به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی، در ادامه گزارش های ایام دهه فجر، امروز به مهمترین، اقدامات، طرح‌ها و پروژه‌های مدنظر بانک مرکزی در حوزه اعتبارات از ابتدای سال جاری تاکنون پرداخته می شود.
1- حضور فعالانه بانک مرکزی در بازار بین بانکی ریالی برای کاهش نرخ سود در بازار بین بانکی
بازار بین بانکی ریالی در سال 1396 با رشد مناسبی در معاملات همراه بوده که نشان از تعمیق و گسترش این بازار دارد، به طوری که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 65 درصد افزایش در حجم معاملات مشاهده می‌شود. ارزش کل معاملات در 10 ماهه سال 1395 از رقم 28141530 میلیارد ریال به رقم 46435714 میلیارد ریال در 10 ماهه سال جاری رسیده است. با بهبود عملکرد سامانه معاملات بازار بین بانکی ریالی در سال 1396 این انتظار بود که بانک ها تمام معاملات خود را در سامانه مورد اشاره ثبت و انجام دهند. با توجه به این که سامانه در سه فاز طراحی و عملیاتی خواهد شد، در سال جاری بیش از 80 درصد امور مربوط به اتصال سامانه معاملات بازار بین بانکی به سامانه ساتنا انجام شده و پیش‌بینی می‌شود، تا قبل از پایان سال جاری فاز دوم آن عملیاتی شود.
همچنین با توجه به اینکه در سال های گذشته، نرخ سود بازار همواره با نوسان همراه بود، با مداخله فعالانه بانک مرکزی در بازار بین بانکی و اعمال سیاست های تنظیمی شاهد کمترین نوسان در نرخ سود معاملات بودیم، به طوری که معاملات با نرخ سود در محدوده 18 درصد انجام می گیرد.
در سال 1396 حسب تصمیمات متخذه در تاریخ 18 مرداد ماه و در راستای مدیریت وضعیت نقدینگی کشور و به منظور کاهش اضافه برداشت بانک ها مقرر شد ضمن ساماندهی عدم اضافه برداشت نسبت به تامین کسری نقدینگی بانک ها از بازار بین بانکی ریالی اقدام شود که این امر نیز با عقد تفاهم نامه هایی با بانک های بدهکار انجام و با تقسیط پرداخت مبالغ اضافه برداشت بانک ها ساماندهی شد. همچنین شرایطی فراهم شد که بانک های بدهکار بتوانند بخشی از نیاز خود را از طریق بازار بین بانکی رفع کنند.
از اهداف مهمی که بانک مرکزی در رابطه با بازار بین بانکی ریالی همواره در دستور کار خود قرار داده است، موضوع کاهش نرخ سود معاملات است. براین اساس و از جمله دستاوردهایی که با حضور فعالانه بانک مرکزی در بازار بین بانکی محقق شده است، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سپرده‌گذاری مستقیم یا غیر مستقیم بانک مرکزی نزد بانک های دچار کسری منابع کوتاه مدت منجر به تثبت نرخ سود بازار بین بانکی در حدود 18 درصد شد و از افزایش نرخ سود جلوگیری به عمل آمد.
- کاهش حجم اضافه برداشت ها
- تامین مالی کوتاه مدت بانک ها از طریق بازار بین بانکی افزایش یافته است.
2- آغاز اعطای حدود 300هزار میلیارد ریال تسهیلات در راستای اجرای دستورالعمل تأمین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط
در راستای رسالت شبکه بانکی کشور به منظور تأمین مالی نظام اقتصادی کشور و با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و با هدف استمرار رونق تولید، حفظ و ایجاد اشتغال جدید و افزایش رشد اقتصادی کشور، دستورالعمل تأمین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط در سال 1396، به شبکه بانکی کشور ابلاغ شد. در سال جاری حدود 300هزار میلیارد ریال تسهیلات در سال جاری به این طرح تخصیص داده شد، که 200 هزارمیلیارد ریال برای سرمایه در گردش و تامین مالی طرح های نیمه تمام و 100 هزارمیلیارد ریال برای بازسازی و نوسازی واحدهای اقتصادی که از توجیه فنی، مالی و اقتصادی لازم برخوردار هستند.
