آینده تجارت نفت چه می شود

هند نفت کمتری از ایران می خرد

بعد از چین، هند بزرگترین مشتری نفت ایران است. هند بین سال های 2017 و 2018، 27.2 میلیون تن نفت خام به ارزش 11.1 میلیارد دلار وارد کرده است.

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، رویترز گزارش داده است که یکی از بزرگترین مشتریان نفت ایران، پس از خروج امریکا از توافق هسته ای وارداتش از ایران کاهش داده است. ماجرای نفت، قیمت و تولید و عرضه آن این روزها تقریبا در صدر اخبار قرار دارد. فوربز هم در گزارشی به کاهش خرید نفت ایران توسط هندی ها پرداخته است.

طبق این گزارش، دونالد ترامپ، ماه گذشته از معامله هسته ای با ایران خارج شد. این توافق که به طور رسمی به عنوان «برنامه جامع اقدام مشترک» (JCOPA) نامیده می شد و توافق چندجانبه بود به فروش نفت بیشتر ایران کمک کرد. یکی از کشورهایی که بیشترین خرید نفت از ایران را داشت هند بود.

مدت کوتاهی بعد از اینکه توافق در جولای 2015 اعلام شد، مقامات هندی آن را بهترین معامله موجود دانستند. دهلی نو در این فرصت به اصلاح روابط اقتصادی و تجاری خود با تهران پرداخت.

اما اعمال تحریم های جدید و خروج ترامپ از برجام برای هند و شرکت های هند و تجارت با ایران به چه معنی است؟

محتمل ترین نتیجه مستقیم کاهش صادرات نفت ایران به هند است. هند سومین مصرف کننده نفت در جهان است و انتظار می رود تا سال 2040 به بزرگترین مصرف کننده برسد. ذخایر ضعیف داخلی هند را مجبور کرده تا 80 درصد نفت خود را از خارج از کشور وارد کند، از جمله ایران که سومین تامین کننده نفت هند است.

بعد از چین، هند بزرگترین مشتری نفت ایران است. هند بین سال های 2017 و 2018، 27.2 میلیون تن نفت خام به ارزش 11.1 میلیارد دلار وارد کرده است.

کمتر از ده سال پیش، ایران حدود 17 درصد از واردات نفت هند را به خود اختصاص داده بود. تحریم های اعمال شده دولت اوباما در سال 2012، هند را مجبور کرد واردات نفت از ایران را به نصف سطح قبلی خود کاهش دهد. اگر هند این کار را انجام نمی داد با خطر از دست دادن دسترسی شرکت های خود به سیستم بانکی ایالات متحده به عنوان نتایج تحریم های ثانویه مواجه می شد. در نهایت سهم ایران در واردات نفت هند به کمتر از 7 درصد کاهش یافت.

بعد از توافق هسته ای، صادرات نفت ایران به هند بیش از 110 درصد رشد کرد. اما حالا با خروج امریکا از برجام، هند در جایگاه مشابه قبل قرار گرفته است: او مجبور است واردات نفت خود را از ایران کاهش دهد و یا در معرض تحریم های امریکا قرار بگیرد.

مقامات هند اخیرا اعلام کرده اند که تحریم های یک جانبه امریکا را به رسمیت نمی شناسند و نمی پذیرند و متعهد به حفظ سطح فعلی واردات هستند. اما در واقع دهلی نو سال 2012 هم اعلامیه مشابه امروز منتشر کرده بود. اگر آینده نمودی از گذشته باشد، یعنی هند کاهش واردات نفت را دوباره اعمال خواهد کرد.

اولا، پالایشگاه های هند به طور داوطلبانه واردات نفت از ایران را کاهش داده اند. برای مثال، 30 می، Reliance Industries، صاحب بزرگترین پالایشگاه نفت در جهان و خریدار اصلی نفت خام ایران، اعلام کرد واردات نفت از ایران در ماه اکتبر و نوابر در نتیجه خطر تحریم های امریکا متوقف خواهد شد. در سال 2017، این شرکت، روزانه 67 هزار بشکه نفت از ایران وارد می کرد. این واردات در سه ماه اول سال 2018 به 96 هزار بشکه در روز افزایش یافته بود. در حال حاضر هند روزانه 604 هزار بشکه نفت از ایران وارد می کند. اما تصمیم Reliance صادرات نفت ایران به هند را 15 درصد کاهش خواهد داد. حالا سوال پیش می آید که آیا سایر شرکت های بزرگ نفتی خصوصی و دولتی هند از جمله نفت Essar Oil،  Indian Oil and HPCL-Mittal Energy Ltd هم روند Reliance را در پیش می گیرند؟

دوم اینکه پالایشگاه هایی که می خواهند سطح واردات نفت خام از ایران را حفظ کنند، باید شرکت های حمل و نقل جهانی و شرکت های بیمه که نمی خواهند در معرض تحریم های امریکا قرار بگیرند را متقاعد کنند. بدون نفتکش برای حمل نفت و پوشش بیمه بار، تجارت نفت مشکلات زیادی خواهد داشت.

سوم؛ مساله پرداخت هاست. پرداخت واردات نفت یک مانع جدی برای هردو کشور است. بدون دسترسی به سیستم مالی ایالات متحده، هند و ایران باید راه حل دیگری برای تسهیل و حفظ تجارت نفت خود پیدا کنند. بعد از سال 2012 و تحریم های امریکا، هند مجبور بود با ترکیبی پیچیده از یورو، روپیه و سیستم تبادل و داد و ستد کالا، پول واردات نفت را به ایران بپردازد.