به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت؛ هیچ محدودیتی برای فعالیت خریداران خارجی در بورس انرژی وجود ندارد. خریداران خارجی با اخذ کد سهامداری از شرکت سپرده گذاری مرکزی می توانند در مزایده کالاهای بورس انرژی رقابت و اقدام به خرید کنند.
مدیرعامل بورس انرژی با بیان مطلب فوق درباره اقدامات بورس انرژی در جذب سرمایه گذار خارجی گفت: شرکت سپرده گذاری تا کنون برای تعدادی از خریداران خارجی کد سهامداری صادر کرده و هیچ محدودیتی برای حضور سهامداران خارجی در این بورس کالایی وجود ندارد.
سید علی حسینی افزود: به طور مشخص هر هفته عرضه های صادراتی در رینگ بین الملل بورس انرژی با هدف صادرات انجام می گیرد. در این مزایده ها شاید خریداران خارجی به طور مستقیم برای خرید اقدام نکنند ولی می توانند با واسطه از طریق صادرکنندگان ایرانی به کالاهای عرضه شده در این بورس دسترسی پیدا کنند.
وی درباره مزیت حضور سرمایه گذاران خارجی در بورس های کالایی از جمله بورس انرژی خاطر نشان کرد: در بورس های کالایی، کالاها در دو رینگ مجزا عرضه می شوند. البته قیمت های پایه در رینگ داخلی در مقایسه با قیمت های پایه در رینگ صادراتی ارزان تر است. به عبارتی در رینگ صادراتی ، قیمت بر اساس ارزش های روز جهانی تعیین می شود در حالیکه بعضاً قیمت های پایه در رینگ داخلی جنبه حمایتی از مصرف کننده داخلی دارد به همین خاطر رینگ داخلی و صادراتی از یکدیگر مجزا هستند.
این مقام مسوول اظهار داشت: توسعه رینگ بین المللی از چند جهت به نفع عرضه کننده است از طرفی تولید کننده می تواند به قیمت بالاتری کالاهای خود را عرضه کند، همچنین یک بازار مستمر و قابل اعتماد برای عرضه کننده و خریدار ایجاد می شود، علاوه بر این موارد برند سازی برای کالاهای ایرانی شکل می گیرد و بدین ترتیب زمینه آشنایی بیشتر خارجی ها با محصولات داخلی فراهم می شود و این تعامل زمینه کسب سود بیشتر را برای تولید کنندگان داخلی به همراه دارد.
وی تصریح کرد: عرضه کنندگان داخلی که محصولات خود را در بورس انرژی عرضه می کنند به دنبال توسعه عرضه های بین المللی و بازارهای صادراتی خود از طریق بورس هستند چون درآمدهای مستمر را از طریق صادرات و فروش بین الملل یک مزیت می دانند.
مدیرعامل بورس انرژی درباره تأثیر حضور سرمایه گذاران خارجی در بازار سرمایه ایران گفت: بازار سرمایه ایران اعم از بازار کالا و اوراق بهادار با مشارکت سرمایه گذار خارجی ارزش بیشتری پیدا می کند و هم اوراق بهادار هم کالا با قیمت مناسبتری عرضه و فروخته شود چون هر چقدر تقاضا برای اوراق یا کالایی افزایش پیدا کند در قیمت آن نیز اثر گذار خواهد بود ضمن اینکه کماکان قیمت اوراق و کالاها در ایران با توجه به مزیت هایی که در بحث انرژی و نیروی کار وجود دارد قیمت های مناسبی است.
حسینی با بیان اینکه ورود سرمایه گذار خارجی به ایران یک بازی برد - برد برای طرفین است، گفت: هم سرمایه گذار خارجی به بازار دارایی و کالایی با قیمت مناسب دست پیدا می کنند هم عرضه کننده داخلی و ناشران اوراق بهادار از قیمت های بالاتری برای عرضه های خود استفاده می برند.
