* پس از بیمه‌نامه شخص ثالث، از بیمه‌نامه‌های درمان و مسئولیت به دلیل ضریب خسارت بالایی که دارند؛ به عنوان پاشنه آشیل صنعت بیمه یاد شده است. این مساله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در حال حاضر 5 درصد حجم پورتفوی صنعت بیمه را بیمه مسئولیت تشکیل می‌دهد. البته خسارت‌هایی که از محل بیمه مسئولیت به بیمه‌گزاران پرداخت می‌شود مبالغ بالایی است به گونه‌ای که به زودی جای بیمه شخص ثالث و درمان را می‌گیرد. اگر در حال حاضر شرکت‌های بیمه دچار این آسیب نشده‌اند به این علت است که حجم بیمه مسئولیت در پورتفوی صنعت بیمه، بیش از 5 درصد نیست. چنان‌چه شرایط به همین منوال پیش رود، همین سهم 5 درصدی، می‌تواند 50 درصد پورتفو را تحت تأثیر قرار دهد. چرا که میزان تعهداتی که شرکت بیمه‌گر می‌پذیرد بسیار سنگین است.
شرکت‌های ورشکسته بسیاری در اروپا بودند که برای دریافت خسارت‌های مربوط به مسئولیت‌های خود، حتی تا 20 سال پس از ورشکستگی دفتر خود را نگه داشتند.
اگر دکتر همتی، رییس کل بیمه مرکزی در خصوص نرخ‌های بیمه مسئولیت و مراقبت در این رابطه تذکر می‌دهد؛ به این علت است که این رشته چنان‌چه درست مدیریت نشود؛ قابلیت ایجاد بحران برای یک شرکت بیمه را دارد، یا در بهترین حالت ممکن، شرکت بیمه‌گر را به دردسر می‌اندازد.
کسی که بیمه مسئولیت می‌فروشد باید با ذکاوت و تیزهوشی بتواند آینده شرکت بیمه‌گزار را پیش‌بینی کند، اگر شرکتی در آستانه ورشکستگی به دنبال بیمه مسئولیت باشد، تماما برای شرکت بیمه‌گر دردسر می‌شود. این مهم با تجربه به دست می‌آید. اما به هرحال برای عدم عقد قرارداد با برخی از شرکت‌ها سرزنش‌هایی نیز صورت می‌گیرد اما این سرزنش‌ها برای جلوگیری از مشکلات آینده برای شرکت بیمه‌گر قابل تحمل‌اند. به همین دلیل بیمه مسئولیت می‌تواند برای صنعت بیمه مشکلات بسیار مخاطره‌آمیزی را به همراه داشته باشد.
بنابراین، بیمه مسئولیت در شرکت‌های بیمه، قابلیت زیان‌ده شدن را دارد و هم‌اکنون این‌گونه زیان‌ها به بسیاری از شرکت‌ها تحمیل شده است.
در بیمه مسئولیت، شرکت بیمه‌گر در بسیاری از موارد بابت بیمه‌نامه‌ای که ارائه داده، تا سال‌ها متعهد می‌ماند. در بیمه شخص ثالث یا بیمه‌های اموال، بدنه، و... بیمه‌گر در بازه زمانی شروع تا پایان بیمه‌نامه متعهد بود و پس از آن، دیگر تعهدی متوجه بیمه‌گر نیست. اما در بیمه‌نامه مسئولیت، ممکن است این تعهد تا سال‌ها گریبان‌گیر شرکت باشد. وقتی یک پزشک جراح اقدام به خرید بیمه‌نامه مسئولیت می‌کند و در زمان این بیمه‌نامه، یک عمل جراحی ناموفق را انجام می‌دهد، ممکن است بیمار او چندین سال بعد متوجه مشکلاتش شده و از پزشک شکایت کند. پیش از این قوانینی از سوی بیمه مرکزی ابلاغ شده بود که زمان را کوتاه‌تر می‌کرد و مثلا شرکت بیمه‌گر تا سه سال پس از انقضای زمان بیمه‌نامه، نسبت به ارائه خدمات اقدام می‌نمود اما اکنون این زمان نیز هر روز کم‌رنگ‌تر و کم‌رنگ‌تر شده و محدودیت زمانی از بین رفته است.
