بانک و صنعت؛ بازار سپرده گیری و اعطای وام های مبتنی بر سپرده در نظام بانکی رونق گرفته است. بانکها از هر تلاشی برای جذب سپرده های مردم فروگذار نمی کنند و با مجوزهای چراغ خاموشی که برخی از آنها از سیاستگذار پولی و ارزی کشور دریافت کرده اند، در میدان جذب سپرده ها جولان می دهند. آنگونه که برخی فعالان بانکی می گویند، بانک مرکزی به تعدادی از بانکها که وضعیت صورت های مالی به نسبت مناسب تری در مقایسه با سایر همتایانشان دارند، اجازه داده تا در سقف های مشخص تعیین شده به جذب سپرده بپردازند و در مقابل سودهای جذابی را به مردم ارائه دهند. اگرچه در این میان بانکها بیشتر راغب به جذب سپرده های بزرگ بوده و ترجیح می دهند نرخ های سود جذاب را برای مشتریان خاصشان بگذارند.
کافی است با صحبت از منابعی کلان به شعب برخی بانکهای خصوصی مراجعه شود تا متصدیان از هر ابزاری برای جذب منابع مالی جذاب استفاده کنند و نرخ هایی را ارائه دهند که بسیار متفاوت از مصوبات شورای پول و اعتبار است. باجه نشینان می گویند مقامات ارشد بانکشان توانسته اند مجوزهایی را از بانک مرکزی برای جذب سپرده با نرخ های جذاب دریافت کنند و همین امر سبب شود بخشی از نقدینگی بازار به شعب سرازیر گردد چرا که اکنون بازارهای موازی که البته قابلیت نقدشوندگی بالایی هم دارند از تب و تاب افتاده و امیدی برای سودهای بالا در آنها خیلی وجود ندارد.
واقعیت آن است که در جریان تب و تاب ارزی بسیاری از سپرده گذاران ترجیح داده اند پول های خود را از بانک هایی که حداکثر 15 درصد و در خوشبینانه ترین حالت برای سپرده های کلان تر 18 درصد را در نظر گرفته بودند بیرون بکشند و آنها را روانه بازارهایی همچون سکه و ارز کنند که بعضاً تا 200 درصد نیز به سرمایه گذارانش سود داد. هرچند که از سوی دیگر تورم و افزایش لجام گسیخته قیمت کالا و خدمات در همین سود بالای سرمایه گذاران در بازارهای نقدشونده نیز سهیم شد و تنها شیرینی لحظه ای سود بالا برای سرمایه گذاران به جای ماند اما به مرور قیمت های کالا و خدمات که با تاخیر بیشتری نمود افزایشی خود را در جیب مردم نشان می دهد از شیرینی سودهای به دست آمده کاست.
اما روش دیگری که بانکها را در جذب سپرده مشتریان این روزها ترغیب می کند، اعطای وام بدون ضامن و با نرخ های سود بسیار پایین به نوعی قرض الحسنه است که از سوی برخی بانکها اعمال می شود. آنها به مشتریانی که سپرده های خود را نزد این بانکها می سپارند این آوانس را می دهند که بتوانند بدون ضامن تا 70 درصد مبلغ سپرده خود را وام 4 درصد دریافت کنند اما اینجا دیگر خبری از سودهای بالا نیست بلکه سود اعمال شده برای این سپرده ها 7 درصد تعیین شده است.
یکی از متصدیان بانکی گفت: اگر مشتری بخواهد در ازای سپرده خود وام از بانکها دریافت کند باید سپرده خود را با نرخ 7 درصدی و اعداد و ارقامی در همین حول و حوش به شعب بسپارد و تا سقف 70 درصد سپرده خود را وام دریافت کند که ضوابط و دستورالعمل های مرتبط با آن کاملاً مشخص است.
وی افزود: مشتریان برای دریافت اینگونه وام ها 4 درصد کارمزد مرسوم نظام بانکی را می پردازند و در مقابل از وام بهره مند می شوند ضمن اینکه برای سپرده خود هم سود می گیرند.
حال باید دید که برخورد مشتریان با پیشنهادات ارائه شده از سوی نظام بانکی برای سپرده گذاری چطور خواهد بود. آیا همچنان نظام بانکی برای سپرده گذاران سودآور است؟
