خشکسالی دلیل شوک تولید محصولات اساسی کشاورزی در سال جاری/باید کشاورزی دانش بنیان شود

وی بیوتکنولوژی متابولیت های ثانویه، زیست شناسی سامانه ها، فیزیولوژی مولکولی و کشت بافت را از دیگر حوزه های فعالیت این پژوهشگاه دانست و اظهار کرد: این پژوهشگاه در عمر حدود 20 ساله خود دستاوردهای متنوعی را در زمینه های زراعی، باغی، صنایع غذایی، شیلات و ضایعات و پسماندها تحویل بهره وران و فعالان بخش خصوصی در حوزه کشاورزی کشور ارائه کرده است.

گلکاری تولید ارقام جدید مرکبات، انواع گرس ها، سالم سازی پایه های میوه، تولید هسته های عاری از ویروس و باکتری در درختان میوه، انگور و سیب زمینی، ایجاد لاین های والدینی برای حضور هیبرید در سبزیجات و تولید دانش فنی برای ریز ازدیادی در گونه های تجاری در محصولات مختلف از جمله خرما، عناب، زغال اخته، سماق و همچنین تولید واریته گیاهانی چون شیرین بیان با تولید متابولیت های هدف را از دیگر دستاوردهای این پژوهشگاه نام برد.

رییس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی تولید مواد با ارزش افزوده بالا از طریق ریز جلبک ها را از دیگر دستاوردهای تحقیقاتی این پژوهشگاه عنوان کرد و یادآور شد: همچنین محققان این پژوهشگاه موفق به طراحی و تولید انواع بیوراکتورهای ارزان قیمت برای تولید انواع محصولات با ارزش افزوده بالا شدند.

وی با اشاره به دستاوردهای این پژوهشگاه در حوزه مهندسی ژنتیک، خاطر نشان کرد: تاکنون در این زمینه پروژه های متعددی برای محصولاتی مانند برنج، پنبه، سیب زمینی و گلرنگ با هدف ارتقای مقاومت در برابر آفات و بیماری ها، اجرایی شده است. تولید کمی و کیفی روغن نیز اجرایی شده است و اگر بتوانیم با توجه به مشکلات موجود این محصولات را تجاری سازی کنیم، اثربخشی فراوانی در کاهش هزینه های تولید، کاهش آلودگی های محیطی و افزایش تولید خواهد داشت.

گلکاری خاطر نشان کرد: درست است که کشور از لحاظ تولید امکانات متنوعی در حوزه کشاورزی در اختیار دارد، ولی در عین حال با محدودیت‎های اقلیمی شدیدی هم مواجه است که در راس آن خشکی و خشکسالی قرار دارد.

وی ایران را کشوری خشک و نیمه خشک توصیف کرد و گفت: این موضوع تازه نیست، بلکه وجود تکنیک قنات در کشور گواه این است که از دیرباز موضوع آب در کشور مهم بود و در کتیبه های تاریخی نیز شاهدیم که از خشکسالی به عنوان یکی از بلایای طبیعی ذکر شده و برای اجتناب از آن دعا شده است.

گلکاری اضافه کرد: به دلیل خشکسالی های مستمری که در دهه های اخیر داشتیم، آثار آن بیش از پیش در حوزه های مختلف در کشور ملموس شده است؛ چرا که در 5 تا 6 دهه اخیر حدود 100 میلی متر از متوسط بارندگی سالانه کشور کاسته شده است و از متوسط بالای 350 میلی متر به کمتر از 250 میلی متر رسیده و در سال جاری نیز از این میزان نیز بیشتر کاهش داشته است.

رییس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان اینکه میزان بارندگی در برخی از نقاط کشور 40 تا 50 درصد نسبت به متوسط بارندگی سالانه کاهش داشته است، یادآور شد: این مساله در کنار افزایش دما و از دست دادن 70 درصدی بارندگی بر اثر تبخیر و همچنین وجود مشکلاتی چون سیاست های نه چندان مناسب در زمینه حفاظت از منابع زیست محیطی، موجب شده که اکنون در شرایطی باشیم که ادامه تولید پایدار به طور عملی با مشکلاتی مواجه است.

وی خاطر نشان کرد: شوک تولید محصولات اساسی که امسال در خصوص محصولات راهبردی مواجه هستیم و خواهیم بود، مثالی روشن از وضعیت موجود از لحاظ محدودیت های اقلیمی است.

گلکاری تنها راهکار برون رفت از محدودیت های اقلیمی را توسل به علم و فناوری و توسعه عملی و کاربردی فناوری های نوین زیستی در قالب توسعه کشاورزی دانش بنیان در کشور دانست و یادآور شد: توسعه دانش بنیان کشاورزی است که می تواند ما را به ارتقای امنیت غذایی، افزایش پایدار تولید در شرایط فعلی برساند.

وی با اشاره به جایگاه و اهمیت بیوتکنولوژی در دنیا، گفت: گردش مالی حوزه مهندسی ژنتیک در دنیا سالیانه 50 تا 60 میلیارد دلار است و تخمین زده شده که این میزان در سال 2030 به بیش از 100 میلیارد دلار در سال بالغ خواهد شد.

رییس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ادامه داد: علاوه بر آن در شیوع بیماری کووید-19 در دنیا، شاهد بودیم که واکسن هایی برای ایمنی زایی بدن در برابر کرونا موثرتر هستند که بر مبنای بیوتکنولوژی و سینتتیک مسنجر RNA ها تولید شده اند؛ سلول های سینتتیک مسنجر RNA ها، تولید پروتئین ها را در دریافت کننده هدایت می کند که این امر نشان دهنده اهمیت ورود به علم بیوتکنولوژی و مهارت در استفاده از ابزارهای بیوتکنولوژی است.

وی با تاکید بر اینکه بیوتکنولوژی مانند سایر علوم در حال پیشرفت است و تکنیک های بسیار جدیدی ابداع شده است که برخی از آنها امید بخش هستند، اظهار کرد: موضوع ویرایش ژنومی در زمینه گیاهان Novel genome-editing (دست ورزی ژنتیکی) از آن جمله این تکنیک‎ها است که 5 تا 6 کشور، گیاهانی که از این متد تولید شده اند و فرآیندهای معمول گیاهان تراریخته را مستثنی کردند که روزنه بسیار امیدبخشی است و امیدواریم بتوانیم از این دریچه برای توسعه عملی استفاده کاربردی از محصولات بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک در کشور استفاده کنیم.

گلکاری ابراز امیدواری کرد که همزمانی برگزاری این رویداد مهم با آغاز تغییرات در راس قوه مجریه فرصتی را برای نگاه دوباره در زمینه توسعه و کاربرد فناوری های نوین و زیستی در کشور به ویژه در میان اندیشمندان و سیاستمداران در جهت حل معضلات کاربردی در بخش کشاورزی فراهم کند.