نهادهای مالی، زمینه ساز سرمایه گذاران خارجی
مدیرعامل بورس انرژی درباره ساختارهای مورد نیاز برای حضور سرمایه گذاران خارجی در ایران گفت: دسترسی سریع و راحت به سامانه های معاملاتی و الکترونیکی کردن این سامانه در عین برخورداری از ضوابط و مقرراتی که سرمایه گذار خارجی را مورد حمایت قرار بدهد مورد نیاز است، البته بورس انرژی در این بخش مشکل خاصی ندارد چون هم سامانه معاملاتی و هم سامانه پس از معاملات صددرصد الکترونیک است.
وی ادامه داد: شاید تنها موضوعی که وجود دارد را بتوان در دل نهادهای مالی که با مشتری در ارتباط هستند، پیدا کرد. باید این نهادها را در حوزه ارتباطات بین المللی توانمند کرد، به عنوان مثال شرکت های مشاور سرمایه گذاری، شرکتها تأمین سرمایه، سبدگردانها و به خصوص کارگزاران باید بتوانند تعاملات بین المللی خود را با سرمایه گذاران خارجی به صورت مستقیم برقرار کنند.
حسینی خاطر نشان کرد: یک دسته از ارکان در بازار سرمایه مانند سازمان بورس، بورس های چندگانه و شرکت سپرده گذاری وظیفه شان بستر سازی است و یک دسته از نهادها از جمله کارگزاری ها، تأمین سرمایه ها و ... وظیفه شان جذب منابع و دریافت سفارش از مشتری است.
وی تصریح کرد: تمرکز و اتکا بر بستر سازی کفایت نمی کند بلکه این دسته از نهادها که مستقیم در ارتباط با خریداران و سرمایه گذاران خارجی هستند را هم باید تشویق و توانمند کرد و هم مشکلاتشان را برطرف کرد که بتوانند در ارتباطات بین المللی منابع مالی مورد نظر را جذب کنند چون نهادهایی که به طور مستقیم با مشتری در ارتباط هستند نقش پررنگی در جذب سرمایه دارند.
حسینی محدودیت های بین المللی را اصلی ترین مانع برای استفاده از ظرفیت سرمایه گذاری خارجی در کشور خواند و گفت: شرکت سپرده گذاری و نهادهای بزرگ مالی توانمندی های خوبی برای جذب سرمایه گذار دارند اما بیشترین مانع بحث محدودیتی هایی است که در خصوص نقل وانتقال پول در بستر بین المللی وجود دارد و اجازه نمی دهد که نهادهای مالی در جذب سرمایه خارجی موفق عمل کنند چنانچه این محدودیتها برداشته شود قطعاً بازار سرمایه ایران یک ظرفیت بسیار مطلوب، برای سرمایه گذاری خارجی است.
این مقام مسوول در خصوص مزیت ها بازار سرمایه ایران گفت: با توجه به قیمت سهم و P/E ای که در مقایسه با قیمت های جهانی وجود دارد بازار اوراق بهادار ایران یک فرصت عالی برای سرمایه گذاری است و اگر پای سرمایه گذار خارجی به بازار مالی ایران باز شود باعث افزایش P/E می شود.
وی در ادامه افزود: بازار کالاهای ایرانی هم با توجه به مزیت نسبی و ایده الی که در بخش انرژی وجود دارد از قیمت تمام شده رقابتی در مقایسه با رقبا برخوردار است همچنین با توجه به اینکه شرکت های ایرانی بعضاً از تکنولوژی های روز اروپایی برای تولیدات خود استفاده می کنند و نیروهای انسانی متخصص و تحصلیکرده نیز دارند بعضاً کالاهای تولید شده در داخل از کیفیت قابل قبولی برخوردار است و اینهم مزیت دیگری برای سرمایه گذاران خارجی است.
حسینی با تأکید بر این نکته که باید پل ارتباطی بین ایران و سرمایه گذاران خارجی تقویت شود، گفت: ایران چه از حیث سرمایه گذاری در بازار ثانویه چه از حیث سرمایه گذاری در بازار اولیه و بازار کالایی جذابیت لازم را دارد و فقط باید این بازار بالقوه به سرمایه گذار خارجی معرفی شود.