بر اساس اطلاعات دریافتی از سامانه هماهنگ وزارت صنعت، معدن و تجارت تا تاریخ 30 دی 1396 در حدود 110هزار میلیاردریال تسهیلات به 085‚15 بنگاه اقتصادی کوچک و متوسط اعطاء شده است. که از این میزان بالغ بر 6901 فقره به مبلغ 55.7 هزار میلیارد ریال تسهیلات به بنگاه‌های معرفی شده از سوی کارگروه‌های ستاد تسهیل استانی و مابقی تعداد 8184 فقره به میزان 54 هزار میلیارد ریال به طور مستقیم توسط بانک ها به بنگاه‌های کوچک و متوسط اعطا شد.
کل تسهیلات پرداختی طی 9ماهه سال 1396 به بخش‌های اقتصادی مبلغ 4034.6 هزار میلیارد ریال است، تسهیلات پرداختی بانک‌ها به بخش صنعت و معدن طی 9ماهه سال 1396 مبلغ 1.180.3 هزار میلیارد ریال (معادل 29.3 درصد) بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل مبلغ 72.7 هزار میلیارد ریال (معادل 6.6 درصد) افزایش داشته است. بخش کشاورزی با 40.4 هزار میلیارد افزایش معادل 23.8 درصد رشد، را نشان می‌دهد.
گفتنی است، از 1180.3 هزارمیلیارد ریال تسهیلات پرداختی دربخش صنعت و معدن معادل 84.9 درصد آن (مبلغ 1002.2 هزار میلیارد ریال) در تأمین سرمایه در گردش پرداخت شده که بیانگر توجه و اولویت‌دهی به تأمین منابع برای این بخش توسط بانک‌ها در سال جاری است.
3- انتشار انواع اوراق بهادار اسلامی
1-از ابتدای سال جاری تاکنون به میزان276.500 میلیاردریال اوراق گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری(عام) برای تجهیز منابع شبکه بانکی کشور با مجوز این بانک انتشار یافته که 264.244 میلیاردریال از آن به فروش رسیده است.
2-با توجه به مصوبات کمیته بند «ل» تبصره 5 قانون بودجه سال 1396 کل کشور، موافقت‌نامه انتشار 12هزارمیلیاردریال اوراق مشارکت در بازار سرمایه توسط دولت از محل بند "ب" قانون بودجه سال 1396 صادر شد. (10 هزار میلیاردریال برای تامین مالی طرح برقی کردن قطار تهران-مشهد و 2 هزارمیلیاردریال برای احداث قطار تهران-قم-اصفهان)
3-"ضوابط ناظر بر انتشار اوراق رهنی مسکن توسط موسسات اعتباری در بازار سرمایه" برای تسهیل استفاده از این ابزار در شبکه بانکی کشور تدوین و در کمیسیون فرعی شورای پول واعتبار به تصویب رسیده است. ضمنا این ضوابط پس از طرح و تصویب در شورای پول و اعتبار به شبکه بانکی کشور ابلاغ می شود.
نظر به محدودیت‌های قانونی فعلی برای تاسیس نهاد واسط و انتشار صکوک در بازار پول و با مجوز بانک مرکزی، وفق تصمیمات متخذه اخیر در این بانک مقرر شد، کارگروهی تخصصی در بانک مرکزی نسبت به تدوین ضوابط ناظر بر انتشار انواع صکوک برای شبکه بانکی کشور در بازار سرمایه اقدام کند تا پس از تصویب در این بانک و ابلاغ به شبکه بانکی کشور، امکان استفاده از این ابزار مهم تامین مالی برای بانکهای کشور در بازار سرمایه فراهم شود. در حال حاضر کارگروه یاد شده در حال بررسی موضوع و تدوین ضوابط مورد نیاز است.
