فرهنگ مالیاتی

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، پیشرفت اقتصادی کشورها وابستگی زیادی به درآمدهای مالیاتی آنها دارد و برای رسیدن به این مهم باید در جامعه فرهنگ مالیاتی نهادینه شود. اصطلاح فرهنگ به معنی جامعه شناختی و مردم شـناختی آن، نخسـتین بـار توسـط مـردم شـناس انگلیسی ادوارد بارنت تیلور در سال 1871 در کتابی با عنـوان فرهنـگ ابتـدایی بکـار رفـت. وی در تعریف فرهنگ می‌گوید: «فرهنگ مجموعه پیچیده‌ای است که در برگیرنده دانستنی‌ها، اعتقادات، هنرها، اخلاقیات، قوانین، عادات و هرگونه توانایی‌های دیگری است که انسان بـه عنـوان عضوی از جامعه بدست می‌آورد». میخائیل کامدسوس (1997) اعتقاد دارد که با افزایش میل به پرداخت مالیات، شفاف سازی قوانین مالیاتی و آموزش این قوانین می‌توان به بهبود فرهنگ مالیاتی پرداخت و در این بین اخلاق و بررسی رشد اخلاقی مودیان، عاملی کلیدی می‌باشد.

دولت‌ها تنها زمانی می‌توانند مالیات‌ها را به اندازه دلخواه جمع آوری کنند که شهروندان مایل به پرداخت آن باشند، هر چند افزایش تمایل به پرداخت مالیات نیاز به یک برنامه بلندمدت افزایش در رشد اخلاقی مودیان و بهبود فرهنگ مالیاتی دارد. فرهنگ مالیاتی در هر کشوری تا حد زیادی متأثر از فرهنگ عمومی و ویژگی‌های تاریخی، جغرافیایی، اجتماعی و عوامل اخلاقی افراد است. پرداخت مالیات در کشورهای توسعه یافته بر خلاف کشورهای در حال توسعه بیشتر است; به عبارت دیگر در کشورهای در حال توسعه انگیزه‌های بیشتری برای فرار مالیاتی نسبت به پرداخت آن وجود دارد. این تفاوت‌ها وابسته به هنجارهای اجتماعی و عدم پایبندی به مباحث اخلاقی در پرداخت مالیات می‌باشد. اگر فرار مالیاتی در یک کشور غالب شود، آنگاه می‌توان نتیجه گرفت که هنجار اجتماعی پرداخت مالیاتی از بین رفته است. مالیات یکی از بهترین و توانمندترین ابزار اقتصادی با کارکردهـای گونـاگون اسـت کـه باعـث تنظیم اقتصاد جامعه می‌شود. دستیابی به اهدافی نظیر فرهنگ مطلوب مالیاتی نیاز بـه زیـر ساخت‌های رشد اخلاقی مودیان مبنی بر پذیرش مالیات و اعتقاد به پرداخـت صـادقانه آن دارد. باید پذیرفت وصول مالیات اثرات زیادی بر ثبات اقتصادی، تخصیص منـابع و توزیـع درآمد دارد. امروزه تمامی متفکران، اندیشمندان و صاحب نظران اقتـصادی، تنهـا راه حل مطمئن تأمین درآمدهای دولت را مالیات می‌دانند. واژه فرهنگ مالیاتی به ندرت در ادبیات اقتصاد یافـت می‌شود; درواقع فرهنـگ مالیاتی مفهومی بیش از فرهنگ اخذ مالیات و فرهنگ پرداخت مالیـات را در بـر می‌گیرد. عواملی از قبیل طرز تلقی افراد، بینش و نگرش، برداشت‌ها، آرمان‌ها، ارزش‌های اجتماعی، میزان تحصیلات و آگاهی در شکل گیری فرهنگ مالیاتی موثرند. درحقیقت عواملی مانند بی سوادی، فرار مالیاتی، اجتناب از پرداخت مالیـات، تـأثیرات سیاسـی و... در میزان درآمدهای مالیاتی کـشورها نقش دارند. هرچه جامعه دارای فرهنگ مالیاتی غنی‌تری باشد، وصول مالیات توسط سازمان امور مالیاتی با موفقیت و سهولت بیشتری همراه است و مودیان مالیاتی نیز با رغبت و احساس مسئولیت بیشتری اقدام به انجام وظایف قانونی خود می‌کنند.

سازمان امورمالیاتی کشور