به گزارش بانک و صنعت ، محمدرضا مودودی در مورد وضعیت تجاری کشور اظهار کرد: شرایط امروز بسیار خاص است، تجربه تلخی را با تحریم های اخیر و شیوع کرونا در بخش تجارت خارجی داشتیم که منجر به افت شدید آمارها در سال های اخیر به خصوص در صادرات شد و شاهد آنیم که در طول 5 سال گذشته در حدود 17 میلیارد دلار از بازار خود را از دست داده ایم و حدود 7 میلیارد دلار آن فقط مربوط به سال 99 بوده که عدد بسیار بزرگی و با اهمیتی است.
وی افزود: اگر دولت آینده می خواهد در ایجاد اشتغال و توسعه درآمد ارزی تجربه موفقی کسب کند باید در این بخش سرمایه گذاری، مدیریت و برنامه ریزی جدی داشته باشد. بخش زیادی از بازاری که در تحریم از دست دادیم به علت عدم برقراری روابط بانکی و نداشتن پیمان های تجاری و توجه بیش از حد به بازار داخلی بوده است.
مودودی تصریح کرد: با یک نگاه منطقی، بخش صادرات نفتی و غیرنفتی ما تنها منابع ارزی کشور است که قادر به گرداندن چرخ های تولیدی و تجاری داخلی است و لذا در هر دو بخش باید به صورت جدی برنامه ریزی و هدف گذاری کرد. البته در بخش نفت، ما یک وزارتخانه بزرگ با اختیارات و امکانات زیاد داریم که تمرکز بالایی هم از سوی حاکمیت متوجه آن است و همه تلاش ها هم برای تسهیل تجارت نفتی و برگشت ارز حاصل از صادرات آن است ولی در مورد صادرات غیرنفتی مسائل پیچیده تر است.
وی با انتقاد از نبود تمرکز در فرماندهی و تصمیم گیری تجارت غیرنفتی گفت: متاسفانه ما یک فرماندهی واحد در بخش تجارت خارجی نداریم. تجربه چهار سال گذشته نشان داد که حتی در وزارت صمت هم که به هرحال متولی اصلی تجارت خارجی کشور است چندان به این مسئله اهمیت داده نشده و شاید بتوان گفت بزرگترین قربانی ادغام وزارت بازرگانی و وزارت صنایع و معادن، تجارت خارجی بوده است.
مودوی ابراز امیدواری کرد: دولت آینده بتواند یک فرماندهی واحد را ایجاد کرده و فضای تجارت خارجی را تسهیل و به شیوه هوشمندانه تری مدیریت کند.
این کارشناس اقتصاد بازرگانی با تاکید بر اهمیت تنوع کالاهای صادراتی بیان کرد: گرچه ما ظرفیت تولیدی زیادی در داخل کشور داریم اما این به معنای ظرفیت صادراتی مستعد نیست. دولت آینده باید به طور جدی روی تولیدات در مقیاس صادراتی و تنوع سازی در محصولات و افزایش توان رقابت پذیری آنها کار کند. ما از میان 8 هزار کد HF هشت رقمی که در دنیا صادر می شوند، فقط حدود 500 قلم کالا داریم که 90 درصد از اقلام سبد صادراتی ما را تشکیل می دهند، این رقم بسیار محدود و آسیب پذیر است.
مودودی یادآور شد: در مورد توانمندسازی بنگاه ها هم ضعیف عمل کرده ایم، از میان حدودا 12 هزار شرکت حقوقی و فرد حقیقی که صادرات می کنند، فقط حدود 450 شرکت صادراتی هستند که 90 صادرات را در اختیار دارند و این رقم بسیار کم است. باید این موضوع را در دستور کار قرار دهیم که تعداد این شرکت ها را سالانه به بیش از 1000 شرکت افزایش دهیم که مستلزم یک برنامه ریزی دقیق از سوی متولیان امر است.
وی افزود: شاید یکی بزرگترین موانع ما برای تجارت خارجی کشور سیاست های غلط ارزی بوده که باعث شده کارت های اجاره ای جایگزین شرکت های بزرگ واقعی در فعل صادرات شوند که متاسفانه نه تنها برند تجاری ایران را خراب کردند بلکه مانع شدند که بازار شرکت های توانمند ما توسعه پیدا کند و ما صادرات شفافی داشته باشیم و در عین حال موجب فساد و خروج ارز از کشور شد. این یک تهدید جدی است که اگر سیاست های ارزی کشور سازماندهی و با سیاست های تجاری هماهنگ نشوند، در آینده می تواند منجر به یک مصیبت تلخ برای اشتغال، سرمایه گذاری و توسعه درآمدهای ارزی کشور باشد.
