بانک و صنعت ، به گفته کارشناسان پرداخت مالیات موجب رونق اقتصادی، افزایش سطح خدمات، تحقق عدالت اجتماعی و عمران و آبادانی میشود اما به دلیل نهادینه نشدن این امر در جامعه و عدم فرهنگسازی در مورد اثرات مطلوب مالیات بر بهبود اقتصاد کشور و رفاه شهروندان، اکثر افراد به دنبال راههایی برای فرار از مالیات هستند.
برخی افراد با توسل به راههای مختلف سعی می کنند از پرداخت مالیات فرار کنند از جمله اینکه با روشهای مختلف حسابداری به جای اینکه درآمد خود را بالا نشان دهند با دست بردن در دفاتر خودشان و با استفاده از ترفندهای حسابداری، خود را بدهکار نشان داده یا اینکه دارایی خود را کمتر نشان میدهند; به عبارت دیگر با مخفی کردن درآمد خود سعی در فریب دولت دارند.
طبق قوانین و مقرراتی که هر دولتی در کشور خود تعیین میکند، فرار مالیاتی افراد یک جرم محسوب شده که این جرم فرآیند مجازات را در پی دارد و فردی که مرتکب جرم فرار مالیاتی میشود، مجازاتی برای او از سوی دولت و اداره امور مالیاتی در نظر گرفته میشود. در ایران نیز طبق قوانین و مقرراتی که برای مالیات وضع شده است، کسانی که از دادن مالیات طفره میروند و فرار مالیاتی صورت میگیرد، مشمول مجازات مالیاتی میشوند.
بطور کلی می توان گفت هیچکس مایل نیست بخشی از درآمد و پول خود را به دولت بپردازد مگر اینگه پرداخت مالیات نهادینه شود به عبارت دیگر باید در این زمینه فرهنگسازی صورت گیرد. در اروپا و در آمریکا این موضوع تا حد زیادی به تکلیفی اخلاقی و قانونی تبدیل شده و اکثر مردم هم با توجه به مزایای آن پرداخت مالیات را پذیرفتهاند.
فرهنگ مالیاتی یعنی مجموعه رفتارها و مناسبات بین مودیان مالیاتی یا دستگاه مالیاتی کشور و نهایتا نظام مالیاتی با آحاد جامعه. برای افزایش سهم درآمدهای مالیاتی می بایست سطح فرهنگ پرداخت مالیات در جامعه را به گونه ای ارتقا داد که مالیات دادن برای مردم مانند انجام عبادت پرداخت خمس مال باشد.
پایین بودن سطح فرهنگ پرداخت مالیات از زمینههای مهم پیدایش فرار مالیاتی در جامعه می باشد که در کنار عوامل دیگری همچون ضعف فرهنگی، فقدان اطلاعات دقیق وکامل درباره مودیان و وجود معافیتهای وسیع و متنوع وعدم اطلاع مردم از موارد مصرف مالیات موجبات کاهش سهم مالیات را در بودجه کشور درپی دارد.
در زمینه جلوگیری از پدیده فرار مالیاتی، مشوقها و جرایم تنبیهی میتوانند موثر باشند، اما نه به عنوان یک راهکار دائمی. چنانچه درحال حاضر نیز دولتها با اعمال مشوقهای مالیاتی سعی بر جذب مودیان و اجرای به موقع وظایف مالیاتی آنها دارند. اما این راهکارها بدون توجه به آموزش و ارتقاء سطح فرهنگ مالیاتی نتیجه ای دربر نخواهد داشت.