به گزارش بانک و صنعت، آمار دقیقی از میزان تقلب در برنج های عرضه شده نمی توان ارائه داد و تنها چیزی که می توان گفت، این است که میزان آن زیاد و از تصور بیشتر است. متقلبان همچنان به کار خود ادامه می دهند و تشخیص تقلب آنها دشوار است، ولی غربالگری های لازم باید انجام شود تا میزان تقلب مشخص شود»؛ این گفته محققان در حوزه اصالت مواد غذایی در حوزه برنج است.
این تقلبات تنها در مورد برنج نیست، بلکه شامل محصولاتی چون گندم می شود. این تقلبات می تواند شامل درصد بالای شکستگی، کیفیت پایین تر از حد استاندارد و یا مخلوط شدن آن با انواع نامرغوب باشد.
تا پیش از اینکه روش های ژنتیکی برای تشخیص تقلب در برنج به کار برده شود، شکل ظاهری برنج تقلبی ازلحاظ ریخت و مورفولوژی قابل تشخیص نبود و متقلبان، برنج ها را به گونه ای ترکیب می کردند که از لحاظ شکل ظاهری هم نمی شد تشخیص داد که برنج تقلبی است یا خیر.
در حال حاضر روش هایی بر پایه DNA وجود دارد و دقیقاً بر اساس نوع برنج، انگشت نگاری ژنتیکی انجام می شود که در اصطلاح به آن دی ان ای فینگرپرینت (DNA fingerprinting) گفته می شود. بر اساس DNA می توان تشخیص داد که برنج چه نوع رقمی است و چند درصد در آن اختلاط وجود دارد.
این روش را یکی از شرکت های دانش بنیان عرضه کرده است. این روش در تنها آزمایشگاه دنیا فقط بر روی اختلاط چند رقم برنج باسماتی کار شده است، ولی محققان این شرکت ایرانی موفق به شناسنامه دار کردن 200 رقم برنج تجاری دنیا شدند که از این تعداد 120 رقم برنج ایرانی و مابقی برنج خارجی است و برای همه این نوع 200 رقم برنج انگشت نگاری ژنتیکی صورت گرفته است.
حسام شعبانی، مدیرعامل شرکت دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه این شرکت در سال 1390 تاسیس شده است، افزود: آغاز فعالیت ما با همکاری با آزمایشگاه سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در زمینه تست تقلبات غذایی بوده است.
وی تشخیص حلال در داروها و تشخیص فرآورده های دستکاری شده ژنتیکی را از دیگر زمینه های تحقیقاتی این شرکت نام برد و اظهار کرد: ما در این راستا توانستیم برای 200 رقم تجاری دنیا شناسنامه ژنتیکی تهیه کنیم. این امر در راستای جلوگیری از تقلبات بوده است و همچنین می توانیم درصد اختلاط را برای تجارت برنج تشخیص دهیم.
شعبانی با بیان اینکه این طرح روشی است که صفر تا 100 آن در این شرکت پیاده سازی شده است، تصریح کرد: در حال حاضر تنها آزمایشگاه موجود در دنیا این آزمایشات را در کشور آلمان تنها بر روی چند رقم برنج باسماتی اجرایی کرده است، ولی ما 200 رقم را می توانیم شناسایی کنیم و درصد اختلاط را اعلام کنیم.
وی با بیان این که تقلبات برنج در ایران زیاد است و شناسایی ما بر اساس DNA موجود در برنج انجام می شود، تصریح کرد: نواحی ای در DNA برنج وجود دارد که این نواحی نقاط تمایز این برنج ها محسوب می شود و ما با آزمایش هایی که به صورت شبانه روزی در مدت 2 سال انجام دادیم، نقاط تمایز میان برنج را توانستیم شناسایی کنیم و از آن برای تمایز استفاده کنیم.
شعبانی تاکید کرد: این روش در حال حاضر برای شناسایی تقلبات برنج وارداتی استفاده می شود.