مودودی همچنین تصریح کرد: موفقیت در این موارد بستگی دارد به تیم اقتصادی دولتی که شکل می گیرد و اینکه مدیران دستگاه های اجرایی چه رویکرد، توان اجرایی و بینش تجاری داشته باشند. ما تجربه این را داشتیم که وقتی مدیران توانمند روی کار آمدند ما شاهد جهش در حوزه تجارت خارجی بودیم. و برعکس، بهترین دوره های تاریخی گاهی به دلیل انتخاب نادرست افراد، بی نتیجه از دست رفته اند. لذا جدا از تحریم، کرونا و سیاست های خصمانه دشمنان خارجی، باید موضوع مدیریت اجرایی را بسیار جدی بگیریم. به هر میزان که مدیران دولت سیزدهم توانمند باشند ما هزینه کمتری برای توسعه خواهیم داد و حتی در این شریط سخت هم می توان امیدوار بود که گشایش هایی در حوزه تجارت خارجی و گسترش روابط بین الملل شکل بگیرد.
رییس سابق سازمان توسعه تجارت خاطرنشان کرد: در بزرگترین رویداد جهانی هویت رقابتی ملت ها که قرار است به مدت 6 ماه از مهرماه تا فروردین در دبی برگزار شود و این رویداد هر 5 سال یک بار برگزار می شود، کشورها با برندی که می خواهند مردم دنیا با آنها آشنا شوند باهم رقابت می کنند. خود را در پناه گذشته و میراث تاریخی شان بازتعریف می کنند و به دیگر ملت ها تصویری از آینده خود را نشان می دهند.
مودودی خاطرنشان کرد: ولی ما در طول دوره های گذشته اکسپو، هیچ برنامه ای برای این رویداد نداشتیم و نسبت به آن بی تفاوت بوده ایم و نتیجه این غفلت و اهمیت کمی که به اینچنین رویدادهای جهانی داده ایم، از دست رفتن بازارها، تخریب برند ایران و کاهش فضای تعامل سازنده با دنیا بوده است.
وی همچنین با تاکید بر اهمیت و ضرورت پرداختن به فناوری های نوین و تکنولوژی های پیشرفته بیان کرد: سهم «های تک» از سبد صادراتی ما بسیار کم است. افغانستان و عراق که بازارهای اصلی ما هستند اگر به ثبات سیاسی برسند می توانند به سرعت کارخانجاتی که تکنولوژی پیچیده ای ندارند را در کشور خود ایجاد و فعال کنند و ما را از بازار خود حذف کنند و در این صورت، چشم انداز پیچیده ای در مورد حجم تجارت خود با این دو کشور در انتظار ما خواهد بود. اما اگر در موضوع «های تک» برنامه ریزی دقیق و هدفمندی بشود و در صنایع های تکی که در آنها حرف برای گفتن داریم را تجاری سازی، بین المللی و سرمایه گذاری کنیم و پروژه های صادراتی بزرگی مبتنی بر های تک تعریف و حمایت شوند، شاید امیدوارم شویم که در 10 سال آینده همچنان بازار رو به رشدی را تجربه می کنیم.
مودودی در پایان متذکر شد: جمله معروفی وجود دارد که می گوید «علت از بین رفتن تمدن ها و فرهنگ ها در طول تاریخ این بوده است که حکومت ها به پرسش های نو، پاسخ های کهنه دادند» امیدواریم که دولت سیزدهم بتواند به پرسش هایی که از جنس امروزند، پاسخ هایی از جنس امروز بدهند و این تنها زمانی امکان دارد که مدیرانی با رویکرد امروزی روی کار بیایند و ما به گذشته و مدیرانی بازنگردیم که آزمون خود را پس داده اند و نتوانستند تاثیر مطلوبی روی آینده اقتصادی کشور بگذارند. فقط با مدیران آینده نگر، جسور، هوشمند و عملگراست که می توان آینده ای متفاوت از گذشته را در دولت های آتی متصور شد.
