 10 میلیون برگه دفترچه چاپ و استفاده نشده و این آورده ای برای این سازمان بوده اما بابت این مقدار صرفه جویی، چه مقدار از پرداختی جیب مردم کمتر شده است.
به نظر می رسد، بیشترین محل بروز مشکل برای مردم، داروخانه ها باشد که قرار است وقت زیادی از مردم بگیرد و شاید همین اتلاف وقت برای مردم و بیماران، با اعتراضاتی همراه شود. ضمن اینکه داروخانه ها نیز رضایت کامل از شروع طرح ندارند و معتقدند به دلیل تکمیل نبودن زیرساخت های لازم، با مشکل مواجه خواهند شد.