مدیر عامل بورس انرژی درباره اقداماتی که این بورس کالایی برای جذب سرمایه گذار خارجی دارد، گفت: یکی از ایده هایی که بورس انرژی در بحث سرمایه گذاری خارجی دنبال می کند، انتشار اوراق ارزی مبتنی بر کالاست یعنی همانطور که اوراق سلف ریالی نفت کوره منتشر شد می توان اوراق ارزی سلف نفت کوره را داشته باشیم که انتشار این اوراق در حال پیگیری است و اگر توافقات با شرکت ملی نفت صورت بپذیرد با انتشار این ابزار جدید به سرمایه گذار خارجی اجازه داده می شود روی اوراق مبتی بر کالا نیز سرمایه گذاری کند.
رفع نگرانی سرمایه گذاران خارجی
حسینی درباره عوامل مورد توجه سرمایه گذاران خارجی برای ورود به بازار ایران گفت: سرمایه گذار خارجی عمدتاً دنبال چند مسأله اساسی است که نخستین دغدغه شان کسب یک بیزینس سودآور خوب است و اساساً سودآوری در ایران از نرخهای جذابی برای سرمایه گذاران خارجی برخوردار است. برای مثال در کشور سالانه 20 درصد توسط بانک ها سود داده می شود این درحالیست که در بسیاری از کشور ها این رقم 2 درصد است و حتی در برخی کشورها برای نگهداری سپرده ها اجاره دریافت می کنند در نتیجه نرخهای سودآوری نظام پولی مالی ما برای آنها جذاب است.
وی ادامه داد: نکته دوم، نقل و انتقال سرمایه است. معمولاً سرمایه گذار خارجی علاقه مند است از همه فرصتهای سرمایه گذاری در جهان استفاده کند یعنی اگر امروز پولش را به ایران آورد و بعد تشخیص داد گزینه بهتری در جای دیگری وجود دارد، بتواند به راحتی سرمایه خود را خارج کند که این دغدغه نیز به کمک آیین نامه سرمایه گذاری خارجی که به تصویب هیأت دولت رسیده است خیال سرمایه گذاران خارجی را نیز از این منظر راحت کرده چون اجازه داده سرمایه گذار اصل پول و سود حاصل از سرمایه گذاری را در یک زمان معین انتقال دهد.
مدیرعامل بورس انرژی اضافه کرد: نکته سوم، حمایت های قانونی در حوزه سرمایه گذار خارجی است. سرمایه گذار باید اطمینان داشته باشد که اگر به یک چالش و مشکلی برخورد، قانون او را به عنوان یک فرد خارجی تحت حمایت قرار می دهد که در کشور ما این حمایت قانونی وجود دارد. به عبارتی سرمایه گذار خارجی که از طریق سازمان سرمایه گذار خارجی که زیر مجموعه وزات اقتصاد است اجازه سرمایه گذاری می گیرد، تحت حمایت قانونی قرار می گیرد که این یک امکان خوب است.
حسینی ادامه داد: در بازار سرمایه نیز بعد از تصویب قانون بازار اوراق بهادار در سال 84 و مجموع ضوابط که شورای بورس تصویب کرد یک چتر حمایتی خوبی برای سرمایه گذاران خارجی و داخلی وجود دارد البته ما باید این ظرفیت ها را به سرمایه گذار خارجی به طرق مختلف مانند ترجمه قوانین، برگزاری همایش، حضور در نمایشگاه های خارجی منتقل کنیم و باید از هر امکانی برای معرفی این ظرفیتها استفاده کرد.
