به گزارش بانک و صنعت، ساخت و بهره برداری از مگاپروژه خط لوله انتقال نفت گوره – جاسک برای ایران مجموعه ای از اهداف امنیتی، اقتصادی و توسعه ای را در بردارد که در شرایط کنونی شاید ابعاد امنیتی بر ابعاد اقتصادی و توسعه ای برتری داشته باشد، چه اینکه ایران هم اکنون تنگنایی به لحاظ اقتصادی و فنی برای صادرات نفت خام از تأسیسات خارک در خلیج فارس به بازارهای جهانی ندارد. به لحاظ اقتصادی هم صادرات نفت از مبدأ خارک به نسبت انتقال با خط لوله به سواحل مکران در دریای عمان توجیه پذیرتر است.
این مسئله اما ضرورتاً نمی تواند برای منطقه و کشورهای همسایه حاوی پیام های اطمینان بخش و اعتمادساز باشد و چه بسا برخلاف آن هم عمل کند. این مهم در بعد بین المللی البته متفاوت است.
از منظر کلان و بدون ملاحظات خاص سیاسی، هرچه راه های انتقال انرژی در سطوح مختلف متعددتر و متنوع تر باشد، به همان میزان امنیت انرژی جهانی بیشتر تأمین می شود. به طور طبیعی بازیگران و فعالان صنعت نفت در جهان از خط لوله گوره - جاسک باید استقبال کنند. این استقبال زمانی معنا می یابد که خط لوله کنونی برای تأمین امنیت انرژی جهان و در صورت بروز چالش امنیتی در خلیج فارس و تنگه هرمز، برای انتقال نفت نه تنها ایران، بلکه نفت کشورهایی همچون عراق به کار گرفته شود.
اما فارغ از ملاحظات امنیتی، مگاپروژه گوره - جاسک برای صنعت نفت ایران به لحاظ فنی - مهندسی و مدیریت اجرای پروژه های کلان، راهبردی به شمار می آید و شاید به این خاطر باید اذعان کرد که کلاس و رتبه صنعت نفت ایران با اجرای این پروژه در ابعاد فنی - مهندسی و مدیریت پروژه ارتقا یافت. در نگاه نخست، این پروژه در شرایطی اجرا شد که ایران شدیدترین و سخت ترین تحریم های نفتی را تجربه کرد.
حضور شرکت های ایرانی در مراحل مختلف طراحی و اجرا، سرعت اجرای طرح با توجه به حجم کار و وسعت جغرافیایی و طولانی بودن مسیر طرح، استفاده از تجهیزات و تأسیسات ساخت داخل در مراحل مختلف ساخت خط لوله و تأسیسات مستقر در پایانه جاسک و مواردی از این دست، سبب ارتقای سطح دانش فنی و مهندسی در صنعت نفت و شرکت های سازنده اقلام و تجهیزات طرح شده است و این مسئله توان رقابتی شرکت های ایرانی را در بخش های مختلف افزایش داده و راه را برای حضور در دیگر پروژه ها در داخل و حتی خارج از کشور فراهم ساخته است.
این مسئله همچنین راه مشارکت شرکت های ایرانی را در پروژه های مشابه با شرکت های مطرح بین المللی آسان می کند.
استفاده از لوله هایی با قطر 42 اینچ (106 سانتی متر) با طول 1000 کیلومتر، احداث پنج تلمبه خانه، 10 پست برق، حدود 300 کیلومتر خط انتقال نیرو و دو ایستگاه توپک رانی در طول 1000 کیلومتر خط انتقال و احداث واحد اندازه گیری، یک ایستگاه توپک رانی و سپس تأسیسات بارگیری نفت خام که اساس آن شامل سه گوی شناور، سه دستگاه میترینگ، شش خط لوله زیردریایی 36 اینچ (در مجموع به طول 36 کیلومتر) است، همچنین حوضچه آرامش و اسکله پشتیبانی و خدماتی و احداث 20 مخزن با مجموع حجم 10 میلیون بشکه ذخیره سازی نفت خام، بخش های مختلف این مگاپروژه است که از اهمیت فنی و مهندسی بالایی برخوردار است و می تواند این پروژه را در حد استانداردهای بین المللی قرار دهد.
ایجاد تأسیسات پایین دستی شامل پتروپالایشگاه ها و پتروشیمی ها و بخش های جمعی و پشتیبانی در پایانه جاسک، به طور طبیعی هم ابعاد پروژه را گسترش می دهد و هم ساحل مکران را به سومین حوزه توسعه ای و صنعتی برای کشور پس از خوزستان و پارس جنوبی تبدیل می کند، اما نکته پایانی اینکه خط لوله گوره - جاسک و تأسیسات صادراتی مکران زمانی اهمیت واقعی و راهبردی خود را پیدا و ایجاد آن را به لحاظ اقتصادی و توسعه ای توجیه پذیر می کند که ایران از ظرفیت کنونی تولید یعنی 4 میلیون بشکه در روز فراتر رفته و به سطح تولید بیش از 6.5 میلیون بشکه برسد.
این به معنای ناتوانی تأسیسات کنونی صادراتی در خلیج فارس برای صادرات بیش از 2.5 میلیون بشکه نیست.
افزایش تولید با محوریت افزایش ضریب برداشت نفت، ظرفیت جدیدی را برای صنعت نفت ایجاد می کند که قادر است تأسیسات صادراتی ایران خارج از خلیج فارس و به طور خاص جاسک را فعال کند. با ظرفیت کنونی صادرات نفت، جز مسائل امنیتی که در مورد آن سخن رفت، فعالیت تأسیسات صادراتی در مکران، از توجیه اقتصادی و فنی برخوردار نیست. بر این مبنا و با فراهم شدن زمینه صادراتی جاسک در مکران، طرح راهبردی افزایش تولید نفت و شکست طلسم 40 ساله تولید نفت در سطح 4 میلیون بشکه باید عملیاتی شود، بنابراین اهمیت و جایگاه واقعی خط لوله گوره - جاسک را باید در آینده و خارج از چارچوب های امنیتی و سیاسی جست وجو کرد.