4- آغاز اجرای اعطای تسهیلات 200هزار میلیارد ریال در راستای ایجاد فرصت‌های شغلی
«شیوه نامه اعطای تسهیلات اشتغال‌زا به طرح‌های با رسته‌های شغلی منتخب در قالب برنامه اشتغال فراگیر از محل 200هزار میلیارد ریال تسهیلات بانکی» و «شیوه نامه نحوه تعیین، تشخیص و پرداخت یارانه تسهیلات به طرح های مشمول برنامه اشتغال فراگیر» 1396 برای اجرا به استانداران محترم سراسر کشور و بانکهای عامل ابلاغ شده‌است.
لازم به ذکر است، ایجاد سامانه مندرج در آیین‌نامه از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مراحل پایانی است و به زودی راه‌اندازی می‌شود. براین اساس تمام اطلاعات مربوط به مراحل پذیرش، بررسی و پرداخت تسهیلات به طرح‌های موضوع شیوه‌نامه مذکور در سامانه موصوف ثبت می‌شود. بنابراین ارائه عملکرد از سوی شبکه بانکی پس از اتصال به سامانه یاد شده و امکان دسترسی برای ثبت اطلاعات طرح، یارانه و گزارش‌دهی، مقدور خواهد شد.
در این طرح به منظور حمایت از ایجاد اشتغال و تأمین مالی طرح‌های اشتغال‌زا- طرح‌های اشتغال‌زا پس از تصویب در کارگروه های استانی از طریق سامانه برای دریافت تسهیلات به بانکهای عامل معرفی می شوند.
5- اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج
از سال 1395 ، مجموعاً 31 بانک و موسسه اعتباری تاکنون به سامانه قرض‌الحسنه ازدواج متصل شده اند و از ابتدای سال‌جاری ضمن اجرای بند (ج) تبصره 16 قانون بودجه سال 1396 تا تاریخ 30 دی 1396 تعداد 546‚062‚1فقره تسهیلات قرض الحسنه ازدواج به مبلغ 811‚110 میلیارد ریال پرداخت شده است. ( طی مرداد الی 15 مهر ماه 1396 با توجه به طرح ضربتی اعطای وام ازدواج بالغ بر 520 هزار فقره تسهیلات به مبلغ 54 هزار میلیارد ریال پرداخت شد.)
علاوه بر این حسب ماده 50 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران ، سقف فردی تسهیلات قرض الحسنه ازدواج ایثارگران از تیر ماه سال 1394 به میزان دو برابر تسهیلات افراد عادی افزایش یافت. بدین ترتیب از ابتدای سال جاری تا تاریخ 30 دی ماه 1396 تعداد401‚46 فقره تسهیلات قرض الحسنه ازدواج به مبلغ280‚9میلیارد ریال به ایثارگران پرداخت شد.
از تعداد 546‚062‚1 فقره تسهیلات قرض الحسنه ازدواج، به مبلغ 811‚110 میلیارد ریال که طی سال 1396 پرداخت شده است ، تعداد 520 هزار فقره تسهیلات به مبلغ 54 هزار میلیارد ریال تحت طرح ضربتی وام ازدواج در بازه زمانی مردادماه الی 15 مهر ماه 1396 پرداخت شد.
6- ساماندهی اضافه برداشت بانک‌ها
در اجرای طرح ساماندهی اضافه برداشت بانک‌ها مقرر شد، ضمن اخذ وجه‌التزام محاسبه شده از این بانک‌ها، بدهی بانکهای مذکور به بانک مرکزی نیز ساماندهی و طی مهلت تعیین شده ،توسط بانکهای مزبور بازپرداخت شود.در این راستا تفاهم نامه‌هایی نیز با بانکهای عامل منعقد شده است.
این امر به ایجاد شفافیت و بهبود مدیریت منابع و مصارف بانک‌ها، ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی و نیز امکان کنترل و کاهش نرخ سپرده های بازار بین بانکی و مدیریت نقدینگی کمک می کند.
