به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بهزاد قیاسوند مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی با اعلام این خبر افزود: در سال 89 براساس ایرادات مراجع نظارتی ، بانک مرکزی اعلام کرد ایران چکهای 1 میلیون ریالی در مرحله آخر و هنگام ارائه به بانک توسط مردم پشت نویسی شده و از گردونه خارج شوند لکن این اقدام و صرف وقت مردم در صف بانکها باعث شد این چکها عملا قابلیت خود را از دست داده و چون گذشته مورد استقبال مردم قرار نگیرند و به تدریج در بانکها جمع شده و عملا از گردونه مصرف و چرخه استفاده خارج شوند ولی با رفع موانع پیش گفت و امکان استفاده دوباره ایران چکها اکنون بانک مرکزی بر اساس قانون بودجه، اختیار انتشار ایران چک 1 میلیون ریالی را دارد و با توجه به نیاز اعلام شده بانکها به این ابزار پرداخت ، ایران چک های 1 میلیو ن ریالی توزیع می شوند.
وی افزود: به طور کلی یکی از وظایف اصلی بانکهای مرکزی تامین ابزار پرداخت مورد نیاز جامعه است. بانکهای مرکزی برای آنکه بتوانند به نیاز مردم پاسخ دهند، سفارش سال آینده یا سالهای آتی را برآورد می کنند و بر این اساس، اسکناس و مسکوک تولید و منتشر می کنند.
قیاسوند با بیان اینکه بانک مرکزی برای سفارش چاپ اسکناس اهداف سه گانه ای را دنبال می کنند، تصریح کرد: یکی از این اهداف، تامین وجه نقد مورد مصرف در مبادلات روزانه جامعه یا به عبارتی دیگر، نقدینه خواهی است و اسکناس و مسکوک هم یکی از اجزای نقدینگی به مفهوم گسترده است .
مورد دوم که مورد توجه بانکهای مرکزی است، ذخیره گیری مناسب است و این ذخیره برای مواجهه با وقایع غیرمترقبه ای که احیاناً باعث مراجعات مردم به سیستم بانکی می شود ، مدنظر است و طبیعتاً بانکهای عامل باید بتوانند پاسخگوی نیازهای مردم باشند.
مدیرکل ریالی و نشر در ادامه افزود :مورد سوم جایگزینی اسکناس های امحاء شده است . طبیعتاً اسکناس ها بعد از یک مدت گردش، دچار فرسودگی می شوند و شبکه بانکی این اسکناس های فرسوده را جمع آوری و به بانک مرکزی تحویل می دهد . بر این اساس برای جایگزینی این حجم اسکناس، بانک مرکزی باید تدابیر لازم را بیندیشد .
وی با اشاره به برخی انتقادات مبنی بر ذخیره ایران چک ها در بانک مرکزی خاطرنشان کرد: اینکه گفته می شود سالیان متمادی ایران چک ها در خزانه بانک مرکزی بلااستفاده مانده است، اساساً سخنی غیرحرفه ای و غیر کارشناسی است، چرا که این امر نشان دهنده آن است بانک مرکزی پیش بینی های لازم برای تامین نیازهای مردم به ابزارهای پرداخت از جمله ایران چک را مورد توجه قرار داده است. از امتیازات و ویژگی های خوب هر بانک مرکزی پیش بینی میزان تقاضای نقدینگی در جامعه است تا بتواند به پشتوانه این اقدام، یک ذخیره مطمئن و قابل اتکا در خزانه های خود داشته باشد .
وی در خصوص فرآیند انتشار ایران چک ها بیان کرد: سال 86 به موجب مصوبه هیات وزیران ایران چک های بانک مرکزی مجوز چاپ گرفتند و بر همین اساس، سفارشات لازم به سازمان تولید اسکناس و مسکوک داده شد و در سال 87 ایران چک های بانک مرکزی جایگزین بانک چک ها شد و به دلیل این که انتشار چک پول بانکها اثار نامطلوب اقتصادی داشت ، بانک مرکزی نیز به همین انگیزه وارد عرصه شد و ضمن جمع آوری بانک چک ها و چک پول ها ؛ ایران چک خود را جایگزین آن ها نمود .
قیاسوند در ادامه افزود: پروسه انتشار تا سال 89 ادامه داشت ، اما در آن سال به خاطر ایراداتی که از طرف مراجع نظارتی وارد شد، بانک مرکزی طی بخشنامه ای از بانکها خواست ایران چک های یک میلیون ریالی را در ایستگاه آخر پشت نویسی و ابطال نمایند . البته باید گفت بخشنامه بانک مرکزی اساساً به این معنا نبود که ایران چک ها از گردونه خارج شوند بلکه به دلیل عدم استقبال مردم از این وضعیت ایجاد شده ، عملا ایران چک ها از گردونه خارج شدند .
مدیرکل ریالی و نشر با اشاره به اقدامات بانک مرکزی جهت مقابله با خلاهای ایجاد شده ناشی از حذف ایران چک 1 میلیون ریالی، تصریح کرد: در همان سال بانک مرکزی علیرغم اینکه یکی از ابزارهای پرداخت را از دست داده بود ، خوشبختانه از طریق اسکناس صدهزار و ایران چک پانصد هزار ریالی این خلاء را جبران کرد که اگر به موقع وارد عمل نمی شد مسائل و مشکلات خاصی پدید می آمد.
