به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت , کنفرانس تجارت و توسعه ملل متحد (آنکتاد) در گزارشی اعلام کرد، جمهوری اسلامی ایران مهارت های علمی و تکنولوژیک لازم برای ایفای نقشی جهانی در صحنه هایی فراتر از صنعت نفت و گاز را توسعه داده، اما باید سرمایه گذاری های بیشتری در بخش نوآوری صورت گیرد تا این کشور بتواند به شکلی موثر در اقتصاد جهانی به رقابت بپردازد.
این گزارش افزود: از سال 2005 میلادی، یعنی زمانی که آنکتاد به بررسی سیاست های ایران در زمینه علم، فن آوری و نوآوری پرداخت، ایران یکی از سریعترین تولیدات علمی جهان را به خود اختصاص داده و از رتبه سی و چهارم از نظر انتشار مقالات علمی به رتبه شانزدهم ارتقا یافته است. بررسی های جدید آنکتاد نشان می دهد که ایران هم اکنون دومین کشور بزرگ تربیت کننده مهندس در دنیا از نظر سرانه جمعیتی به شمار می رود.
شامیکا سیریمانه، مدیر بخش فن آوری و حمل و نقل آنکتاد در این باره اظهار داشت: منابع عظیم انسانی در اختیار ایران این کشور را در جایگاهی مناسب برای بهره گیری از فرصت اتصال مجدد به اقتصاد جهانی قرار داده است و سیاست های این کشور در زمینه علمی، فن آوری و نوآوری نقشی حیاتی در موفقیت ایران ایفا خواهد کرد.»
وی افزود: «آنکتاد خشنود است که از ایران در این مقطع مهم تاریخ این کشور حمایت کند و با این کشور همکاری نماید.»
گزارش آنکتاد حاکی است، ایران نشان داده که می تواند تحقیقاتی در سطح بالا انجام دهد و حتی در بخش های نوظهوری نظیر نانوتکنولوژی با فن آوری های جدید کار نماید، اما چالش پیش روی این کشور تجاری سازی این دانش به دست آمده است.
بر اساس این گزارش تحریم های وضع شده علیه ایران از سال 1980 که در سال 2008 تشدید شدند، احتمالا موجب محدود شدن دسترسی این کشور به منابع مالی، فن آوری ها و بازارهای خارجی شده است، اما در عین حال تحریم ها ایران را وادار کرده تا به خودکفایی برسد. ایران اکنون متنوع ترین اقتصاد را در بین کشورهای تولید کننده نفت در غرب آسیا داراست.
با توجه به اینکه رشد تجارت جهانی به کند ترین سطح از زمان آغاز بحران مالی رسیده، تجار و شرکت ها به دنبال فرصت هایی جدید برای رشد هستند و اقتصاد 400 میلیارد دلاری ایران نیز با جمعیتی حدودا 80 میلیون نفری بازاری پرسود به شمار می آید.
این گزارش در ادامه نوشت: ایران شاهد رقابت سرسختانه شرکت های خارجی خواهد بود. اتخاذ سیاست های خوب می تواند موجب تسهیل بیشتر نوآوری توسط شرکت های ایرانی شود و به تقویت رشد اقتصادی و ایجاد فرصت های شغلی بیشتر کمک کند.
تهران از سال 2005 به این طرف گام های مهمی را برای اتخاذ سیاست های درست در زمینه علمی، فن اوری و نوآوری برداشته است، اما باید این سیاست ها را با سیاست های سایر حوزه ها نظیر تجارت، سرمایه گذاری، توسعه صنعتی، آموزش و رقابت وفق دهد. برای مثال، اگر ایران سرمایه گذاری مستقیم خارجی را علاوه بر افزایش بهره وری، به سمت همکاری های واقعی در زمینه فن آوری و نوآوری هدایت کند، این سرمایه گذاری ها می تواند مفید تر واقع شود.
ایران موسساتی برای تشویق توسعه فن آوری و نوآوری تاسیس کرده، اما می تواند اقدامات بیشتری انجام دهد. این گزارش حاکی است، برخی موسسات کلیدی بیش از حد بر تولید متمرکز باقی مانده اند. اما ایران به نحو فزاینده ای تمرکز خود را از تحقیق و آموزش به سمت توسعه تکنولوژیک و تاکید بیشتر بر نوآوری تغییر داده است. اقتصاد ایران در سال های اخیر شاهد تاسیس 2700 شرکت دانش بنیان به ارزش6.6 میلیارد دلار بوده است.
اما شرکت های دانش بنیان جدید نمی توانند به تنهایی اقتصاد ایران را متحول کنند. صنایع بزرگی نظیر نفت و گاز، خودروسازی و فولاد نیز باید سرمایه گذاری بیشتری در بخش نوآوری انجام دهند.
یکی از پیشنهادات این گزارش، افزایش سرمایه گذاری در بخش تحقیقات و توسعه به 2.5 درصد تولید ناخالص داخلی با تاکید بر افزایش سرمایه گذاری بخش خصوصی است. در حال حاضر، این رقم زیر یک درصد است که بخش عمده آن از طریق دولت و شرکت های دولتی انجام می گیرد.
میشائیل لیم، اقتصاددان آنکتاد و یکی از نویسندگان این گزارش گفت: «تحقیق و توسعه مهم است اما به خودی خود نمی تواند معجزه کند.»
راه حل کلیدی تولید صرفا یک محصولی که کار می کند نیست، بلکه باید کالایی تولید کرد که بتوان آن را در بازارها فروخت یا مشکلات اجتماعی و زیست محیطی عملی را حل کند.
لیم افزود: «شرکت های ایرانی می توانند بهبود ظرفیت طراحی و مهارت هایی نظیر بازاریابی و مدیریت، قدرت رقابت خود را افزایش دهند.»
ایران برای ایجاد فضایی که نو آوری و خلاقیت بتواند در آن رشد کند، باید سیستم هایی را تقویت کند که که از نو آوری حمایت می کنند و این مستلزم تقویت همکاری بین صنعت و دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی و همچنین تقویت فضای کسب و کار است.