* نظر و راهکار شما برای این‌که بیمه مسئولیت بتواند به شکل یک بیمه سودده عمل کند چیست؟
از بیمه مسئولیت نمی‌توان خیلی انتظار سوددهی داشت، چون شرایط محیطی روی آن تاثیر می‌گذارد. ولی اگر بخواهیم بیمه مسئولیت سودده باشد، باید بیمه‌نامه سه برابر قیمت فعلی به فروش برسد که در این صورت، فروش بیمه‌نامه بسیار سخت می‌شود. بنابراین در گام اول شرکت‌های بیمه باید نرخ‌های فنی ارائه کنند و با پرهیز از رقابت ناسالم، بکوشند با مدیریت ریسک مناسب، ضریب خسارت این رشته را کاهش دهند و جلوی زیان‌های آتی را بگیرند.
هنرِ یک مدیرِ بیمه مسئولیت این است که با بهره‌گیری از دانش فنی و تجربه، جلوی بعضی ریسک‌ها را بگیرد و مراقب باشد که شرکت، برخی مسئولیت‌ها را نپذیرد و به هر قیمتی بیمه‌نامه صادر نکند.
این امر تا زمانی است که صنعت بیمه کشور بدون اهمیت به رقابت و کاهش قیمت به منظور جلب مشتری، به توانایی‌هایش بیندیشد و بداند باید در قبال کارش متعهد باشد و با نرخ واقعی کار کند.
زمانی که ما به این ادبیات نزدیک شویم و بتوانیم ریسک‌های خود را به درستی بررسی و مدیریت کنیم، می‌توان از بیمه مسئولیت انتظار سود خوب هم داشت.
در این خصوص می‌توانم مثالی از صنعت بیمه ترکیه بیاورم. ترکیه چند دهه پیش تصمیم گرفت که صنعت بیمه‌اش را از دولتی به خصوصی تبدیل کند که در ظرف یک دهه حدود 25 درصد شرکت‌ها ورشکست شدند! علت آن تعرفه‌زدایی بود، نرخ‌ها را برداشته بودند و هر شرکتی خودش تصمیم می‌گرفت بیمه‌نامه‌اش را به چه قیمتی بفروشد. شرکت‌ها به سوی نرخ‌شکنی روی آورده بودند تا این‌که 25 درصد شرکت‌ها ورشکست شدند. آنگاه شرکت‌های بیمه به خود آمده و با ارائه نرخ‌های فنی، صنعت بیمه ترکیه توانست روی پای خود بایستد.
*با توجه به این‌که بیمه مسئولیت برای افراد به صورت حقیقی در کشور ما رایج نیست، اگر کسی بخواهد برای خودش بیمه مسئولیت بخرد، شرکت بیمه‌ملت می‌تواند این خدمت را به او ارائه کند؟
این مساله در کشور ما عرف نیست اما بیمه‌ملت این قابلیت را دارد که خدمات هر نوع بیمه‌نامه مسئولیتی را که متقاضی بخواهد، با رعایت ضوابط و مقررات بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، در قالب بیمه‌نامه مسئولیت عمومی به او ارائه کند.
* نظرشما در خصوص توانمندسازی نماینده‌ها برای فروش بیمه‌نامه مسئولیت چیست؟
یکی از بحث‌های بسیار مهم در این خصوص، آموزش نماینده‌هاست چراکه در حال حاضر در این رشته، خیلی پر انرژی فعالیت نمی‌کنند و نیاز به آموزش‌های تخصصی در میان آنان احساس می‌شود. قریب به اتفاق نماینده‌ها آموزش کاملی در خصوص مسائل مرتبط با بیمه‌های مسئولیت ندارند یا حتی بسیاری از مباحث را نمیشناسند و با آنها آشنا نیستند و توانمندسازی و تخصصی کردن نمایندگان در صنعت بیمه یک ضرورت است.
باید در آموزش‌های نماینده‌ها، کارگاه‌های تخصصی هم برگزار کنیم که بتوانند ریسک‌ها را دقیق‌تر و ملموس‌تر ببینند، حتی اگر امکان حضور نماینده‌ها در زمان اجرای پروژه‌ها میسر باشد در آموزش مدیریت ریسک به نمایندگان بسیار مثمرثمر خواهدبود.
*لطفا در خصوص بیمه مسئولیت توضیح کوتاهی ارائه فرمایید و بگویید چه کسانی بهتر است که از این بیمه‌نامه استفاده کنند؟
بیمه مسئولیت از رشته‌هایی است که یک طیف خاص را شامل نمی‌شود و بسیار عمومی است، یعنی من و شما هم اگر بخواهیم، می‌توانیم برای خود بیمه مسئولیت بخریم؛ البته این مساله در جامعه ما هنوز نهادینه نشده، ولی در صورتی که هر گونه اتفاقی برای فرد بیفتد می‌تواند خسارت آن را از بیمه مسئولیت خود دریافت کند.