مدیرعامل بورس انرژی درباره استاندارهای لازم برای دستیابی به بین المللی شدن بازار سرمایه ایران، گفت: به نظر من فاصله چندانی از استانداراهای بین المللی نداریم چون خیلی از این خدمات حرفه ای که در بازار سرمایه باید به سرمایه گذاران ارائه شود مثل خدمات حسابرسی یک سابقه دیرینه دارد. هم اکنون موسسات بسیار خوب حسابرسی در ایران فعالیت می کنند و شرکای آنها افراد باسابقه و تحصیلکرده ای هستند و پیش از محدودیت های بین المللی با حسابرسهای معتبر جهانی همکاری های تنگاتنگی داشتند و به عنوان نماینده آنها در ایران و حتی منطقه شناخته می شدند.
وی تأکید کرد: وقتی این جریان قبلاً وجود داشته یعنی موسسات حسابرسی ما از توانایی ها و استاندارهای لازم برخورداراند و اگر الان این رابطه کمرنگ شده بخاطر محدویت های بین المللی است و ارتباطی با میزان توانایی موسسات حسابرسی ما ندارد.
به گفته مدیر عامل بورس انرژی در حوزه گزارشگری مالی استانداردهای مالی و ملی بازار سرمایه ایران بالای 90 درصد با استاندارهای گزارشگری مالی بین المللی تطبیق دارد. وی در اینباره توضیح داد: پایه و اساس گزارشگری مالی برگرفته از استاندارهای جهانی و کشورهای صاحب نام در عرصه بازارهای مالی است البته در دو سال گذشته سازمان بورس و سازمان حسابرسی به همراه هم یک پروژه ای را تعریف کردند. بر اساس آن ایران با مراجع ذی ربط همکاری می کند و به دین ترتیب در تولید اطلاعات مالی و حسابرسی اطلاعات مالی فاصله چندانی با استانداردهای بین المللی وجود ندارد و اگر فاصله ای هم وجود داشته باشد به سرعت می توان آنرا پر کرد.
ساختارها و زیرساختارها آماده جذب سرمایه گذار خارجی
مدیرعامل بورس انرژی درباره میزان آمادگی ساختارهای بازار سرمایه برای جذب سرمایه گذار خارجی اظهار داشت: از لحاظ ساختار بازار سرمایه هم اکنون از نرم افزاری استفاده می شود که بسیار با کیفت است و در سطح جهانی مورد تأیید است و تنها مشکل محدودیت های بین المللی ناشی از تحریم است که باید از بین برود که چنانچه این اتفاق بیفتد ما مشکلی از جهت جذب سرمایه گذار خارجی نداریم.
حسینی درباره تفاوت زیر ساختارهایی بازار سرمایه ایران در موضوعاتی چون حجم مبنا و دامنه نوسان در مقایسه با بازارهای جهانی گفت: ما باید نگاه کنیم که فلسفه زیرساختارهایی چون دامنه نوسان، حجم مبنا چیست، ما اگر دلمان برای سرمایه گذار خارجی می سوزد به طریق اولی باید دلمان به حال سرمایه گذار داخلی بسوزد پس اگر این محدودیتها در گذشته وضع شده دلیلی جز بالغ نبودن بازار سرمایه ایران نداشته است.
وی ادامه داد: بازار سرمایه ایران از لحاظ یک سری پارامترها به آن بلوغ لازم نرسیده است از جمله سطح تحلیل گری، فرهنگ سهامداری، شناخت سرمایه گذاران نسبت به حمایت های قانونی و قوانینی که در بازار سرمایه است یا آشنایی مدیران ارشد در خصوص مسائل بازار سرمایه همگی مجموعه عواملی است که اگر نتوانند کارکرد مناسبی داشته باشند ریسک را برای سرمایه گذاران افزایش می دهند، بنابراین برای اینکه بتوان ریسک را در یک حد قابل قبولی مدیریت کرد از برخی محدودیت ها مثل حجم مبنا و دامنه نوسان استفاده شده است.