وی در ادامه افزود: بانک مرکزی به تلاش های خود ادامه داد تا بتواند ایران چک ها را مجددا" به فرایند چرخه بازگرداند و نهایتا تلاش ها نتیجه داد و در قالب بودجه سال 91 بند قانونی مربوطه دیده شد که بر این اساس بانک مرکزی توانست زیر نظر هیات نظارت اندوخته اسکناس که یکی از ارکان بانک مرکزی است و با پشتوانه، اقدام به انتشار ایران چک نماید و بند قانونی مربوط در بودجه سال های 92 و 93 نیز دیده شده است. بر این اساس در خرداد سال 93 نیز تصمیم گرفته شد توزیع ایران چک ها از طریق سیستم بانکی که در حقیقت کانال توزیع اسکناس ، مسکوک و ایران چک است صورت گیرد .
وی با رد کردن این که با انتشار و توزیع ایران چک های یک میلیون ریالی ، اسکناس های خردتر از چرخه خارج می شوند، تاکید کرد:اسکناس های خرد و درشت مکمل هم هستند و این دو با هم ابزار پرداخت مناسبی را تشکیل می دهند و جزء اجزاء لاینفکی هستند که یکی بدون دیگری قابل استفاده نخواهد بود .
وی به شهروندان اطمینان داد ذخیره ایران چک های یک میلیون ریالی به اندازه کافی است و با قاطعیت می توان گفت نیازهای شهروندان در این زمینه از طرف بانکها قابل تامین است و از این پس نیازی به پشت نویسی ایران چکها نبوده و مردم می توانند مانند ایران چکهای پانصد هزارریالی در مبادلات روزمره خود از آنها استفاده کنند.
قیاسوند در پایان تاکید کرد: مشتریان در بدو امر و هنگام مراجعه به بانکها و عدم دریافت ایران چک های یک میلیون ریالی نگران نباشند . طبیعتا روند توزیع ایران چک های جدید، زمان بر خواهد بود اما قطعا در آینده نزدیک توزیع آن در سراسر کشور و در تمام بانکها انجام خواهد شد .
در ادامه، مجید صنیعی رییس سازمان تولید اسکناس و مسکوک ضمن اشاره به ابعاد و اندازه ایران چک 1 میلیون ریالی گفت : همانند ایران چک 500 هزار ریالی، ابعاد آن 160 در 75 میلی متر می‌باشد و رنگ قالب آن آبی است.
وی ویژگیهای امنیتی ایران چکها را در سه دسته برشمرد و گفت: برخی ویژگیها توسط مردم بدون هیج تجهیزاتی قابل شناسایی می‌باشد که بارها از طریق رسانه ها و همچنین در قالب کتابچه و بروشور به بانکها اطلاع رسانی شده است .
صنیعی یکی دیگر از مشخصات امنیتی و قابل شناسایی توسط مردم را وجود طرح سه بعدی واتر مارک با تصویر حکیم ابوالقاسم فردوسی از نوع مولتی تون در خمیره کاغذ و عدد 1000000 به صورت الکترو تایپ در زیر آن اعلام کرد و افزود: نخ امنیتی پنهان در درون کاغذ(وسط ایران چک) دارای خاصیت فلورسنتی است و در زیر لامپ UV به چهار رنگ سبز، آبی ، زرد و قرمز نمایان می شود .روی این نخ، عبارت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نوشته شده است.
وی همچنین از نخ امنیتی پنجره‌ای(WINDOW) بعنوان یکی دیگر از ویژگیهای امنیتی نام برد و گفت : این نخ از نوع هولوگرافیک است و نوشته 1000000به صورت بی رنگ در بطن نخ قرار گرفته است.
رییس سازمان تولید اسکناس و مسکوک از وجود دو تصویر ناقص در دو طرف ایران چک خبر داد و اعلام کرد: نوشته ناقص 1000000 و تصویر ناقص گل چهار برگ در زیر تصویر کاخ تچر(کاخ تخت جمشید) به صورت کامل در مقابل تابش نور قابل رویت است.
وی با اشاره به لوگوی آرم بانک مرکزی قرار گرفته در وسط ایران چک گفت: مرکب به کار گرفته شده در چاپ این لوگو به گونه‌ای است که با لمس انگشتان دست و افزایش گرما ناپدید و پس از سرد شدن مجددا ظاهر می‌شود.
صنیعی ضمن اشاره به وجود تصویر تخت جمشید و گل چهار برگ در این ایران چک بعنوان یکی دیگر از ویژگیهای قابل شناسایی توسط مردم ، گفت: مرکب گل چهار برگ مرکبی است ضد کپی که بعد از گرفتن کپی ، رنگ این مرکب به قهوه‌ای تغییر می‌یابد.
وی از وجود نوشته 100و IRAN CHEQUE در لبه بالای ایران چک خبر داد و گفت: اگر ایران چک به صورت زاویه ای در مقابل چشم قرار گیرد،این نوشته ها قابل رویت است .
در پایان ، رییس سازمان تولید اسکناس و مسکوک بانک مرکزی مواردی چون رویت الیاف رنگی فلورسنت در خمیره کاغذ به رنگهای زرد ،سبز، آبی و قرمز با استفاده از لامپ UV، فلورسنتی بودن مرکب نمره، ضد کپی بودن مرکب فلورسنت در طرح گل چهار پر که در هنگام کپی از رنگ نارنجی به قهوه ای تغییر خواهد کرد ، نوشته نامریی عدد 100در پشت ایران چک که زیر لامپ UV قابل رویت است، همچنین استفاده از خطوط بسیار نازک در طراحی تصاویر و چاپ برجسته برای طرح و نوشته های درون ایران چک و ... از دیگر ویژگیهای امنیتی تخصصی دانست که توسط بانکها و متصدیان باجه قابل شناسایی می‌باشد.