در حال حاضر، مردم در خارج از کشور، بیمه‌نامه‌هایی برای خود می‌خرند و مسئولیت نسبت به خود و آسیب به دیگران را چه به لحاظ مالی و چه جانی، از زمانی که از منزل خارج می‌شوند تا زمانی که به خانه برمی‌گردند، تضمین می‌کنند.
* ارزیابی شما از وضعیت بیمه مسئولیت در شرکت بیمه‌ملت نسبت به سال‌های گذشته چیست؟
بیمه ملت در تولید حق بیمه مسئولیت در سال جاری، عملکرد بسیار خوبی داشته است و در 5 ماهه ابتدای سال اهداف شرکت را کاملا تحقق بخشیده است. حق بیمه تولیدی رشته مسئولیت شرکت بیمه ملت در پنج ماهه ابتدای سال 96، 140 میلیارد ریال بوده که نسبت به پنج ماهه مشابه سال گذشته 130 درصد رشد داشته است. لازم به ذکر است در این بازه زمانی، 9هزار بیمه‌نامه مسئولیت صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 21 درصد رشد داشته است. شرکت بیمه ملت علی‌رغم رشد 36 درصدی در خسارت پرداختی بیمه مسئولیت در 5 ماهه ابتدایی سال، نسبت خسارت خود را از 44 درصد در سال گذشته به 26 درصد رسانده است که مدیریت ریسک‌های مناسب را در این شرکت نمایان می‌سازد.
* فرهنگ جامعه ایران را در مورد بیمه‌های مسئولیت چگونه می‌بینید؟
در طی سال‌های اخیر، فروش بیمه‌های مسئولیت رو به افزایش بوده است. البته به نظر من نمی‌توان نام فرهنگ بر آن نهاد بلکه مساله، مشکلات اقتصادی است. در حال حاضر به دلیل افزایش آگاهی، هر اتفاقی ممکن است به شکایت از کارفرما منجر شود و این امر، نیاز به خرید این بیمه‌نامه را در میان کارفرمایان افزایش می‌دهد.
بیمه مسئولیت، بیمه‌ای است که شرکت‌های بیمه باید با ارزیابی دقیق ریسک، آن را ارائه دهند. باید کارشناسی شود و با وجودی که برای آن نرخ تعریف شده، اما دارای ضابطه خاصی برای حق بیمه نیست. مثلا در میان دو پزشک متخصص قلب، حق بیمه برای هر دو به دلیل نوع کار و شرایط‌شان یکسان است اما سوابق پزشکان و موارد ادعای خسارت در گذشته، باید مورد بررسی واقع شود تا بتوان ضریب خسارت آن را کنترل کرد اما هم به لحاظ سرعت انجام کار، هم به دلیل رقابت موجود در جامعه و نیز مشکلات ناشی از ارائه دو نرخ بیمه به یک شغل مشابه، از حق بیمه‌های یکسان استفاده می‌کنیم.
*آینده بیمه مسئولیت را در شرکت بیمه ملت چگونه می‌بینید؟
در دو سه سال اخیر، گام‌های بزرگی را برداشتیم، بودجه شرکت در بیمه مسئولیت به صورت قابل توجه افزایش یافته و امسال نیز دو و نیم برابر سال گذشته است. تاکنون توانسته‌ایم حدود 74 درصد بودجه تعیین شده را صادر کنیم و در کنار آن ابزارهای خدمات بعد از فروش را افزایش داده‌ایم.
به هر حال شرکت بیمه، یک شرکت خدماتی است و تنها به فروش محدود نمی‌شود. وقتی بیمه‌نامه‌ای را می‌فروشیم و حجم فروش افزایش می‌یابد، حجم خسارت نیز بالا می‌رود و اگر نتوانیم در خسارت، بازده مطلوب را داشته باشیم، قطعا این فروش برای ما سودی ایجاد نمی‌کند.
برای هم‌تراز شدن سود و زیان نیز نیازمند این هستیم که بتوانیم خسارت را هم کنترل کنیم که در سال جاری، شرکت توانسته است علی‌رغم افزایش قابل توجه پورتفو، در کاهش نسبت خسارت نیز به نحو مطلوبی اقدام کند.