مدیرعامل بورس انرژی رمز و کلید این محدودیتها را در ارتقاء پارامترهای مذکور خواند و اظهار داشت: هر چه تولید اطلاعات مالی با کیفیت و تحلیل اطلاعات مالی افزایش یابد، نهاد سازی و ابزار سازی های بیشتری انجام شود و ابزارهایی طراحی شود که به امنیت سرمایه گذار کمک کند به تناسب گسترش همین پارامترها می توان با خیال راحت این دسته از محدودیتها را برداشت اما اگر بدون رشد این پارامترها به دنبال حذف این محدودیتها باشیم به نظرم من در بازار ما جواب نمی دهد و مشکلاتی را برای سرمایه گذاران اعم از داخلی و خارجی ایجاد می کند.
حسینی درباره ریسک اتصال بازارهای مالی داخلی به بازارهای بین المللی گفت: قطعاً اتصال بازارهای داخلی به بازارهای بین المللی ریسکی را در بر خواهد داشت اما در کنار این تهدید، فرصتهایی را هم به روی سرمایه گذاران باز می کند. به عنوان مثال سرمایه گذاران با متنوع سازی سرمایه گذاریشان ریسک خود را مدیریت می کنند.
وی ادامه داد: وقتی سرمایه گذار، سرمایه خود را در بازار سرمایه چند کشور سرمایه گذاری می کند، ریسک خود را کاهش می دهد اما از طرفی وقتی شما به بازارهای بین المللی متصل شوید چنانچه بحرانی ایجاد شود با یک شدت و ضعفی به سایر بازارها هم منتقل خواهد شد. به عنوان مثال در بحران 2008 بورسهایی که در منطقه ما اوراق خارجی خریداری کرده بودند یا سرمایه گذاران خارجی در آنجا فعالیت می کردند از آن تبعات بحران بی نصیب نماندند در حالیکه ایران به دلیل عدم ارتباط مالی بین المللی با بازارهای جهان از آن بحران آسیبی ندید.
حسینی خاطر نشان کرد: همه این ریسکها قابل مدیریت است در عین حال که این فرصت را به ما می دهد که از فرصتهای سرمایه گذاری و بهبود در عرصه سرمایه گذاری بین الملی استفاده کنیم بنابراین به جای نگرانی بابت ریسک های احتمالی با حضور سرمایه گذاران خارجی باید نگاهمان به این سمت باشد که ریسکها را با ابزارهای متنوع کاهش بدهیم و مدیریت کنیم و اجازه بدهیم سرمایه گذاران از فرصت سرمایه گذاری خارجی استفاده کنند.
قوای سه گانه پشتیبان بازار سرمایه
مدیرعامل بورس انرژی درباره قوانین حمایتی و تشویقی از سرمایه گذار خارجی گفت: حمایت های قانونی در سطح دولت، مجلس و قوه قضاییه در سطح خوبی است و همه علاقه مندند بازار سرمایه توسعه پیدا کند و بازار شفاف و سالم تقویت شود چون هرچقدر این بازار تقویت شود بازارهایی که می تواند سرمایه مردم را به مخاطره بیاندازد تضعیف خواهد شد. تصمیمگیران کلان کشور این موضوع را به خوبی درک کرده اند پس قطعاً علاقه مند هستند بازار سرمایه تقویت شود.
وی در ادامه افزود: در حوزه قوانین و مقرات می شود این رویکرد را به خوبی دید به عنوان مثال آخرین قانونی که مجلس تحت عنوان قانون لایحه رفع موانع تولید رقابت پذیر تصویب کرد، جهت گیری در حمایت از بازار سرمایه در این قانون به خوبی مشاهده می شود. بعضی از مواد آن به طور مستقیم درباره بازار سرمایه است و بعضی هم در راستای حمایت از شرکتها و بنگاه های تولیدی است که در بورس فعالیت می کنند بدین ترتیب در این قانون مستقیم و غیرمستقیم حمایت از بازار سرمایه مورد توجه قرار داده شده است و این نگرش در سالهای گذشته وجود داشته و مجموع قوانینی که به تصویب رسیده در جهت حمایت ار شرکتها و سرمایه گذاران بوده است.
