بانک و صنعت؛ با توجه به نمایشگاه بورس، بانک و بیمه و فضای حاکم بر وضعیت بورس در سال جدید گفتگویی با آقای مهدی زارع پور، کارشناس و تحلیلگر مسائل بورسی در زمینه بورس ایران انجام شد که مشروح آن را در ذیل مطالعه می کنید:
طبق رایزنی‌هایی که با بانک مرکزی صورت گرفت و مقرراتی تهیه شد تا تسهیلاتی با نرخ سود پایین به کارگزاران پرداخت شود تا شرکت‌ها بتوانند به مشتریان خود اعتبار با نرخ سود پایین اعطا کنند، به نظر شما چه تاثیراتی بر بورس گذاشته و تا چه حدودی توانسته مشکلات بورس را حل کند؟
اعطای اعتبار به مشتریان با وجود اینکه به نوعی حجم معاملات و ضریب نقدشوندگی در بورس را بالا می‌برد ولی از طرفی اگر اعطای اعتبار بدون پشتوانه و یا بدون مطالعه باشد، می‌تواند تبعاتی از قبیل رشدهای غیرمنطقی و بعضا تشکیل حباب، و افت‌های غیرمنطقی را به دنبال داشته و نوسانات قیمتی سریع و به اصطلاح شارپ را همراه داشته باشد که این موضوع خود موجب ایجاد سوداگری و سفته بازی در بازار می‌گردد. لذا اعطای اعتبار به مشتریان حتی با وجود هزینه بهره پایین که خود لازمه بازار می‌باشد، باید بر اساس قوانین و مقررات بوده و از کارگزاران خواسته شود که این قوانین رعایت گردد. در صورت رعایت نکاتی از قبیل اعتبار سنجی مشتری، اعطای اعتبار با بهره متناسب، تعیین سقف اعتبار و عدم اعطای اعتبار بدون پشتوانه این موضوع می‌تواند موجب نقدشوندگی بهتر بازار، افزایش عمق بازار و بهبود حجم معاملاتی و به تبع درآمد بهتر برای کارگزاران و حتی سایر نهادهای بازار باشد.
برای جبران خلاء آموزشی بورس در شهرستان‌ها، شما چه راهکاری برای حل این مشکل پیشنهاد می‌دهید؟
برای جبران این کاستی‌ها، برگزاری کلاس‌های آموزشی، دوره‌های آنلاین‌آموزشی، اعطای کتابچه‌ها و مطالب‌آموزشی، اعطای نمایندگی به کارگزاران (با رعایت قوانین نظارتی و کنترلی) ، ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری استانی و ... می‌تواند در گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری مفید باشد.
با توجه به تعدد زیاد شرکت‌های کارگزاری در ایران آیا با خرید کارگزاری‌های کوچک موافق هستید؟
بر اساس مقایسه کشور ایران با سایر کشورها، تعداد کارگزاران عضو بورس ایران نه تنها زیاد نیست، بلکه کم نیز هست و پیشنهاد می‌شود با توسعه بازارهایی از قبیل بازار بدهی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و ... می‌توان به بهبود شرایط کارگزاران کمک کرد و لذا با کم کردن هزینه‌های معاملاتی و اعطای مجوزهای دیگر به کارگزاران در جهت توسعه ابزارهای کسب درآمد، به توسعه همه کارگزاران کمک کرد و در این بین یکی از راهکارهای دیگر تجمیع کارگزاران و ادغام آنهاست.
چه عواملی را موثر بر میزان مشارکت مردم در بازار سرمایه ایران می‌دانید؟
میزان مشارکت مردم و حضورشان در بازار سرمایه، به میزان ارزندگی و مفید بودن بازار سرمایه بستگی دارد. هرچه این بازار سودمندتر، شفاف‌تر و ملموس‌تر باشد، میزان مشارکت نیز بیشتر است. لذا آشنایی مردم با بازار سرمایه از طریق توسعه بازار، آموزش سرمایه‌گذاری در حین تحصیل، ایجاد مشوق‌های سرمایه‌گذاری جهت حضور سرمایه‌گذاران بخصوص در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، معافیت‌هایی از قبیل کاهش مالیات، ایجاد ابزاهای پوشش ریسک و ... می‌تواند به این استقبال بیافزاید.
به نظر شما انباشت سرمایه چه نقشی در توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه دارد؟
انباشت سالیانه‌ی کالاهای سرمایه‌ای، تولید یا درآمد ملی را به‌میزان زیادی افزایش می‌دهد. انباشت سرمایه برای فراهم‌آوردنِ ابزار و وسایلِ تولید ضروری است. اگر جمعیت افزایش پیدا کند و هیچ انباشت سرمایه خالصی اتفاق نیفتد، این جمعیت افزایش یافته نخواهد توانست وسایل، ماشین‌آلات و سایر ابزار تولید را به‌دست بیاورد که درنتیجه ظرفیت تولیدش شدیدا تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت.
علاوه‌بر این، انباشت سرمایه، استفاده از روش‌های غیرمستقیم تولید را هم ممکن می‌سازند که بهره‌وری کارگران را بسیار افزایش می‌دهند.بنابراین می‌بینیم که انباشت سرمایه استفاده از روش‌های غیرمستقیم تولید را ممکن می‌سازد و درنتیجه تولید ملی را بسیار افزایش می‌دهد و در افزایش سرعت رشد اقتصادی هم مفید است.
آیا بازار بورس در سال گذشته توانست به رشد اقتصادی ایران کمک کند؟
بورس در سال گذشته مسیرهای مثبتی را طی کرد ولی کاستی های زیادی در این راه دیده شد و این کاستی‌ها تاحدی بود که حرکات مثبت را نیز تحت شعاع خود قرار داد. ایجاد ابزارهای متنوع بدهی و توسعه بازار بدهی به عنوان یکی از راه های مناسب تامین مالی از جمله اتفاقات خوب در این بازار بود. اما کوچک بودن این بازار و تحت تاثیر قرار گرفتن آن بخاطر حجم سرمایه کم و تصمیمات ضد و نقیض دولت در خصوص تغییرات نرخ بهره برای این بازار نوپا و کم عمق تبعات بدی برای بازار داشت. توسعه معاملات مکانیزه و الگوریتمی نیز از جمله اقدامات مناسب سال 96 بود.
به نظر شما بازار بورس چه کاستی‌هایی داشت؟
از جمله کاستی‌های این بازار می‌توان به عدم ارتباط نزدیک این بازار با بازار پول، کم بودن شرکت‌های تامین سرمایه، نبود موسسات رتبه بندی و تعلل در راستای رفع این کاستی‌ها و هم چنین نظارت‌های ضعیف برروی ناشران، سوداگران و ... . توقف های طولانی مدت، خواب سرمایه و ... که نقدشوندگی این بازار نوپا را زیر سوال می‌برد نیز از جمله نقص‌های بورس بود.
این گفتگو در ویژه نامه الکترونیکی بورس، بانک و بیمه منتشر شده است.
