به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت به نقل از روابط عمومی سازمان خصوصی سازی؛ مدل تعالی سازمانی مدلی است که سازمانها را ارزیابی و عملکرد آنها را اندازه گیری می کند. این مدل به سازمانها کمک می کند تا با مقایسه وضعیت موجود و مطلوب خود تفاوتها را شناسایی کنند؛ سپس با بررسی علل وقوع این تفاوتها راه حلهای بهبود وضع موجود را پیدا و آنها را اجرا میکند. سازمان خصوصی سازی در دولت یازدهم با بومی سازی مدل ارزیابی EFQM، در طول سالهای 93 و 94، 60 شرکت را بر اساس 4 معیار و 26 زیرمعیار به صورت کنترلی مورد بررسی قرار داد و کارشناسان شاهد این بودند که این شرکتها از نظر میانگین سود خالص، بازدهی دارایی، سطح اشتغالزایی، بهره وری کل، فروش محصول یا درآمد حاصل از خدمات و رقابتپذیری نیروی کار شاهد رشد چشمگیری هستند. در ادامه گفتگو با مهنوش مفتوح، مدیر دفتر برنامه ریزی و تحلیل واگذاری های سازمان خصوصی سازی را در ادامه می خوانید.
با توجه به مدل های متفاوت ارزیابی مانند مدل دمینگ، مدل مالکوم بالدریج و مدل ارزیابی مدیریت کیفیت اروپایی(EFQM ) مدل استفاده شده در ایران برای ارزیابی شرکت ها چیست و چه تفاوتی با دیگر مدل ها دارد؟
بر اساس مطالعاتی که در سازمان خصوصی سازی صورت گرفته است، هدف و مبنای مدل هایی که شما ذکر گردید، یکی است اما شیوه دستیابی به هدف متفاوت؛ بعضی از مدل ها روی شاخصه های کمی تمرکز می کنند و بعضی دیگر روی شاخص های کیفی، بعضی دیگر از مدل تعادلی بین شاخص های کمی و کیفی برقرار می کنند. ولی مساله مهم این است که مدل هایی که در خصوصی سازی به کار می رود؛ مدل هایی هستند با معیارها و شاخص های محدود و بیشتر بر روی شاخص های کمی متمرکز هستند. ارزیابی شرکت ها از سال 1387 شروع شد اما باید توجه کرد که معیارهای سنجیده شده در سال 1393 و 1394 متفاوت تر از قبل بوده است. مدل استفاده شده در کشور تقریبا بر اساس همان مدل EFQM است اما باید توجه کرد که هر مدل باید با ساختار آن جامعه مورد بازبینی قرار گیرد. لذا ما مدل EFQM را باتوجه به ساختار جامعه خود و اقتصاد کشور مورد بازبینی قرار دادیم و در طول سال های 1393 و 1394 تعداد 60 شرکت واگذار شده را به صورت کنترلی در مقایسه با سه سال قبل و بعد از خصوصی شدن بر اساس 4 معیار، مالی و بورس، اقتصادی و بهره وری، اشتغال و منابع انسانی و مدیریت فرآیند و نوآوری و 26 زیر معیار مورد ارزیابی قرار دادهایم.
ارزیابی صورت گرفته از سال 1387 تا سال 1394 چه تفاوت هایی داشته است؟
مبنای تمام مدل ها یکی است و ما طی سال های مختلف، مدل ها را با هدف خصوصی سازی مرتبط کردیم. هدف هایی از قبیل افزایش کارایی و بهره وری و شاخص هایی مانند نیروی انسانی و بورس، پس از ارزیابی های صورت گرفته در راستای اهداف خصوصی سازی است. معیارهای ما در سالهای 1387 تا 1392 روند مثبتی را نشان می دهد زیرا ارزیابی هایی که صورت می گیرد در سطح خرد است اما رشد چشمگیرتری را از نظر شاخص هایی که ذکر شد در دولت تدبیر و امید شاهدش بوده ایم به عنوان مثال میانگین سود خالص شرکت ها در مقایسه با قبل از خصوصی سازی 77 درصد رشد داشته است. همچنین 63 درصد شرکت ها پس از واگذاری دارای رشد بازدهی دارایی بوده اند. از سوی دیگر، 44 درصد شرکت ها با استخدام و به کارگیری نیروی کار جدید سطح اشتغال خود را افزایش داده اند. همان گونه که توجه کرده اید ارزش واقعی مدل ارزیابی شرکت ها به عنوان یک سیستم مدیریتی یک عامل مهم در رشد خود ارزیابی سازمان ها است. زیرا با ارزیابی صورت گرفته قادر به تشخیص موقعیت خود در مسیر پیشرفت و تعالی هستند. البته طرح ما در سال 1395 در سطح گسترده تری صورت میگیرد در حدود 120 بنگاه مورد ارزیابی قرار خواهیم داد و شرکتهایی که بابت سهام عدالت واگذار شدند یا رد دیونی که طی سال های گذشته واگذار شده اند را مورد ارزیابی قرار دادهایم.
مدلی که در سال 1395 قرار است استفاده شود چه تفاوتی با سال های گذشته دارد؟
سال 1395 شاخص هایی مانند سودآوری، تسهیلات، اشتغال، توسعه در سطح بنگاه، بهره وری سرمایه با مجموع امتیاز 100 مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت، که این شاخص ها حدود 12 زیر شاخص دارد که هرکدام زیر شاخص حداکثر مجموع امتیاز را به خود اختصاص داده است،که پیش بینی سازمان خصوصی سازی این است که عملکرد مثبت دولت یازدهم در سطح کلان بیشتر نمایان خواهد شد تا مردم شاهد اجرایی شدن اصل 44 قانون اساسی توسط دولت تدبیر و امید شوند.