حسینی خاطر نشان کرد: البته در حوزه وضع قوانین یک اصل ثابت وجود دارد و آن پویایی در تدوین قوانین و مقرارت است. قوانین باید پویا باشند هیچ وقت با ثبات در قوانین نمی توانیم ادعا کنیم که کارایی لازم وجود دارد مخصوصا در بازار سرمایه چون این بازار یک محیط پویا و نوگرا است پس باید قوانین آنهم به تناسب، همین پویایی را داشته باشند. اگر قانونی مخل سرمایه گذارای است باید حذف شود و در جاهایی که خلاء قانونی وجود دارد باید قانون مورد نیاز تصویب شود و به عبارتی باید بهینه سازی در وضع قوانین بازار سرمایه یک بحث مستمر دائمی باشد.
مدیرعامل بورس انرژی در خصوص اخذ مالیات به عنوان یک دغدغه احتمالی سرمایه گذاران خارجی گفت: ما عملاً از سال 80 دو تغییر عمده در بخش مالیات و سرمایه گذاری داشتیم که به نوعی به نُرمهای بین امللی نزدیک شدیم. در این راستا مالیات مضاعف برداشته شده است یعنی شرکتی که سود تقسیم می کند چون مالیات آن سود پرداخت شده، گیرنده سود مالیات پرداخت نمی کند در حالیکه پیش از این مالیات دو بار دریافت می شد.
وی در این خصوص ادامه داد: مالیات عملکرد شرکت ها در گذشته پلکانی بوده و با افزایش سود افزایش پیدا می کرد اما الان فلت شده است یعنی شرکت ها هر چقدر سود کسب کنید حداکثر مالیاتشان 25درصد است. در بورس هم تا 20 درصد معافیت مالیاتی دارد و شرکتهایی که سهام شناور ازاد لازم را داشته باشند این عدد به 22.5 درصد می رسد علاوه بر این یک معافیت مالیاتی دیگر نیز برای شرکتهای بورسی تولیدی در نظر گرفته شده است که اگر ای شرکت ها کالاهای خود را در بورسهای کالایی عرضه کنند 10 درصد معافیت مالیاتی می گیرند با این استدلال می توان گفت شرکت های ما شرایط خوبی دارند.
مدیر عامل بورس انرژی در پایان این گفتگو آینده سرمایه گذاری خارجی در کشور و چشم انداز آنرا مثبت دانست و گفت: بازار ایران بازار بکری است و فرصتهای زیادی برای سرمایه گذاری وجود دارد و این هنر ماست که از این فرصتها به نحو بهینه استفاده کنیم و سرمایه خارجی را به چرخه تولید و بازار اولیه وارد کنیم تا افزایش تولید و درآمد و اشتغالزایی در کشور ایجاد شود.
وی ادامه داد: اگر سرمایه گذار خارجی بتواند از طریق واسطه گری و بازارهای کاذب کسب سود کند حاکی از کم کاری و اشتباه ما در این عرصه بوده است چون بازار سرمایه جایی است که می توانیم سرمایه خارجی را با کمترین ریسک به سمت تولید و اشتغال هدایت کند پس نباید اجازه بدهیم سرمایه گذار خارجی به فرصتهای کسب سود بدون دردسر و بدون ایجاد منفعت برای کشور، دست پیدا کند.
حسینی ضمن تشکر و قدردانی از برگزار کنندگان همایش بین المللی بازار سرمایه ایران با محوریت سرمایه گذاری خارجی گفت: برگزاری این گونه همایش ها بسیار خوب و امید بخش است. اینگونه همایشها و ارتباط های بین المللی یا تاکنون برقرار نشده یا ضعیف برقرار شده است و از آنجایی که سرمایه گذار خارجی تا به ایران نیاید و محیط را به عینه نبیند و اطلاعات اولیه و ضروری برای سرمایه گذاری را کسب نکنند به آن بازار با احتیاط برخورد می کنند، پس این همایشها می توانند هم سرمایه گذار را از نزدیک از فرصتها مطلع کند هم با طرفهای مورد مذاکره از طریق این همایش آشنا شود و بدین ترتیب روابطی که لازمه سرمایه گذاری است به جریان افتد
